Czy opłata pobierana za oznaczenie grupy krwi wraz z wydaniem tzw. krewkarty jest zwolniona z VAT

ODPOWIEDŹ

Usługa polegająca na oznaczeniu grupy krwi pacjenta wraz z wydaniem tzw. krewkarty korzysta ze zwolnienia z VAT, gdyż ze względu na swój cel jest usługą w zakresie opieki medycznej, służącą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

UZASADNIENIE

Od 1 stycznia 2011 r. zwolnieniu z VAT podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez podmioty lecznicze. Powyższe zwolnienie zostało zapisane w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej – ustawa o VAT). Przepis art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT stanowi implementację do polskiego porządku prawnego przepisu art. 132 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym zwolnieniu od podatku przez państwa członkowskie podlegają opieka szpitalna i medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze.

Zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT ma więc obecnie charakter przedmiotowo-podmiotowy. Oznacza to, że zwolnieniu od podatku podlega określony rodzaj usług wykonywanych przez zdefiniowany w ustawie krąg podmiotów. Obie te przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, aby powyższe zwolnienie mogło mieć zastosowanie.

Szpital będący samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej niewątpliwie posiada status podmiotu leczniczego. Tym samym przesłanka podmiotowa zwolnienia jest tu spełniona. W opisanej w pytaniu sytuacji należy więc zbadać, czy spełniona jest również przesłanka przedmiotowa, tzn. czy usługi polegające na oznaczeniu grupy krwi pacjenta wraz z wydaniem mu krewkarty są wykonywane w celu terapeutycznym, służąc profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.

Badanie wykonywane w celu oznaczenia grupy krwi kończy się sporządzeniem wyniku, który jest przekazywany pacjentowi w formie karty identyfikacyjnej grupy krwi. Dokument ten pozwala ustalić ratownikom medycznym oraz pracownikom systemu opieki zdrowotnej w Polsce grupę krwi ofiar wypadków lub pacjentów. Karta jest jedynym dokumentem, obok legitymacji honorowego dawcy krwi, na podstawie którego można dokonać transfuzji krwi z pominięciem czasochłonnego laboratoryjnego ustalania grupy krwi. Karta ta pozwala więc znacząco skrócić czas oczekiwania na transfuzję. W medycynie ratunkowej istnieje pojęcie tzw. „złotej godziny”, w ciągu której często decyduje się o życiu lub śmierci ofiary wypadku. Dzięki karcie identyfikacyjnej grupy krwi można ten cenny czas zaoszczędzić.

Ponadto posiadanie przez pacjenta karty identyfikacyjnej grupy krwi pozwala mu uniknąć każdorazowego oddawania krwi w celu oznaczenia grupy na potrzeby udzielenia świadczeń medycznych przez dany podmiot leczniczy. Oznaczenie grupy krwi wpisane w tej karcie jest bowiem honorowane przez wszystkie kolejne placówki medyczne, ponieważ jest ona trwała i zachowuje ważność przez całe życie człowieka.

Dlatego nie powinno budzić wątpliwości, że tego rodzaju badanie stanowi niezbędny etap do osiągnięcia celu terapeutycznego u określonego pacjenta. Ma ono również ścisły związek z przyspieszeniem realizacji przyszłych świadczeń zdrowotnych. Z odrębnych przepisów, a konkretnie z przepisu § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 19 września 2005 roku w sprawie określenia sposobu i organizacji leczenia krwią w zakładach opieki zdrowotnej, w których przebywają pacjenci ze wskazaniem do leczenia krwią i jej składnikami wynika bowiem, że za niewiarygodną uznaje się informację o grupie krwi zawartą w karcie informacyjnej z pobytu w innym szpitalu. Za wiarygodny można uznać wyłącznie wynik wpisany w dowodzie osobistym, karcie identyfikacyjnej grupy krwi zgodnej z wzorem określonym w załączniku do rozporządzenia, legitymacji honorowego dawcy krwi lub wynik z pracowni serologii transfuzjologicznej.

Biorąc zatem pod uwagę wszystkie wskazane regulacje prawne należy uznać, ze posiadanie przez potencjalnego pacjenta karty plastikowej z oznaczeniem nazwiska, imienia i grupy krwi jest wystarczające do świadczenia usług w zakresie opieki medycznej służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Tym samym usługa badania krwi w celu oznaczenia grupy krwi i wydania tzw. identyfikacyjnej karty grupy krwi wykonywana przez podmiot leczniczy korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług.

Niektóre organy podatkowe prezentują jednak w tej kwestii odmienny pogląd. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 22 kwietnia 2011 roku nr ILPP2/443-183/11-5/MR uznał, że „(…) czynności wykonywane przez Szpital, polegające na oznaczeniu grupy krwi wraz z wydaniem tzw. krewkarty (karty zawierającej dane pacjenta i oznaczenie jego grupy krwi), nie mają bezpośredniego i rzeczywistego celu polegającego na diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia.

Z opisu sprawy wynika, że wydanie krewkarty może służyć pacjentowi w celu dalszego prowadzenia ewentualnego leczenia w przypadkach wywołanych sytuacjami nadzwyczajnymi, zatem ma to na celu wyłącznie zapewnić, że szczególny środek będzie dostępny w hipotetycznej sytuacji, gdy stanie się niezbędny, jednakże jako taki nie ma on na celu przeszkodzenia, uniknięcia lub zapobieżenia chorobie, obrażeniom lub zakłóceniom zdrowia lub też wykrycia ukrytych chorób lub chorób w stadium początkowym. W świetle powyższego, niewątpliwie nie można wyżej wymienionej usługi uznać za usługę opieki medycznej. (…)

Reasumując, usługi polegające na oznaczeniu grupy krwi wraz z wydaniem tzw. krewkarty, których nie można uznać za ściśle związane z opieką medyczną nie korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy chyba, że są one dokonywane w toku prowadzonej opieki medycznej.”

Z tym stanowiskiem jednak trudno się zgodzić, gdyż nie uwzględnia ono istoty i celu tej usługi. Wyłączenie jej ze zwolnienia świadczy o potraktowaniu przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu zakresu zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT bardzo zawężająco. Za prawidłową należy uznać wykładnię przyznającą zwolnienie z VAT tego rodzaju usługom, gdyż oparta jest ona nie tylko na właściwym zastosowaniu regulacji krajowych, ale także unijnych, a ponadto uwzględnia bogate orzecznictwo ETS w tym przedmiocie.

Anna Welsyng

Radca Prawny, Doradca Podatkowy