Ewidencjonowanie usług pogrzebowych

Z wyjaśnień przedstawionych razem z zapytaniem przez Podatnika wynika, iż w ramach prowadzonej działalności zajmuje się organizacją pogrzebów, zarówno na zlecenie instytucji, jak i osób fizycznych. Wykonanie zlecenia może obejmować szereg czynności w zależności od wymagań osoby zlecającej. W zakres takich usług mogą wchodzić różne działania: nabycie miejsca na cmentarzu pod grób, wykonanie prac murarskich, przygotowanie pochówku, zamówienie trumny i kwiatów, organizacja Mszy Świętej, transport, przeprowadzenie pogrzebu. Wymienione czynności Podatnik wykonuje samodzielnie w zakresie prowadzonego przedsiębiorstwa, jako własne usługi.

Nabywa również usługi obce np. murarskie. W tym zakresie zlecone czynności traktowane są jako usługi wykonywane w imieniu przedsiębiorstwa i traktowane jako obrót podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Równocześnie realizując zlecenie, załatwia w imieniu i na rzecz zlecającego szereg czynności, które nie stanowią zakupów dla przedsiębiorstwa, lecz dla zleceniodawcy usługi. W szczególności dotyczy to nabycia na cmentarzu komunalnym kwatery (grobu) do dokonania pochówku oraz przeprowadzenie mszy świętej i udziału duchownego w ceremonii pogrzebowej. Podatnik nie kupuje wówczas tych czynności, lecz jedynie opłaca ich wykonanie w imieniu i na rzecz zleceniodawcy. Podmiot wykonujący usługę wystawia wówczas fakturę (bądź inny dokument), w którym jako nabywca wymieniona jest osoba zleceniodawcy (najczęściej osoba fizyczna), a Podatnik jest jedynie płatnikiem, a więc podmiotem zobowiązanym do sfinansowania kwoty należności. W tym też zakresie otrzymując od zleceniodawcy zwrot wydatkowanych kwot, nie jest traktowany jako sprzedaż usług przez Podatnika, a co za tym idzie, nie jest wykazywany jako obrót dla celów rozliczenia podatku od towarów i usług.

Biorąc pod uwagę, iż zleceniodawcami Podatnika są osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, mogła zaistnieć konieczność stosowania od 1 maja 2011 r. kas rejestrujących dla prowadzonej ewidencji kwot obrotu i podatku należnego. Przyjmując od zleceniodawcy zapłatę za wykonanie przez Podatnika usługi, oraz zwrot kosztów za usługi wykonane przez inne podmioty, nabyte przez Podatnika w imieniu i na rzecz zleceniodawcy, pojawił się zatem problem zakresu, w jakim należy otrzymane kwoty ewidencjonować przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Pojęcie umowy zlecenia regulują przepisy art. 734-751 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przedmiotem umowy zlecenia jest wykonanie określonej czynności prawnej (odpłatnie lub nieodpłatnie). Stronami umowy zlecenia mogą być dowolne osoby fizyczne lub osoby prawne (pod warunkiem posiadania zdolności do czynności prawnych). Strony umowy zlecenia tradycyjnie nazywa się zleceniodawcą (zlecający wykonanie określonych czynności) i zleceniobiorcą (wykonującym zlecenie).

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z regulacjami art. 111 ust. 1 ww. ustawy podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zatem istotne jest na rzecz kogo Podatnik świadczy usługi, czy wyłącznie na rzecz podmiotów gospodarczych, czy też również na rzecz tzw. „ludności”. Zagadnienia dotyczące między innymi zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz terminów rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji, ustawodawca reguluje na mocy wydanych rozporządzeń w zakresie kas rejestrujących. W obecnym stanie prawnym, obowiązuje w tym zakresie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930).

Przedmiotowe rozporządzenie przewiduje generalnie dwa rodzaje zwolnień:

• podmiotowe - zwalniające podatnika z obowiązku ewidencjonowania w zakresie całej prowadzonej przez niego działalności,

• przedmiotowe - zwalniające z ewidencjonowania tylko ściśle określone czynności.

Z zapisu § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia wynika, iż zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r. sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. Natomiast z treści § 2 ust 1 pkt 2 lit. a) wynika, iż zwalnia się z ewidencjonowania, do dnia 30 kwietnia 2011r., czynności objęte do dnia 31 grudnia 2010 r. zwolnieniem od ewidencjonowania wymienione w załączniku do rozporządzenia

Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797), a niewymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia. Na podstawie zapisów zawartych w § 2 obowiązującego do dnia 31 grudnia 2010r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. zwolniono z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. W poz. 30 tego załącznika wymieniono świadczenie usług pogrzebowych i pokrewnych (PKWiU 93.03).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, iż w ramach prowadzonej działalności zajmuje się Pan organizacją pogrzebów głównie na zlecenie osób fizycznych, a czasami instytucji. Usługi pogrzebowe od dnia 1 maja 2011r. nie korzystają już ze zwolnienia z obowiązku ewidencji za pomocą kasy rejestrującej, gdyż nie są wymienione w załączniku do rozporządzenia, jako usługi zwolnione z tego obowiązku. Wobec tego przysługuje Panu zwolnienie z ewidencji świadczonych usług na kasie fiskalnej, ale tylko do momentu przekroczenia kwoty limitu w 2011 r., uprawniającego do zwolnienia, tj. 40 000 zł.

Zgodnie bowiem z § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012r. podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6. Zgodnie z § 3 ust. 6 rozporządzenia, zwolnienie o którym mowa w ust. 1 pkt 2, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40 000 zł z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy. Obowiązek ewidencjonowania na kasie dotyczy tych transakcji, w przypadku których nie ma bezwzględnego obowiązku wystawiania faktur je dokumentujących (faktury wystawiane są wyłącznie na żądanie nabywców – czyli osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych).

Obowiązujące od dnia 1 grudnia 2008 r. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338 ze zm.) określa m. in. warunki stosowania kas przez podatników. Jak wynika z treści § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących, z zastrzeżeniem ust. 2 są obowiązani do dokonania ewidencji każdej sprzedaży oraz wydruku paragonu fiskalnego lub faktury VAT z każdej sprzedaży, jak również do wydania oryginału wydrukowanego dokumentu nabywcy.

Zgodnie zaś z § 7 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia, podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących, z zastrzeżeniem ust. 2 są obowiązani stosować kasy wyłącznie do prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży, bez prawa ich używania przezosoby trzecie, z zastrzeżeniem ust. 7.

W oparciu o przedstawiony we wstępie pełny opis i charakter świadczonych usług należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, o której mowa w § 7 ust. 7 rozporządzenia Ministra Finansów, zgodnie z którym podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas, u których podstawą opodatkowania jest kwota prowizji lub inna postać wynagrodzenia za wykonywane usługi w ramach umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnym charakterze albo też marża, ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganego przez nich obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej oraz prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.

W Pana przypadku obrotem jest prowizja będąca wynagrodzeniem za wykonanie, w ramach zawieranych z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej umów, kompleksowej usługi pogrzebowej. Przyjmując zatem zapłatę od osób fizycznych za przeprowadzenie organizacji pogrzebu, gdy płatność obejmuje zarówno cenę świadczonych przez Pana usług, jak również zwrot kwot wyłożonych przez Pana w imieniu i na rzecz zleceniodawcy, należy jednoznacznie stwierdzić, iż jest Pan zobowiązany zaewidencjonować na kasie rejestrującej całość kwoty otrzymanej od zleceniodawcy, zgodnie z § 7 ust. 7 rozporządzenia Ministra Finansów.

Wioletta Gramis