Interpelacja w sprawie likwidacji zwrotu VAT na materiały budowlane

Szanowny Panie Ministrze!

Według dostępnej nam wiedzy przyszłoroczne wydatki na materiały budowlane nie będą już podlegać częściowemu zwrotowi podatku VAT. Zatem osoby, które indywidualnie budują lub remontują domy, będą mogły odzyskać część wydatków, jeżeli poniosą je jeszcze w tym roku kalendarzowym.

Naszym zdaniem taka zmiana przyczyni się do rozwoju szarej strefy na rynku materiałów budowlanych w Polsce. Z całą pewnością będzie o wiele mniej osób, które będą kupować materiały budowlane na fakturę. Zmiana ta może również spowodować dalszy regres jakości wyrobów spowodowany mniejszym zbytem i przychodami producentów chcących utrzymać się na rynku.

 Zaznaczyć należy to, iż Polska z powodzeniem eksportuje do UE wyroby z tzw. górnej półki, czyli zaawansowane technologicznie, wśród nich okna, instalacje wodno-kanalizacyjne, materiały izolacyjne, w tym styropian i wełnę mineralną.

 W związku z powyższym zwracamy się do Pana ministra z następującym pytaniem: Czy rząd nie obawia się realnej możliwości wzrostu szarej strefy, czyli zakupów bez faktur, w związku z odejściem od możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT na materiały budowlane w 2014 r.?

Z należnymi wyrazamiPosłowie Bogdan Rzońca i Jan WarzechaJasło, dnia 22 maja 2013 r.

Odpowiedź na interpelację

W związku z przekazaną przy piśmie z dnia 1 czerwca 2013 r., nr SPS-023-18192/13, interpelacją panów posłów Bogdana Rzońcy i Jana Warzechy w sprawie planów zniesienia możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT na materiały budowlane uprzejmie informuję, iż stanowisko wobec tej kwestii zostało przedstawione w odpowiedzi na interpelację panów posłów przesłaną przy piśmie Marszałka Sejmu z dnia 24 kwietnia 2013 r., nr SPS-023-16972/13. Przedmiotowa odpowiedź uwzględniała opinię ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej.

Nie chcąc w całości powtarzać tez zawartych w odpowiedzi na wcześniejszą interpelację, chciałbym przypomnieć, że system zwrotu części wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym od samego początku pomyślany był jako rozwiązanie czasowe, które zostało następnie bezterminowo przedłużone. W kontekście obecnej sytuacji ekonomicznej oraz stanu finansów publicznych rząd uważa, że korzyści związane z funkcjonowaniem systemu nie są na tyle istotne, aby zrównoważyć koszty dla budżetu przekraczające w ostatnich kilku latach kwotę 1 mld zł rocznie. Oszczędności budżetowe związane z wygaszeniem systemu pozostaną w dużej części zagospodarowane w ramach polityki mieszkaniowej państwa, w tym przeznaczone na realizację nowego programu „Mieszkanie dla młodych” wprowadzanego ustawą o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych przyjętą przez Radę Ministrów w dniu 14 maja 2013 r. i aktualnie znajdującą się w Sejmie RP. Środki te będą kierowane do docelowej grupy beneficjentów w sposób bardziej precyzyjny w celu realizacji dokładnie określonych przez ustawodawcę priorytetów.

Należy podkreślić, że projekt ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych wygaszający ten mechanizm umożliwia inwestorom indywidualnym zachowanie praw nabytych. Zatem osoby, które zdecydowały się na podjęcie inwestycji budowlanych i zakup materiałów budowlanych do końca 2013 r., będą mogły skorzystać z możliwości odzyskania części wydatków zgodnie ze schematem przedstawionym w projekcie ustawy. Faktury dokumentujące poniesienie wydatków na cele związane z budownictwem mieszkaniowym w 2013 r. będą mogły być przedstawione do zwrotu części wydatków nawet do końca 2018 r.

