Czy konieczne jest posiadanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej

Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 26 stycznia 2012 roku w sprawie C-588/10 Minister Finansów przeciwko Kraft Foods Polska S.A.

Sytuacja podatnika

Spółka Kraft Foods Polska zwróciła się do Ministra Finansów o wydanie indywidualnej interpretacji dotyczącej konieczności posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej w celu obniżenia podstawy opodatkowania VAT. Minister Finansów w wydanej interpretacji stwierdził, że nie jest zgodne z prawem obniżenie podstawy opodatkowania bez posiadania przedmiotowego potwierdzenia, co doprowadziło do sporu przed sądami administracyjnymi, a w rezultacie do złożenia przez Naczelny Sąd Administracyjny wniosku do TSUE o wydanie orzeczenia – odpowiedzi na pytanie, czy sporny wymóg jest zgodny z art.90 ust.1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 26 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz z zasadami neutralności podatku od wartości dodanej i proporcjonalności.

Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE

Przepisy art. 90 ust. 1 oraz art. 273 dyrektywy VAT, poza określonymi w nich ograniczeniami, nie precyzują ani warunków, ani obowiązków, które mogą nałożyć państwa członkowskie w celu obniżenia podstawy opodatkowania. Należy zatem stwierdzić, że przepisy te przyznają państwom członkowskim zakres swobodnego uznania, w szczególności w odniesieniu do formalności, które muszą zostać dochowane przez podatników względem organów podatkowych owych państw celem stosownego obniżenia podstawy opodatkowania w wypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. A zatem wymóg posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej w celu obniżenia podstawy opodatkowania mieści się zarówno w pojęciu warunków, zawartym w art. 90 ust. 1 dyrektywy VAT, jak również w pojęciu obowiązków zawartym w art. 273 owej dyrektywy.

Co się tyczy kwestii, czy zasady neutralności podatku VAT i proporcjonalności sprzeciwiają się wymogowi tego rodzaju, należy przypomnieć, że art. 90 ust. 1 dyrektywy VAT zobowiązuje państwa członkowskie do obniżenia podstawy opodatkowania i w związku z tym również kwoty podatku VAT należnego od podatnika za każdym razem, gdy po dokonaniu transakcji podatnik nie otrzymał części lub całości wynagrodzenia (zob. wyrok z dnia 3 lipca 1997 r. w sprawie C-330/95 Goldsmiths, Rec. s. I-3801, pkt 16). Z orzecznictwa wynika również, że przepisy, których przedmiotem jest zapobieganie oszustwom podatkowym i unikaniu opodatkowania, zasadniczo mogą ustanawiać odstępstwa od poszanowania podstawy opodatkowania podatkiem VAT jedynie w granicach tego, co bezwzględnie jest konieczne dla osiągnięcia tego szczególnego celu. W związku z tym, jeśli zwrot podatku VAT okaże się niemożliwy lub nadmiernie utrudniony, ze względu na warunki, na jakich można występować z wnioskami o zwrot, rzeczone zasady mogą wymagać, by państwa członkowskie określiły instrumenty i zasady proceduralne niezbędne do umożliwienia podatnikowi odzyskania podatku nienależnie wykazanego w fakturze.

W związku z tym, że posiadanie potwierdzenia odbioru jest w prawie krajowym warunkiem koniecznym dla obliczenia należnego podatku VAT na podstawie kwot wskazanych na korekcie faktury lub dla uzyskania zwrotu całości nadwyżki uiszczonego podatku VAT, należy stwierdzić, że neutralność podatku VAT jest naruszona w zakresie, w jakim dla dostawcy towarów lub usług jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione uzyskanie tego rodzaju potwierdzenia odbioru w rozsądnym terminie.

Jeżeli zatem uzyskanie – w rozsądnym terminie – przez dostawcę towarów lub usług zwrotu nadwyżki podatku VAT uiszczonej na rzecz organów podatkowych na podstawie pierwotnej faktury jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione ze względu na warunek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej, to zasady neutralności podatku VAT i proporcjonalności wymagają, by dane państwo członkowskie umożliwiło podatnikowi wykazanie przed organami podatkowymi przy użyciu innych środków, po pierwsze, że dochował on należytej staranności w okolicznościach danej sprawy celem upewnienia się, że nabywca towarów lub usług jest w posiadaniu korekty faktury i że zapoznał się z nią oraz, po drugie, że dana transakcja została w rzeczywistości zrealizowana na warunkach określonych w owej korekcie faktury.

Komentarz redakcji

Obowiązek posiadania potwierdzeń odbioru faktur korygujących jest obowiązkiem bardzo uciążliwym dla większości przedsiębiorców. Ponadto, od dawna rodziła już kontrowersje kwestia zgodności tego przepisu z prawem wspólnotowym. W omawianym wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził zgodność tego przepisu z dyrektywą VAT, co nie jest dobrą wiadomością dla przedsiębiorców, którzy nadal będą zmuszeni wypełniać ten uciążliwy obowiązek. TSUE pozostawił jednak światełko nadziei dla tych podatników, którzy, ze względu na niemożność uzyskania potwierdzenia odbioru faktur korygujących nie pomniejszali w ogóle podstawy opodatkowania i podatku należnego. Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału, podatnikom tym powinno się umożliwić udowodnienie dostarczenia faktury korygującej za pomocą dowodów innych niż potwierdzenie odbioru korekty.

Podstawa prawna: art.90 ust.1 i art.273 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 26 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej; art.29 ust.4a-4c ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.