Kontrola podatkowa bez zawiadomienia o jej planowanym wszczęciu

ODPOWIEDŹ

W opisanej przez Państwa sytuacji Organ podatkowy powinien zawiadomić o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej za okres inny niż ten, w którym została wykazana nadwyżka podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy, chyba że wykaże, że w trakcie kontroli, w której Spółka wykazała zwrot bezpośredni, stwierdzono nieprawidłowości skutkujące potrzebą wykonania kontroli za inne okresy rozliczeniowe. Naruszenie wskazanych zasad będzie skutkować istotnym naruszeniem prawa, a dowody zebrane w ramach tych czynności nie będą mogły zostać wykorzystane w postępowaniu podatkowym.

UZASADNIENIE

Z normy wyrażonej w art.79 ust.1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (zwanej dalej u.s.d.g) wynika, że zasadą jest zawiadamianie przedsiębiorcy przez organ podatkowy o planowanej kontroli. Ustawodawca określił przy tym, że zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli powinno zawierać oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia, oznaczenie przedsiębiorcy, wskazanie zakresu przedmiotowego kontroli oraz podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia. Organ podatkowy, realizując kontrole podatkowe winien przestrzegać zasad dotyczących ochrony uprawnień kontrolowanego, a w szczególności uprzedzić kontrolowanego o planowanej kontroli oraz jej zakresie.

W art.79 ust.2 u.s.d.g ustawodawca enumeratywnie wymienił przypadki, w których organ może wszcząć kontrolę bez zawiadomienia o zamiarze jej podjęcia. Dodatkowo zawiadomienia o wszczęciu kontroli nie stosuje się w przypadkach określonych w art.282c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa. Są to przypadki szczególne, a brak obowiązku zawiadomienia wynika z konieczności podjęcia natychmiastowych działań przez organ. Zgodnie z przytoczonymi powyżej przepisami zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonuje się między innymi w przypadku gdy kontrola dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Organ może również odstąpić od zawiadomienia kontrolowanego w przypadku gdy istnieje konieczność rozszerzenia zakresu kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych (art.282c §2 Ordynacji podatkowej). W powyższych przypadkach, w celu prawidłowej realizacji zapisów wynikających z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, organ winien poinformować podatnika o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli i, na podstawie art.79 ust.7 u.s.d.g., dokonać zapisu w książce kontroli i protokole kontroli.

Należy zauważyć, iż żaden z przepisów nie reguluje zasad dotyczących formy udzielenia informacji o przyczynach braku zawiadomienia, jednakże należałoby przyjąć, że zgodnie z zasadą pisemności informacja taka winna być dokonana na piśmie. Natomiast w sytuacji gdy organ odstąpi od zawiadomienia z uwagi na konieczność rozszerzenia kontroli na inne okresy to, zgodnie z zasadą zaufania do organów, oprócz podstawy prawnej uzasadniającej odstąpieni...