ODPOWIEDŹ
Zbieg egzekucji dotyczy wyznaczenia organu egzekucyjnego do łącznego prowadzenia egzekucji do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego.
Egzekucje wynikające ze zbiegu, łącznie do danego środka egzekucyjnego, prowadzi ten organ (komornik sądowy lub administracyjny organ egzekucyjny), który pierwszy dokonał danej czynności np. zajęcia rachunku bankowego, zajęcia ruchomości, zajęcia udziałów. Jeżeli jednak nie można ustalić, który organ dokonał pierwszy zajęcia, wówczas egzekucję przejmuje ten organ, który dokonał zajęcia w wyższej kwocie.
Trzeba zauważyć, iż zbieg egzekucji następuje do danego środka egzekucyjnego, zatem w jednym czasie może być prowadzona egzekucja w wyniku zbiegu oraz egzekucja z innych środków, do których nie nastąpił zbieg.
Administracyjny organ egzekucyjny, w związku z egzekucją zaległości z tytułu podatku od towarów i usług, nie jest uprzywilejowany w przypadku zbiegu egzekucji. Przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jak i kodeksu postępowania cywilnego nie rozstrzygają zbiegu egzekucji w związku z rodzajem dochodzonych zaległości, a tylko pierwszeństwa zastosowania tego samego środka egzekucyjnego do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego.
W opisywanej sytuacji prawdopodobnie zbieg egzekucji prowadzony przez komornika został zakończony. A obecnie prowadzona egzekucja przypadła administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.
UZASADNIENIE
Wszczęcie egzekucji administracyjnej i sądowej
Nieterminowe wykonanie zobowiązania podatkowego niesie za sobą określone skutki prawne - przede wszystkim powstanie zaległości podatkowej. Zgodnie z zasadą ogólną podatnicy VAT są zobowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego. Składają ww. terminie deklarację VAT-7. Niezapłacony VAT w terminie staje się zaległością podatkową, którą to organ podatkowy będzie dochodził w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji tzn. prześle pisemne upomnienie będące wezwaniem do zapłaty VAT. Jeżeli po upływie 7 dni od dnia doręczenia upomnienia nie nastąpi zapłata zaległości Vat, zostanie wszczęta egzekucja administracyjna.
Administracyjny organ egzekucyjny w celu wyegzekwowania zaległości będzie stosował środki egzekucyjne przewidziane w ustawie egzekucyjnej.
W przypadku komornika sądowego podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy wraz z wnioskiem wierzyciela o przeprowadzenie egzekucji wobec majątku dłużnika. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.
Tytułami egzekucyjnymi są:
orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;
orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu;
inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;
akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.
Oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji może być złożone także w odrębnym akcie notarialnym.
Komornik sądowy w celu wyegzekwowania długu stosuje czynności egzekucyjne zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego.
Zbieg egzekucji
W przypadku zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie ten sądowy albo administracyjny organ egzekucyjny, który jako pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - organ egzekucyjny, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.
Jeżeli prowadzenie łącznie egzekucji należy do sądowego organu egzekucyjnego, administracyjny organ egzekucyjny:
sporządza i przekazuje sądowemu organowi egzekucyjnemu odpisy tytułu wykonawczego z oznaczeniem celu, któremu ma służyć, dokumentu zajęcia oraz innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia egzekucji;
zwraca wierzycielowi niewykorzystaną zaliczkę;
przekazuje sądowemu organowi egzekucyjnemu kwoty uzyskane wskutek zajęcia rzeczy albo prawa majątkowego, do których nastąpił zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej, w przypadku gdy kwoty te nie zostały wypłacone wierzycielowi przed przekazaniem sądowemu organowi egzekucyjnemu w/w/ odpisów;
zawiadamia zobowiązanego lub dłużnika zajętej wierzytelności o przekazaniu egzekucji sądowemu organowi egzekucyjnemu i umorzeniu opłaty za czynność egzekucyjną, dokonaną w egzekucji, w której wystąpił zbieg.
Organ egzekucyjny zawiadamia wierzyciela, zobowiązanego i dłużnika zajętej wierzytelności o przekazaniu egzekucji sądowemu organowi egzekucyjnemu. Organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie egzekucji do rzeczy albo prawa majątkowego, do których nastąpił zbieg, prowadzi je w trybie egzekucji administracyjnej.
W przypadku kolejnego zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego egzekucję sądową przejmuje organ egzekucyjny, który prowadzi łącznie egzekucje w wyniku pierwszego zbiegu egzekucji. Przepisy art. 62a-62d i art. 62f stosuje się odpowiednio.
W sytuacji, kiedy prowadzenie zbiegu przejął administracyjny organ egzekucyjny, to komornik zawiadamia strony, uczestników postępowania i administracyjny organ egzekucyjny o zachodzącej podstawie przekazania egzekucji sądowej administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.
Po uprawomocnieniu się czynności egzekucyjnej komornik sporządza i przesyła administracyjnemu organowi egzekucyjnemu:
odpis tytułu wykonawczego z oznaczeniem celu, któremu ma służyć, wysokości dotychczasowych kosztów powstałych w egzekucji oraz zakresu, w jakim roszczenie wierzyciela zostało zaspokojone;
odpis dokumentu zajęcia oraz odpisy innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia egzekucji;
informację dotyczącą wierzyciela i numeru rachunku bankowego, na który mają być przekazywane wyegzekwowane należności pieniężne.
Zamiast odpisów komornik może przesłać zweryfikowany przez siebie dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego, po czym:
zwraca wierzycielowi niewykorzystaną zaliczkę;
przekazuje administracyjnemu organowi egzekucyjnemu wyegzekwowane kwoty uzyskane wskutek zajęcia rzeczy albo prawa majątkowego, do których nastąpił zbieg, które nie zostały wypłacone wierzycielowi przed sporządzeniem zawiadomienia.
Należy zwrócić uwagę, że sam fakt przekazania sprawy w wyniku zbiegu może nie kończy danego postępowania egzekucyjnego. Komornik sądowy jak i administracyjny organ egzekucyjny mogą prowadzić egzekucje z innego majątku dłużnika - zobowiązanego. Jednak po zakończeniu egzekucji uchylane są dokonane czynności.
Wszczęcie egzekucji po zakończeniu poprzedniej egzekucji rodzi na nowo skutki prawne. Zatem w przypadku wystąpienia zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego organem przejmującym łączne prowadzenie egzekucji, będzie ten organ który jako pierwszy w bieżącej egzekucji dokonał zajęcia.
Paulina Pawluk
Podstawa prawna: art. 51 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.), art.15, art. 62, art. 62b, art. 62c, art. 62 d, art. 62 e ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1201 z późn. zm.), art. 99 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. 2017 r. poz. 1221 z późn. zm.), art. 773, art. 7732 , art. 777 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1822 z późn. zm.)
