Czy kary umowne podlegają opodatkowaniu VAT

Wynika to z interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 9 sierpnia 2010 roku (nr ITPP2/443-440b/10/RS)

Sytuacja podatnika

Spółka handluje surowcami rolnymi oraz produktami z ich przemysłowego przetworzenia, które zakupuje oraz sprzedaje na rynku krajowym oraz zagranicznym. Zakupy dokonywane są na podstawie zawartych umów pomiędzy Spółką a kontrahentami, które określają ilość produktu, jakość, parametry towaru, cenę, miejsce i termin fizycznej dostawy. Występują sytuacje, iż nie dochodzi do realizacji pierwotnego kontraktu. Odstąpienie od niego jest wynikiem niemożności wykonania kontraktu przez Spółkę lub w wyniku realizacji innego kontaktu znacznie korzystniejszego. W takim wypadku, strona zobowiązana do dostarczenia, bądź odebrania określonej ilości towaru, obciążana jest karą umowną z tytułu niedostarczenia towaru (w przypadku dostawcy) lub z tytułu nieodebrana towaru (w przypadku nabywcy). Kara kalkulowana jest w uzgodniony wcześniej sposób, w oparciu o ceny rynkowe zboża lub innych produktów rolnych. Przedmiotowe kary otrzymywane lub wypłacane przez Spółkę nie stanowią odszkodowania wypłacanego na podstawie prawomocnych wyroków sądu.

W związku z powyższym zadano pytanie Czy Spółka będzie zobowiązana do opodatkowania podatkiem od towarów i usług kar umownych ...

Uzasadnienie Izby Skarbowej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z treści przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Przez świadczenie usług – w myśl art. 8 ust. 1 powołanej ustawy – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zatem stwierdzić należy, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, przy czym muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy -wynagrodzenie.

Biorąc pod uwagę wyżej przytoczone przepisy, Izba Skarbowa podsumowuje: „Kara umowna, którą Spółka obciąża klienta lub którą płaci na jego rzecz, nie stanowi zapłaty za usługę, lecz pełni funkcję kompensacyjną (zadośćuczynienie). Spółka wskazała, że w tym wypadku nie będzie możliwe określenie beneficjenta, gdyż nie można wskazać, na czyją rzecz wykonywane są czynności, za które kara umowna stanowi płatność. Tym samym uzyskiwane bądź płacone odszkodowania w postaci kar umownych nie stanowią świadczenia usług, nie powinny one podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.