Czy do opłaty pobieranej przez szpital za ksero dokumentacji medycznej należy doliczyć VAT

ODPOWIEDŹ

Organy podatkowe uważają, że bez względu na to, w jakim celu dokumentacja medyczna jest wydawana pacjentowi na jego żądanie, czynność ta podlega opodatkowaniu według podstawowej 23% stawki VAT. Tą samą stawką powinny zostać opodatkowane koszty wysyłki dokumentacji do pacjenta.

UZASADNIENIE

Od 1 stycznia 2011 roku ze zwolnienia z VAT mogą korzystać usługi w zakresie opieki medycznej świadczone przez podmioty lecznicze oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, jednak wyłącznie te, które służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia (art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT).

Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej - w zakresie, w jakim wykonują działalność leczniczą niewątpliwie są podmiotami leczniczymi (art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej).

Powyższe zwolnienie ma charakter podmiotowo-przedmiotowy. Oznacza to, że ze zwolnienia z VAT nie mogą korzystać wszystkie świadczenia wykonywane przez podmioty lecznicze, ale tylko te, które służą określonemu celowi. Zatem aby określić, czy zwolnienie to może mieć zastosowanie do świadczonej przez Państwa usługi, trzeba ocenić, czy spełniona jest przesłanka przedmiotowa tj. czy usługa ta służy celowi określonemu w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT.

Organy podatkowe powołując się na orzecznictwo TSUE każdorazowo w takim przypadku podkreślają, że zwolnienia stanowią autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego i przy ich definiowaniu nie jest zasadne odwoływanie się wyłącznie do ustawodawstwa krajowego, ponieważ takie działania mogłyby prowadzić do rozbieżności w stosowaniu zwolnień w poszczególnych państwach UE. Orzecznictwo Trybunału wskazuje, że pojęcia dotyczące zwolnień należy interpretować w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika. Z orzecznictwa TSUE wynika również, że pojęcie „opieka medyczna” dotyczy świadczeń medycznych, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Zatem to cel usługi medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia. Jeżeli więc z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Ponadto usługi są ściśle związane z opieką szpitalną i medyczną (leczeniem szpitalnym i medycznym) jedynie wówczas, gdy są one rzeczywiście świadczone jako usługi pomocnicze względem takiej opieki świadczonej pacjentom jako świadczenie główne. Zatem usługi takie korzystają ze zwolnienia tylko wówczas jeżeli wpisują się one w logiczny sposób w ramy świadczenia tejże opieki i stanowią w procesie świadczenia tejże opieki niezbędny etap, aby osiągnąć cele terapeutyczne, którym służą, gdyż jedynie takie usługi mogą mieć wpływ na koszty opieki zdrowotnej, która staje się dostępna w drodze zwolnienia od podatku (tak m.in. w wyroku TSUE z 11 stycznia 2001 w sprawie Commission of the European Communities v French Republic, C-76/99).

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta.

Dokumentacja medyczna udostępniana jest m.in. przez sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych może w tych przypadkach pobierać opłatę. Wysokość tej opłaty ustala kierownik zakładu, jednak opłata ta nie może przekraczać wysokości maksymalnej określonej w ustawie o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta. Dokumentacji tej nie należy utożsamiać z kartą informacyjną, wydawaną na zasadach określonych w § 22 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 21 grudnia 2010 roku w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.

Taka karta informacyjna wydawana jest pacjentowi w oryginale i nieodpłatnie, natomiast w przypadku gdy chciałby on otrzymać także inną dokumentację medyczną, to może wystąpić o odpłatne sporządzenie jej kserokopii, wyciągów lub odpisów.

Organy podatkowe przyznając z jednej strony, że wydana kopia dokumentacji medycznej może być niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych, z drugiej uznają jednocześnie, że usługa sporządzenia kopii dokumentacji, odpisów wypisów szpitalnych, duplikatów zapisów badań obrazowych na nośnikach magnetycznych jako taka nie ma na celu przeszkodzenia, uniknięcia lub zapobieżenia chorobie, obrażeniom lub zakłóceniom zdrowia lub też wykrycia ukrytych chorób lub chorób w stadium początkowym. Podkreślają przy tym, że w ramach świadczonej odpłatnie usługi sporządzenia kopii i wydania dokumentacji medycznej nie jest diagnozowana żadna choroba i nie jest wykonywana żadna czynność terapeutyczna sensu stricte. Z tego powodu uważają, że usług tych (bez względu na to, w jakim celu jest wydawana dokumentacja) nie można uznać za służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. W związku z powyższym usługi te muszą - biorąc pod uwagę nadrzędną zasadę, że każdy przepis stanowiący zwolnienie od podatku VAT należy interpretować ściśle - zostać wyłączone z zakresu stosowania art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy i będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeśli chodzi o zwolnienia z VAT dla kosztów wysyłki dokumentacji, to organy podatkowe również uważają, że nie ma ono zastosowania w takim przypadku. Ponieważ przepisy nie przewidują zastosowania stawek obniżonych do żadnej z tych usług, to zarówno usługa wydania dokumentacji medycznej, jak i jej przesłanie podlegają opodatkowaniu według stawki podstawowej (tak m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacjach indywidualnych z 13 grudnia 2011 roku nr IPTPP1/443-695/11-7/IG oraz z 30 listopada 2011 roku nr IPTPP3/443-88/11-2/MS).

Anna Welsyng

Radca Prawny, Doradca Podatkowy