Wygaszenie systemu nie odbierze inwestorom indywidualnym całkowitej możliwości skorzystania z obniżonej stawki podatku VAT na zakup materiałów budowlanych, z tym że odbywać się to będzie w sposób pośredni. Należy bowiem podkreślić, że w dalszym ciągu do usług przedsiębiorstw zajmujących się pracami wykonawczymi i remontowymi w zakresie społecznego budownictwa mieszkaniowego stosowana będzie stawka podatku VAT w wysokości 8%. Preferencja ta w całości dotyczy inwestycji realizowanych w mieszkaniach o powierzchni do 150 m2 i domach jednorodzinnych o powierzchni do 300 m2. Prawdopodobnie zmieni się tylko organizacja danego przedsięwzięcia remontowego. Zakupu materiałów budowlanych dokona firma wykonawcza (a nie zamawiający usługę), która rozliczy podatek VAT i wystawi fakturę za wykonawstwo, stosując obniżoną z tego tytułu stawkę podatku. Skorzysta na tym osoba fizyczna decydująca się na usługi firmy oferującej np. prace wykończeniowe. Może to dotyczyć przedsięwzięcia dotyczącego np. montażu okien czy paneli podłogowych, gdzie zakup towarów i usługa montażowa objęte są tą samą obniżoną stawką podatku VAT. Taki schemat realizacji remontów wpłynie pozytywnie na branżę budowlaną, zwłaszcza na sytuację małych przedsiębiorstw specjalizujących się w pracach wykonawczych i remontowych. Poprawi się również jakość przeprowadzanych prac budowlanych i remontowych, które częściej będą wykonywane przez specjalistów.

Jednocześnie, jak wynika z wyjaśnień ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej, resort budownictwa dąży do promowania energooszczędnego budownictwa mieszkaniowego stosującego lepsze technologie i promującego wyższą jakość wykonawstwa. Obligują nas do tego regulacje prawa europejskiego dotyczące efektywności energetycznej w budownictwie mieszkaniowym, a motywują względy praktyczne w postaci niższych kosztów eksploatacji dla przyszłych użytkowników. Niezbędnym elementem podniesienia jakości energetycznej zasobów mieszkaniowych jest jakość prowadzonych prac budowlanych i modernizacyjnych w oparciu o dostępne nowoczesne technologie i materiały. W tym kontekście wygaszenie systemu zwrotu części podatku VAT może odnieść pozytywny skutek, zwiększając liczbę inwestycji realizowanych przez wyspecjalizowane firmy i stopniowo eliminując – praktycznie nieznane w rozwiniętych krajach zachodnioeuropejskich – realizowanie prac budowlanych i remontowych własnym nakładem pracy inwestora.

Dodatkowo uprzejmie informuję, iż ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) w art. 111 ust. 1 nakłada co do zasady na wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Ustawodawca w art. 111 ust. 8 ww. ustawy upoważnił ministra finansów do zwolnienia w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektórych grup podatników i niektórych czynności z tego obowiązku. Minister finansów skorzystał z tego uprawnienia i w rozporządzeniu z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1382) określił zakres zwolnień podmiotowych i przedmiotowych z obowiązku stosowania kas rejestrujących.

Należy zauważyć, że podmioty dokonujące sprzedaży materiałów budowlanych nie korzystają ze szczególnych tytułów zwolnieniowych z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Podmioty te podlegają ogólnym zasadom stosowania kas rejestrujących, a zatem podatnicy ci co do zasady obowiązani są do ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Konieczność prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej z tytułu realizowanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej sprzedaży zabezpiecza należyte ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego i to niezależnie od żądania przez ww. osoby wystawienia faktury lub braku takiego żądania.

Ponadto należy pamiętać, że w przypadku braku dokumentu sprzedaży kupujący traci prawo do reklamacji zakupionego towaru, co przy zakupie dużych ilości (wartości) materiałów budowlanych ma dla kupującego istotne znaczenie. Kupujący nie mając dowodu zakupu, ryzykuje w przypadku wadliwego towaru wzrostem kosztów prowadzonej inwestycji lub brakiem możliwości wymiany na towar o wymaganej jakości lub potrzebnych parametrach. Dodatkowo należy wskazać, że posiadanie dowodów zakupu jest podstawą do mogących wystąpić w przyszłości ewentualnych czynności cywilnoprawnych związanych z wybudowanym obiektem takich jak ubezpieczenie czy odszkodowanie.

Sprzedaż materiałów budowlanych bez dowodu zakupu (faktury lub paragonu z kasy fiskalnej) jest zagrożona dla kupującego utratą praw konsumenckich (np. reklamacji), dla sprzedającego natomiast sankcjami podatkowymi wynikającymi z art. 111 ust 2 ww. ustawy, jak również sankcjami karnoskarbowymi z tytułu niewykazanego obrotu ze sprzedaży, co czyni całą transakcję wysoce ryzykowną i nieopłacalną.

Tym samym trudno zgodzić się ze stanowiskiem dotyczącym „rozwoju szarej strefy na rynku materiałów budowlanych” związanym z brakiem żądania przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej na podstawie art. 106 ust. 4 ww. ustawy wystawienia faktury z tytułu zrealizowanej sprzedaży.

Z poważaniemMaciej Grabowski