Przeniesienie własności bez przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel

ODPOWIEDŹ

Samo zawarcie umowy nienazwanej w postaci przewłaszczenia na zabezpieczenie nie powoduje obowiązku podatkowego w VAT. Dopiero niespłacenie pożyczki pieniężnej w ustalonych w akcie notarialnym terminach będzie powodować, że nastąpi przeniesienie do rozporządzania towarem jak właściciel i wtedy dłużnik będzie zobowiązany wystawić fakturę z należnym podatkiem VAT.

UZASADNIENIE

Instytucja przewłaszczenia na zabezpieczenie regulowana jest między stronami (dłużnikiem i wierzycielem) w postaci umowy nienazwanej, co oznacza, że taki typ umowy nie jest regulowany w przepisach polskiego prawa. Przewłaszczenie na zabezpieczenie polega na tym, że dłużnik (który zawarł np. umowę pożyczki pieniężnej) przenosi na wierzyciela (podmiot, który tej pożyczki udzielił) prawo własności. Przedmiotem takiego rodzaju zabezpieczenia wierzytelności mogą być zarówno ruchomości jak i nieruchomości.

Dokonując zabezpieczenia w takiej formie dłużnik i wierzyciel muszą dwukrotnie zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego. Dotyczy to nieruchomości jako przedmiotu zabezpieczenia, w przeciwieństwie do ruchomości, gdzie wykonanie zobowiązania (spłata pożyczki), niejako automatycznie przenosi własności z powrotem na dłużnika. Zatem dla nieruchomości należy zawrzeć umowę w formie aktu notarialnego:

• pierwszy raz, gdy w sytuacji udzielania pożyczki pieniężnej przez wierzyciela nastąpi przeniesienie własności na wierzyciela,

• drugi raz, w sytuacji, w której po spłacie pożyczki musi nastąpić powrotne przeniesienie własności.

Przykład 1

Przedsiębiorca, który zaciągnął u wierzyciela pożyczkę pieniężną ustanowił przedmiotem zabezpieczenia w postaci przewłaszczenia na zabezpieczenia nieruchomość. Strony umowy pożyczki muszą bezwzględnie zawrzeć umowę o zabezpieczeniu w postaci aktu notarialnego. Przeniesienie własności powoduje, że właścicielem staje się wierzyciel, natomiast dłużnik może nadal używać tej nieruchomości do celów swojej działalności gospodarczej. Do ksiąg wieczystych jako właściciela wpisuje się wierzyciela. Ponadto strony umowy pożyczki muszą zawrzeć jeszcze jedną umowę. Stanowić ona będzie warunkowe zobowiązanie (warunek to spłacenie pożyczki przez dłużnika) do bezwarunkowego przeniesienia powrotnego własności na dłużnika. W sytuacji, gdy dłużnik spłaci pożyczkę pieniężną w terminie, niezbędne będzie zawarcie kolejnej umowy w formie aktu notarialnego, która przeniesie własność na byłego już dłużnika.

Ustawodawca w art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.) wskazał, że opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium. Ponadto w art.7 ust.1 u.p.t.u. określono, że pojęcie dostawy należy rozmieć jako prze...