0
921
W jakim przypadku urząd odmówi podatnikowi prawa do odliczenia VAT należnego lub zapłaconego od dostarczonych mu towarów, kiedy faktura została wystawiona przez podmiot, który należy uważać za podmiot nieistniejący oraz występuje brak możliwości ustalenia tożsamości dostawcy towarów?
ODPOWIEDŹ
W każdym przypadku organ podatkowy odmówi podatnikowi prawa do odliczenia VAT należnego lub zapłaconego od dostarczanych mu towarów, kiedy dokumentem transakcji jest faktura wystawiona przez podmiot nieistniejący, jeżeli zostanie udowodnione w świetle obiektywnych przesłanek (bez wymagania od podatnika, aby dokonał ustaleń, do których nie jest on zobowiązany), że wiedział lub powinien był wiedzieć, iż dokonana transakcja wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku od towarów i usług. Należy zaznaczyć, iż zbadanie tejże sytuacji należy do organu podatkowego bądź sądu.
UZASADNIENIE
W myśl art. 5 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Definicja podatnika zawarta jest w art. 15 ust. 1 i 2 i brzmi:
ust. 1: „podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności;
ust. 2: działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”.
Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi.
Natomiast na podstawie art. 86 ust. 1 omawianej ustawy w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 tej ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Artykuł 86 ust. 2 stanowi, że kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku VAT określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Jednakże zgodnie z art. 88 ust. 3a ustawy nie stanową podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy : sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący.
Zatem ustawodawca wyraźnie zakreślił brak podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w przypadku transakcji z podmiotem nieistniejącym.
Niemniej jednak Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 22 października 2015 roku w sprawie C-277/14 zaznaczył, że przepisy dyrektywy o podatku od wartości dodanej sprzeciwiają się przepisom krajowym odmawiającym podatnikowi prawa do odliczenia VAT z uwagi na to, że faktura została wystawiona przez podmiot, który w świetle kryteriów przewidzianych przez te przepisy należy uważać za podmiot nieistniejący i nie ma możliwości ustalenia tożsamości rzeczywistego dostawcy towarów. Odstępstwo może stanowić sytuacja, kiedy zostanie wykazane, w świetle obiektywnych przesłanek i bez wymagania od podatnika, aby dokonał ustaleń, do których nie jest on zobowiązany, że ów podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż rzeczona dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku od towarów i usług, czego zbadanie należy do sądu.
Zatem, jeżeli podatnik uzyskał wszystkie możliwe informacje dotyczące kontrahenta, z których wynika, że działa on legalnie, nie można stwierdzić, że podatnik nie dochował staranności w sprawdzeniu kontrahenta (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 28 października 2015 roku, sygn. akt I SA/Gd 1192/15), a także nie zostanie mu udowodnione, że wiedział lub powinien był wiedzieć że dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku VAT, wówczas organ nie ma prawa do odmowy prawa do odliczenia VAT związanego z tą transakcją.
Paulina Pawluk
Podstawa prawna: art. 5 ust.1 pkt 1, art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 19a ust. 1, art. 86 ust. 1, art. 88 ust. 3a ustawy o VAT.
