Deklaracja VAT złożona po terminie i skutki odmów przyjęcia mandatu z KKS

ODPOWIEDŹ

Nałożenie kary grzywny w formie mandatu na Biuro Rachunkowe jest niezgodne z kodeksem karnym skarbowym. Tylko osoba fizyczna, która ukończyła 18 lat może być ukarana mandatem na podstawie kodeksu karnego skarbowego.

Jednakże, nieprzyjęcie mandatu przez osobę, która zawiniła może skutkować rozprawą przed sądem i wówczas racje mogą być dochodzone tylko przed sądem. Oczywiście istnieje ryzyko, że sąd wymierzy karę i poza tą sankcją, powstaną koszty postępowania sądowego. Należy zauważyć, że orzeczenie sądu w postępowaniu mandatowym nie zostanie wpisane do Krajowego Rejestru Karnego, bowiem tylko wyrok za przestępstwo skarbowe podlega wpisaniu do tego rejestru Jeżeli czyn został popełniony i okoliczności są jasne, zasadnym byłoby złożenie wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. W opisywanym przykładzie niezłożenie deklaracji VAT-7 w terminie jest wykroczeniem usankcjonowanym w k.k.s.

UZASADNIENIE

Podmiot odpowiedzialności karnoskarbowej

Podmiotem odpowiedzialności karnoskarbowej jest wyłącznie osoba fizyczna. Próg wieku odpowiedzialności karnoskarbowej określa art. 5 ustawy z dnia 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy (k.k.s) zgodnie z którym na zasadach określonych w kodeksie odpowiada ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17, chyba że przepis ustawy stanowi inaczej. Ponadto, w stosunku do sprawcy, który popełnił przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary lub środka karnego stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z dnia 02 sierpnia 2005 roku syg. akt I FSK 441/05 „w zakresie zaś postępowania karnego skarbowego spółka cywilna, jako podatnik, nie może popełnić przestępstwa ani wykroczenia. Może je popełnić jedynie osoba fizyczna. Tylko bowiem osobie fizycznej, która złożyła nieprawidłową deklarację podatkową można zarzucić jakiś stopień niedbalstwa przy składaniu tej deklaracji, co wystarcza do postawienia zarzutu popełnienia wykroczenia karnego skarbowego”.

Tak więc na firmę tj. na Biuro Rachunkowe nie może być nałożony mandat za wykroczenie skarbowe.

Podstawa prawna: art. 5 i art. 152 ustawy z 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy.

Czynny żal

 Zgodnie z art. 16 k.k.s. nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Powyższe zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu. Jednakże, zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:

1. w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;

2. po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Złożenie deklaracji VAT-7 w formie elektronicznej oznaczone jest datą wysłania, godziną wysłania, numerem pod którym system zarejestrował deklarację. Tak więc urząd ma pełną dokumentację o złożeniu VAT-7 po terminie wskazanym w ustawie. Nie ma znaczenia czy wystąpiło zobowiązanie podatkowe do zapłaty, oceniany jest sam czyn czyli złożenie deklaracji po terminie. Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 99 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, obowiązani są składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe VAT-7 za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.

Podstawa prawna: 1) art. 16 ustawy z 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2013 , poz. 186 z późn. zm.) 2) art. 99 ustawy z 11 marca 2004 roku - o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 201z , nr 177, poz. 1054 z późn. zm.)

Przesłanki dotyczące odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe

Wykroczenie skarbowe w myśl art. 53 §3 k.k.s. jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.

Kara grzywny w drodze mandatu karnego w myśl art. 56 §4 k.k.s. wymierzana jest za wykroczenia skarbowe związane z nieterminowym składaniem przez podatników deklaracji lub oświadczeń mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania.

Innymi przesłankami dotyczącymi odpowiedzialności za wykroczenia skarbowe są:

• narażenie podatku na uszczuplenie poprzez podanie nieprawdy, zatajenie prawdy albo niedopełnienie obowiązku zawiadomienia o zmianie danych przy składaniu deklaracji lub oświadczenia, jeżeli kwota niewpłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu (art. 56 § 3 k.k.s.),

• uporczywe niewpłacanie w terminie podatku (art. 57 § 1 k.k.s.),

• nieskładanie w terminie wymaganej informacji podatkowej w przypadku mniejszej wagi (art. 80 § 4 k.k.s.),

• wadliwe prowadzenie ksiąg (art. 61 § 3 k.k.s.),

• nierzetelne prowadzenie ksiąg w przypadku mniejszej wagi (art. 61 § 2 k.k.s.),

• niewpłacanie w terminie podatku pobranego przez płatnika lub inkasenta, jeżeli kwota niewpłaconego podatku nie przekracza ustawowego progu (art. 77 § 3 k.k.s.).

W przytoczonym przez Czytelnika zdarzeniu urząd wymierzając mandat w kwocie 800 zł działał w trybie art. 56 § 4 k.k.s. tj. nieterminowe złożenie deklaracji. Zaznaczyć należy, że Biuro Rachunkowe może działać w imieniu podatnika tylko na zasadach określonych w umowie zawartej pomiędzy podankiem, a Biurem oraz na podstawie konkretnych pełnomocnictw. Umowę taką podpisuje osoba fizyczna reprezentująca Biuro i w zakresie zawartej umowy oraz udzielonych pełnomocnictw ponosi odpowiedzialność z k.k.s. jako sprawca czynu.

