Opinia klasyfikacyjna GUS a stosowane stawki VAT w przypadku kontroli US

Szanowny Panie Premierze!

Stosownie do pkt 1 komunikatu prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczącej standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS z 2005 r. Nr 1, poz. 11) zgodnie z zasadami metodycznymi klasyfikacji zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby, usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej.

W przypadku trudności w ustaleniu właściwego grupowania, do którego należy zaliczyć produkt, producent lub usługodawca może zwrócić się o pomoc do właściwej jednostki określonej w komunikacje prezesa GUS w sprawie udzielenia informacji dotyczącej standardów klasyfikacyjnych, tj. Ośrodka Interpretacji i Standardów Klasyfikacyjnych przy Urzędzie Statystycznym w Łodzi.

W odpowiedzi na złożone zapytanie ww. ośrodek wydaje opinię klasyfikacyjną. Nie jest ona jednak decyzją administracyjną, wobec czego nie można się od niej odwołać w trybie przewidzianym przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.

W przypadku kontroli podmiotu gospodarczego przez urząd skarbowy opinia klasyfikacyjna ma istotne znaczenie dla określenia prawidłowości stosowanej stawki podatku VAT i w wydawanych decyzjach organy skarbowe powołują się na opinie klasyfikacyjne ośrodka GUS w Łodzi. W obecnie obowiązującym prawodawstwie nie ma możliwości prawnych odwołania się od opinii klasyfikacyjnego ośrodka GUS w Łodzi.

Na uwagę w tym miejscu zasługuje fakt, iż w ostatnim czasie coraz więcej firm i przedsiębiorców, a także członków Polskiej Izby Gospodarczej, w tym członków Krajowej Izby Gospodarczej „Przemysł Spożywczy”, spotyka się z problemem dotyczącym opinii klasyfikacyjnych w powiązaniu ze stawkami podatku VAT. Brak możliwości administracyjno-formalnego odwołania się od przedmiotowej decyzji oraz brak umocowania tej opinii w aktualnym porządku prawnym budzi wiele niejasności.

Wobec powyższego zwracam się do Pana Premiera z następującym zapytaniem: Czy Pańska kancelaria może rozważyć zmiany zapisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług poprzez nowelizację tego rozporządzenia i nadanie wydawanym opiniom klasyfikacyjnym walorów decyzji administracyjnej?

Z poważaniem

Poseł Roman Kaczor oraz grupa posłów

Oława, dnia 9 maja 2013 r.

Odpowiedź na interpelację

Szanowna Pani Marszałek!

W związku z nadesłaną przy piśmie, znak: DSPA-4810-4437-(1)/13, z dnia 27 maja 2013 r. (data wpływu 28 maja 2013 r.) interpelacją posła Romana Kaczora w sprawie trybu wydawania opinii klasyfikacyjnych przez Główny Urząd Statystyczny oraz konsekwencji stosowania określonych przepisami ustawy o podatku od towarów i usług stawek podatku VAT uprzejmie wyjaśniam, w zakresie swojej kompetencji, co następuje.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.) prezes Głównego Urzędu Statystycznego upoważniony jest do opracowywania standardowych klasyfikacji, nomenklatur i definicji podstawowych kategorii, ustalania wzajemnych relacji między nimi oraz ich interpretacji. Zgodnie z art. 40 ust. 2 przedmiotowej ustawy standardowe klasyfikacje i nomenklatury wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Przepis art. 30 pkt 2 ww. ustawy nakłada na podmioty gospodarki narodowej obowiązek stosowania w prowadzonej ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości standardów klasyfikacyjnych ustalonych na podstawie art. 40. Ustawa nie zobowiązuje natomiast do stosowania się do interpretacji tych standardów i nomenklatur wydawanych przez organy statystyki publicznej.

Zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy o statystyce publicznej zadania w zakresie interpretacji standardów klasyfikacyjnych wykonują urzędy statystyczne posiadające upoważnienie prezesa GUS w tym zakresie.

Według obowiązującego komunikatu prezesa GUS z dnia 24 stycznia 2005 r. (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) do udzielania podmiotom informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych upoważniony został Urząd Statystyczny w Łodzi. W gestii Głównego Urzędu Statystycznego pozostały sprawy kierowane do prezesa GUS wymagające dodatkowych wyjaśnień, w tym wnioski o zmianę lub uzupełnienie informacji otrzymanej z Urzędu Statystycznego w Łodzi.

W obecnym stanie prawnym dokonywane przez prezesa GUS i upoważnione jednostki służb statystyki publicznej interpretacje nie są – w odróżnieniu od standardowych klasyfikacji i nomenklatur wprowadzanych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia – prawem powszechnie obowiązującym. Mają one na celu pomoc i ułatwienie indywidualnym podmiotom dokonania właściwego zaklasyfikowania czy to działalności, czy wyrobów i usług. Upoważnione jednostki służb statystyki publicznej zajmują stanowisko, odpowiadając na pisemne wnioski zainteresowanych i na podstawie informacji przez nich dostarczonych, nie mając podstaw ani możliwości weryfikacji tych informacji. Są one jedynie pomocą dla wnioskodawcy mającego trudności w samodzielnym ustaleniu właściwego grupowania wyrobu czy usługi i tylko tak mogą być traktowane.

Przy wskazywaniu właściwego grupowania lub możliwych do zastosowania (przy odpowiednich uwarunkowaniach) grupowań klasyfikacji służby statystyki kierują się zasadami budowy i logiki struktury danej klasyfikacji, jej zasadami metodycznymi, nazwami grupowań końcowych, wyjaśnieniami stanowiącymi integralną część klasyfikacji lub wyjaśnieniami i wskazówkami zawartymi w osobnych wydawnictwach (np. noty wyjaśniające do Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów HS – w odniesieniu do wyrobów) itp.

Z prawnego punktu widzenia interpretacje dokonywane przez prezesa GUS i upoważnione jednostki służb statystyki publicznej nie stanowią źródła żadnych bezpośrednich obowiązków. Co więcej, nie stanowią też źródła jakichkolwiek bezpośrednich uprawnień. Mogą one jedynie stanowić dowód w postępowaniu i jak każdy inny dowód podlegają swobodnej ocenie sądu (wyrok WSA w Warszawie z dnia 25 marca 2004 r., III SA 2864/2002).

W tym miejscu należy także zwrócić uwagę, że – zgodnie z postanowieniem NSA z dnia 29 maja 2003 r., II SA 2968/2002 – interpretacje dokonywane przez prezesa GUS, a dotyczące standardowych klasyfikacji, nie mają charakteru decyzji administracyjnych, postanowień ani innych aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej z uwagi na to, iż interpretacje te nie są czynnościami prawnie wiążącymi dla ich adresatów.

Charakter pomocy w samodzielnym ustaleniu grupowania wyrobu lub usługi mają również interpretacje udzielane przez służby statystyki publicznej organom administracji publicznej, w tym organom skarbowym i celnym, przy czym nie są one dla nich wiążące. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (postanowienie z dnia 26 stycznia 2000 r., sygn. akt III RN 121/99), który uznał klasyfikacje wyrobów i usług wydane na podstawie ustawy o statystyce publicznej za wiążące dla organu podatkowego, ustalając jednocześnie, że organ podatkowy nie jest związany dokonanymi przez służby statystyki publicznej na podstawie tych klasyfikacji ustaleniami co do charakteru prawnego konkretnej czynności.

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU), stanowiąca załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.), wprowadzona została do stosowania w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjny...