Faktura wystawiona na kilku nabywców

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej nr IBPP3/443-6/11/IK z 30 marca 2011 r.

Sytuacja podatnika

J. K. i T. K. są małżeństwem. J. K. prowadzi firmę handlową w R. (firma handlowa B.J.K.) T. K. prowadzi firmę krawiecką w R. – (firma D. T. K.). Poza dochodami z prowadzonej działalności gospodarczej uzyskują przychody opodatkowane podatkiem VAT z najmu pomieszczeń wykorzystywanych na prowadzenie działalności gospodarczej przez inne podmioty. Wnioskodawca wraz z małżonką uzyskali zgodę odpowiednich władz miejskich na budowę budynku mieszkalno - produkcyjnego w R., w którym w przyszłości będzie prowadzona działalność gospodarcza. Zezwolenie na budowę wydane zostało dla J. K. i T. K. – osób fizycznych. Budynek zgodnie z projektem, będzie niejako podzielony na część do działalności gospodarczej – 55% ogólnej powierzchni, 45% stanowić będzie część mieszkalna.

Wnioskodawca wnosi o wskazanie dla kogo, czy na firmę męża lub żony, czy na osoby fizyczne J. K. i T. K. winny być wystawiane faktury dot. zakupu materiałów budowlanych i usług, czy ze względu na różne stawki podatku VAT dla budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym (stawka obniżona) i dla budownictwa na potrzeby działalności gospodarczej (stawka podstawowa) winny być proporcjonalnie dzielone wg klucza 55% i 45%?

Odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej

W wydanej interpretacji organ podatkowy przychylił się do stanowiska Wnioskodawcy, zgodnie z którym korzystne byłoby otrzymywanie faktur obejmujących 55% zakupów materiałów budowlanych i usług dla firm B. i D., aby móc na bieżąco rozliczać podatek naliczony VAT, wraz z fakturami (45%) dla osób fizycznych J. K. i T. K., co umożliwiłoby zwrot podatku VAT stanowiącego różnicę pomiędzy stawkami: podstawową i obniżoną. W uzasadnieniu organ podatkowy podkreślił, iż zarówno w art. 106 ustawy o VAT jak i w par. 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, używane jest wyłącznie pojęcie nabywcy. Przepisy te nie regulują w szczególny sposób zasad rozliczania i dokumentowania czynności podlegających ustawie o podatku VAT, odnoszących się do świadczenia danej usługi na rzecz kilku nabywców. Jednakże z uwagi na fakt, iż faktury mają za zadanie odzwierciedlać zdarzenia gospodarcze dopuszczone prawem, pod pojęciem „nabywcy” należy rozumieć również kilku nabywców, jeżeli strona danej transakcji jest wielopodmiotowa.

Z powyższych przepisów wynika, że brak jest przeszkód prawnych i faktycznych do tego, by firma będąca podatnikiem podatku VAT mogła wystawić jedną fakturę VAT, dokumentującą jednocześnie sprzedaż dokonaną na rzecz kilku nabywców, będących osobami fizycznymi lub prawnymi z odrębnymi numerami NIP. Oznacza to, że po stronie kupującego mogą wystąpić dwie (lub więcej) osoby i nie ma w tym przypadku znaczenia, że ustawodawca określając zasady wystawiania faktur VAT wymienia strony transakcji, tj. podatnika i nabywcę, jako pojedyncze podmioty. Natomiast obowiązkiem sprzedawcy jest takie sporządzenie faktury VAT, aby zawierała ona co najmniej dane wynikające z powołanego wyżej par. 5 ust. 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że zgodnie z par. 19 cyt. rozporządzenia, podatnik może sporządzić fakturę w tylu egzemplarzach ilu jest faktycznie nabywców usługi bądź towaru, jednakże tylko jeden egzemplarz może zostać oznaczony jako ORYGINAŁ, natomiast pozostałe egzemplarze są faktycznie kopiami tego dokumentu.

Wobec powyższego, w przypadku transakcji - jak ma to miejsce w niniejszej sprawie - w której po stronie nabywcy występują małżonkowie prowadzący odrębne działalności gospodarcze jak również osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, faktura potwierdzająca dokonanie sprzedaży na ich rzecz, może być wystawiona na obojga małżonków prowadzących działalność gospodarczą oraz na obojga małżonków nieprowadzących działalności gospodarczej jako osobnych nabywców, z których każdy identyfikowany jest oprócz imienia i nazwiska, odrębnym numerem identyfikacji podatkowej. Ponadto przedmiotowa faktura może być przechowywana przez któregokolwiek z małżonków będących nabywcami danego towaru bądź usługi. Fakt posiadana przez drugiego z małżonków kopii, odpisu oryginalnej faktury, nie oznacza, że podstawą do odliczenia kwoty podatku naliczonego nie jest oryginał faktury VAT. To na podatniku jednak w takiej sytuacji ciąży obowiązek udowodnienia istnienia oryginału faktury i wskazania miejsca, w którym się znajduje, a same faktury winny być przechowywane zgodnie z wymogami określonymi w § 21 rozporządzenia z dnia 28 listopada 2008 r., co nakłada na podatnika m.in. taki sposób przechowywania dokumentów, który pozwala na łatwe ich odszukanie.

Sprzedaż może być także dokumentowana odrębnymi fakturami VAT, tj. w części dotyczącej zakupów związanych z działalnością gospodarczą fakturą VAT wystawioną na firmy, natomiast w części dotyczącej zakupów związanych z realizacją własnych celów mieszkaniowych fakturą VAT wystawioną na Wnioskodawcę i jego żonę jako osoby fizyczne. Istotne jest by faktura zawierała niezbędne wymogi określone w § 5 ust. 1 cyt. rozporządzenia.

Podstawa prawna: art. 106 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, §5, §19, §21 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (obecnie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług).