Decyzja określająca i ustalająca

Organy podatkowe podejmują rozstrzygnięcia w kwestii wysokości zobowiązania podatkowego w drodze decyzji. Zgodnie z art. 21 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

• zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;

• doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

W nauce prawa administracyjnego ukształtowany został doktrynalny podział decyzji na konstytutywne i deklaratoryjne, które różnią się treścią i skutkiem prawnym, który wywołują. Podział na decyzje konstytutywne (ustalające) i deklaratoryjne (określające), jest ściśle związany z podziałem zobowiązań podatkowych na zobowiązania powstałe z mocy prawa i zobowiązania powstałe na mocy decyzji. Nie jest więc możliwe wydanie w tej samej sprawie decyzji ustalającej i określającej.

W myśl art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe może powstać z mocy decyzji, a konkretnie z chwilą doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania, która jest decyzją administracyjną o charakterze konstytutywnym. W tym wypadku ciężar wymiaru zobowiązania podatkowego spoczywa na organie podatkowym, np. zobowiązanie podatkowe powstaje z chwilą doręczenia decyzji ustalającej podatnikowi - osobie fizycznej w podatku od nieru-chomości. Cechą charakterystyczną powstania zobowiązania podatkowego w drodze doręczenia decyzji jest konieczność działania organu podatkowego. Charakter konstytutywny decyzji ustalającej wyraża się w fakcie, że wyszczególnia ona strony stosunku zobowiązaniowego, tj. dłużnika i wierzyciela oraz treść tego stosunku, zaś jej doręczenie wymierza zobowiązanie podatkowe, tworząc nowy, odmienny stan prawny w stosunku do poprzedzającego obowiązku podatkowego.

Decyzje konstytutywne mają charakter prawotwórczy poprzez nowe ukształtowanie sytuacji prawnej strony. Wywołują one skutek ex nunc, a więc od chwili ich doręczenia (np. decyzja dotycząca odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty zapłaty zaległości podatkowej). Skutek prawny decyzji następuje nie z mocy ustawy, ale z mocy podjętego rozstrzygnięcia. Decyzje konstytutywne stanowią rozstrzygnięcie organu administr...