Czy karne odsetki należy dokumentować fakturą

ODPOWIEDŹ

Odsetki karne z tytułu nieterminowej spłaty raty kredytu nie stanowią obrotu, nie są elementem podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, a zatem nie należy ich dokumentować fakturą VAT.

UZASADNIENIE

Udzielenie przez bank pożyczki stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art 8 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług i na podstawie art.5 ust.1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu VAT. W opisanej sprawie istotne jest ustalenie, czy pobierane przez bank odsetki karne stanowią wynagrodzenie za wyświadczoną usługę pożyczki, a tym samym czy stanowią obrót podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art.29 ust.1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem natomiast jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Organy podatkowe zajmowały już stanowisko w sprawach zbliżonych do będącej przedmiotem pytania. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w indywidualnej interpretacji nr IPPP1-443-708/09-2/JB z 29 września 2009 roku stwierdził, że: „Zapłata odsetek karnych natomiast stanowi swoistą konsekwencję zachowania się kontrahenta niezgodnego z zawartą umową, czyli (...) nieterminowych płatności przez faktoranta. Odsetki karne nie są częścią kwoty należnej z tytułu dostawy towarów/świadczenia usług, ani też nie mają wpływu na cenę dostarczanych towarów bądź świadczonych usług, w związku z czym nie można uznać, że stanowią obrót w rozumieniu wyżej cytowanego art.29 ustawy. Fakt, iż w umowie zawarte zostały stosowne klauzule dotyczące kar umownych lub odsetek za opóźnienia, nie oznacza obligatoryjnego podwyższenia wynagrodzenia z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi, są one naliczane tylko w sytuacjach, gdy kontrahent nie wywiązuje się z postanowień zawartych w umowie, natomiast nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towaru ani też świadczenie usługi”.

Jak wynika z powyższego, odsetki czy inne opłaty z tytułu nieterminowej zapłaty należności, nie stanowią wynagrodzenia za jakąkolwiek dostawę towarów lub świadczenie usług, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art.106 ust.1 ustawy o VAT ustawy podatnicy, o których mowa w art.15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy (…). Z uwagi na to, iż odsetki karne z tytułu nieterminowej spłaty raty kredytu nie stanowią obrotu, nie są elementem podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług i nie należy ich dokumentować fakturą VAT.

Katarzyna Domińska