Podstawa prawna: art. 53 § 3, art. 56 § 3 i § 4 i art. 137 § 1 ustawy z 10 września 1999 - Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2013 , poz. 186 z późn. zm.)

Skutki odmowy przyjęcia mandatu z k.k.s.

Aby urząd mógł wymierzyć karę grzywny w drodze mandatu niezbędne jest zaistnienie poniższych przesłanek:

• osoba sprawcy oraz okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości i

• wyrażenie przez sprawcę wykroczenia skarbowego zgody na przyjęcie mandatu (art. 137 k.k.s.).

Odmowa przyjęcia mandatu nie wymaga jakiegokolwiek uzasadnienia. Osoba, której urząd zarzuca popełnienie wykroczenia skarbowego, może nie zgodzić się na wymierzenie jej kary grzywny w drodze mandatu karnego. Jednak ten spór będzie rozstrzygał sąd na zasadach ogólnych (art. 139 k.k.s.).

Należy podkreślić, że urząd powinien, wymierzając karę grzywny w drodze mandatu karnego, określić wykroczenie skarbowe zarzucane sprawcy (poinformować, czego dotyczy czyn zabroniony i podać odpowiednią podstawę prawną karalności) oraz pouczyć go o warunkach dopuszczalności postępowania mandatowego, a zwłaszcza o skutkach prawnych braku zgody na przyjęcie mandatu. Na obowiązujących formularzach mandatów określonych rozporządzeniem Rady Ministrów z 28 kwietnia 2011 w sprawie nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe zamieszczone jest pouczenie o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego. Jeśli sprawca wykroczenia skarbowego odmawia przyjęcia mandatu karnego, należy przyjąć, że odmowa również powinna mieć formę pisemną, mimo że nie jest to wyraźnie określone w przepisach.

Przed wniesieniem aktu oskarżenia będzie prowadzone dochodzenie. Taka forma jest właściwa dla rozpoznawania wykroczeń skarbowych. Dochodzenie, ogranicza się do przesłuchania podejrzanego oraz w razie potrzeby także do innych czynności w zakresie niezbędnym do wniesienia aktu oskarżenia lub innego zakończenia postępowania (art. 152 k.k.s.). Ustawowy termin dochodzenia to dwa miesiące.

Także, w przypadku odmowy przyjęcia mandatu trzeba liczyć się z tym, że sprawa najprawdopodobniej trafi do sądu. W praktyce organ postępowania przygotowawczego zazwyczaj w kierowanym do sądu akcie oskarżenia wnioskuje o wymierzenie sprawcy kary wyższej od tej, którą wcześniej zamierzał nałożyć w drodze mandatu karnego. Osoba odmawiająca przyjęcia mandatu karnego zaproponowanego przez organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciela będzie zatem mogła bronić swoich racji przed sądem.

Należy zauważyć, że urząd nie jest zobligowany w przypadku odmowy przyjęcia mandatu przez sprawcę do wniesienia aktu oskarżenia do sądu. Zdarza się, jednak bardzo rzadko w sprawach z k.k.s. gdy urząd dochodzi do wniosku, że nie ma podstaw do wniesienia aktu oskarżenia. Na tym też etapie sprawca, który odmówił przyjęcia mandatu, może wystąpić z wnioskiem o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.

Podstawa prawna: 1) art. 137, art. 138, art. 139 i art. 152 ustawy z 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2013 , poz. 186 z późn. zm.)

Skutki orzeczenia sądu

Na etapie postępowania przygotowawczego podejrzany może dobrowolnie poddać się odpowiedzialności zważywszy na okoliczności popełnienia czynu, jak i brak wątpliwości do winy sprawcy. Po czym urząd skieruje wniosek do sądu o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Należy dodać, iż w przypadku wykroczeń korzyścią jest możliwość szybkiego zakończenia sprawy przed sądem. Nie oznacza to jednak, że wymiar kary, jaki zostanie uzgodniony z oskarżycielem skarbowym, będzie niższy od tego, jaki wymierzyłby sąd.

Wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności wydaje sąd niezwłocznie po nadesłaniu wniosku. Sąd nie może orzec kary grzywny innej niż kara, którą uiścił oskarżony.

Rozstrzygnięcie sądu I instancji, podlega zaskarżeniu. Jednakże sąd II instancji może uwzględnić zażalenie jedynie w dwóch przypadkach tj. gdy: sąd I instancji orzekł karę grzywny inną niż uiszczona przez sprawcę, orzekł przepadek przedmiotów lub uiszczenie ich równowartości w zakresie nieobjętych zgodą sprawcy.

Jeżeli instytucja dobrowolnego poddania się karze nie zostanie przez sprawcę wykorzystana, postępowanie przed sądem toczy się w trybie ogólnym i wówczas podejrzany może dochodzić swoich racji. Należy zaznaczyć, iż sąd może w ocenianym czynie doszukać się przestępstwa skarbowego i wówczas wyrok podlegałby wpisowi do Krajowego Rejestru Skazanych.

Podstawa prawna: rozdział 16 ustawy z 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy (Dz.U. z 2013 , poz. 186 z późn. zm.)

Paulina Pawluk