ODPOWIEDŹ
Organ podatkowy prowadząc kontrolę podatkową u Przedsiębiorcy z naruszeniem limitów czasu kontroli, o którym mowa w art.83 ust.1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, narusza zasadę praworządności, o której mowa w art.120 Ordynacji podatkowej oraz zasadę wyrażoną w art.7 Konstytucji RP, w myśl której organ władzy publicznej winien działać na podstawie i w granicach prawa. Jednakże naruszenie tych zasad nie może bezwzględnie dyskwalifikować materiałów dowodowych zebranych w trakcie kontroli podatkowej, a w konsekwencji powodować niemożności rozstrzygnięcia merytorycznego w powyższej sprawie.
UZASADNIENIE
Na podstawie art.291c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (zwanej dalej u.s.d.g). Przy czym w zakresie nieuregulowanym wskazaną ustawą stosuje się przepisy szczególne – w przypadku kontroli podatkowej będzie to ustawa - Ordynacja podatkowa.
W art.83 ust.1 u.s.d.g postanowiono, że czas trwania kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekroczyć 12, 18, 24 i 48 dni roboczych odpowiednio w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców, małych, średnich i pozostałych przedsiębiorców. Bieg czasu kontroli, w zależności od trybu jej wszczęcia, rozpoczyna się w dniu doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej i okazania legitymacji służbowej (art. 284 i 284a Ordynacji), natomiast kończy się w dniu doręczenia protokołu kontroli (art.291 §4 Ordynacji). Z powyższych unormowań wynika, że organ podatkowy może realizować swoje zadania, a w szczególności prowadzić działania kontrolne jednakże w granicach szczegółowo uregulowanych w art.83 ust 1 u.s.d.g. Po wyczerpaniu limitów, poza pewnymi wyjątkami, wymienionymi w art.83 ust.2 u.s.d.g, nie jest dopuszczalne prowadzenie kontroli podatkowej w tym samym roku kalendarzowym.
Należy podkreślić, iż żaden z przepisów u.s.d.g nie reguluje sankcji dotyczących przekroczenia czasu kontroli. Przedsiębiorca musiałby wykazać, iż dowody przeprowadzone w toku kontroli z naruszeniem przepisów prawa miały istotny wpływ na wyniki kontroli. Dodatkowo należy zauważyć, iż tylko w art.284b §3 O.p. określono sytuację, w której dokumenty zebrane w toku kontroli nie mogą stanowić dowodów w postępowaniu podatkowym. Z treści tego artykułu wynika, że tylko te dowody, które zostały zgromadzone po terminie zakończenia kontroli wskazanym w upoważnieniu nie mogą stanowić o rozstrzygnięciu merytorycznym postępowania podatkowego. Zatem, jeśli organ nie wskazał nowego terminu zakończenia kontroli, dokumenty zebrane w sprawie, po tym terminie, uznaje się za nieważne. W takim wypadku materiał dowodowy może być uzupełniony wyłącznie poprzez przeprowadzenie nowej kontroli w tym samym zakresie z uwzględnieniem zapisów stanowiących o możliwości ponownego wszczęcia kontroli (art.282a O.p oraz art.83 ust.4 u.s.d.g.).
Reasumując, biorąc pod uwagę normę wynikającą z 284b §3 O.p. należy uznać, że samo naruszenie czasu trwania kontroli nie będzie dyskwalifikować bezwzględnie wyników kontroli oraz nie czyni niemożliwym wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie. Limity czasowe wynikające z przepisu art. 83 ust. 1 u.s.d.g. należy traktować jako dyscyplinujące organ w załatwieniu sprawy, ich przekroczenie nie stanowi o utracie prawa do prowadzenia już wszczętej kontroli podatkowej, ani też nie wpływa na ważność dokonanych już czynności kontrolnych (Jarosław Wowra: Czas trwania kontroli podatkowej, „Przegląd podatkowy” 5/2006 s.37 i 42).
Należy jednakże zauważyć, iż organy podatkowe winny działać w oparciu o podstawową zasadę praworządności, oznaczającą działania zgodnie z przepisami prawa, na podstawie i w granicach prawa. Wobec ich naruszenia, przedsiębiorcy przysługuje ponaglenie do organu podatkowego wyższego stopnia. Jeśli organ uzna ponaglenie za uzasadnione wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy jak również zarządza wyjaśnienia przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie (art.141 O.p.). Pracownik organu, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej przepisami prawa.
Warto również zwrócić uwagę, że przedsiębiorca z mocy art.84c u.s.d.g ma prawo wnieść sprzeciw do organu wykonującego kontrolę. W przypadku dotyczącym przekroczenia ustawowego limitu trwania kontroli, termin złożenia sprzeciwu biegnie od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu i wynosi 3 dni robocze.
Dagmara Kamieńska
