0
1302
Podczas pobytu wakacyjnego w pensjonacie jeden z gości urządził spotkanie towarzyskie, którego skutkiem było zniszczenie pokoju (apartamentu). Pensjonat przy wykorzystaniu biegłego rzeczoznawcy wycenił stratę na 20.000 zł. Z klientami zawierane są umowy krótkoterminowego najmu. Czy w przypadku obciążenia fakturą gościa za zniszczony pokój powstanie obowiązek naliczenia podatku należnego VAT?
ODPOWIEDŹ
Obciążając gościa, który swoim zachowaniem doprowadził do zniszczenia pokoju, pensjonat nie będzie zobowiązany do opodatkowania zapłaconej kwoty z tego tytułu. Nie zachodzi tu bowiem ekwiwalencja pomiędzy przekazaniem środków za zniszczenia a świadczeniem wzajemnym ze strony pensjonatu.
Należy jednocześnie zauważyć, że w obiegu prawnym (interpretacja indywidualna) występuje pogląd odmienny. Wskazuje się w nim, że klient nie płaci na rzecz pensjonatu odszkodowania a przekazanie środków za zniszczenia ma bezpośredni związek z usługą wynajmu pokoju jaka została zawarta pomiędzy pensjonatem a gościem.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art.5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei pod pojęciem świadczenia usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Aby z kolei odpowiedzieć na pytanie czy dany rodzaj wykonywanej czynności przez podmiot gospodarczy będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy odpowiedzieć na trzy pytania:
a) czy dana czynność jest wykonywana przez podatnika czynnego VAT, a co najważniejsze, czy przez podatnika działającego w takim charakterze właśnie w odniesieniu do konkretnej czynności – musi tu istnieć związek z wykonywaną działalnością gospodarczą (art.2 ust.1 lit. a i c dyrektywy 112/2006/WE),
b) czy (z wyjątkiem dla opodatkowania świadczeń nieodpłatnych) dana czynność ma charakter odpłatny, przy czym nie musi być to zawsze zapłata (np. gotówkowa czy też przelew bankowy), ale także rozliczenia w postaci np. wymiany barterowej czy wymiany z dopłatą – musi tu istnieć możliwość wyrażenia zapłaty w wartości pieniężnej (art.5 ust.1 pkt 1 u.p.t.u.),
c) czy daną czynność (świadczenie) cechuje ekwiwalentność: jak wskazuje Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji z dnia 23.07.2008 r., sygn. IPPP1-443-747/08-6/MP: aby dana czynność … podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wykonaną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego.
W przedmiotowej sprawie doszło do zniszczenia pokoju w wyniku działań gościa. Biorąc pod uwagę wskazane powyżej kryteria należy wskazać, że:
a) pensjonat jest czynnym podatnikiem VAT i wynajmując pokoje działa właśnie w takim charakterze,
b) wynajem pokoju jest czynnością odpłatną,
c) przekazanie środków pieniężnych przez klienta za zniszczenie pokoju nie ma cech świadczenia wzajemnego – dochodzi tak naprawdę do wypłaty odszkodowania za poniesioną przez pensjonat szkodę. Pod pojęciem szkody, zgodnie z ustawą Kodeks cywilny (k.c.), należy rozumieć zapłatę za wyrządzoną szkodę lub poniesione przez kogoś straty. Ponadto zgodnie z treścią art.361 §1 i 2 k.c. zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa swojego działania lub zaniechania a odszkodowanie obejmuje straty jakie poniósł właściciel oraz korzyści które mógłby osiągnąć gdyby nie wyrządzono mu szkody. Z punktu widzenia podatku VAT odszkodowanie czy też kary umowne należą do czynności jednostronnych i nie mają związku z wykreowaniem świadczenia wzajemnego.
Analiza łączna powyżej wskazanych czynników powoduje, że pensjonat nie będzie zobligowany do opodatkowania VAT otrzymanej od klienta kwoty. Tym co decyduje o takim podejściu jest brak świadczenia wzajemnego w przypadku takiej czynności.
Jednocześnie należy wskazać, że w obiegu prawnym funkcjonuje interpretacja indywidualna prawa podatkowego Dyrektora IS w Katowicach z dnia 16.06.2016 r., sygn. IBPP2/4512-214/16/BW, która w sposób całkowicie odmienny rozpatruje powyżej opisywane zagadnienie. Wskazuje bowiem na bezpośrednie powiązanie wypłaconej na rzecz pensjonatu przez klienta kwoty „odszkodowania” z istotą cywilistyczną umowy najmu. Jak wskazuje się w przywołanej powyżej interpretacji, najemca powinien przez cały czas trwania najmu używać rzeczy (tu: pokoju, apartamentu) w sposób zgodny z umową, a jeżeli nie jest to wskazane w umowie w sposób odpowiadający właściwościom i przeznaczeniu rzeczy (art.666 §1 i 2 k.c.) oraz jeżeli rzecz ulegała zniszczeniu z powodu okoliczności za które wynajmujący nie ponosi odpowiedzialności, to wynajmujący nie ma obowiązku przewrócenia stanu poprzedniego (art.662 §1-3 k.c.) – a contrario, jeżeli zniszczenie wynika z winy wynajmującego musi on doprowadzić do przywrócenia stanu poprzedniego.
Zatem zgodnie z wykładnią dokonaną przez organ dokonanie zniszczenia nie ma charakteru odszkodowania, lecz wiąże się z istotą prawną umowy najmu (przywrócenie stanu poprzedniego, gdy występuje wina wynajmującego), a zatem mamy do czynienia z koniecznością naliczenia podatku należnego i udokumentowania fakturą. Zdaniem Organu „w związku z zawartą umową cywilnoprawną – mamy do czynienia ze świadczeniami wzajemnymi, bezpośrednimi i ekwiwalentnymi, polegającymi z jednej strony na „przejęciu zobowiązań najemcy”, z drugiej strony - na zapłacie określonego w umowie wynagrodzenia. Zatem przedmiotowe opłaty należy traktować jako wynagrodzenie za świadczenie wykonywane przez Wnioskodawcę.
Należy zwrócić uwagę, że w tym przypadku możliwe jest wskazanie konkretnego beneficjenta usługi, a więc korzystającego z lokalu, który w związku z zaistnieniem określonych okoliczności jest zobowiązany do wypłaty ustalonego wynagrodzenia. Przedmiotowe wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę nie jest więc karą (odszkodowaniem), lecz stanowi wynagrodzenie za świadczenie (czynność) związane z zaistniałym zdarzeniem”.
Zdaniem redakcji, nie zachodzi tu ekwiwalentność pomiędzy przekazaniem środków za zniszczenia a świadczeniem wzajemnym ze strony pensjonatu, zatem zapłata pieniędzy za zniszczenia nie podlega opodatkowaniu VAT.
EWIDENCJA W DEKLARACJACH: Czynności tej nie wykazuje się w deklaracji VAT-7.
Mariusz Nowak
Podstawa prawna: art.5 ust.1 pkt 1 i art.8 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług.
