Jak odliczać VAT od akcji marketingowych

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości

Przypomnijmy, że Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczył połączonych spraw C-53/09 i C-55/09 i został wydany 7 października 2010 roku. Trybunał orzekł w nim między innymi, że spółka, która nabyła od zewnętrznego podmiotu usługę kompleksowego zarządzania programem lojalnościowym, nie ma prawa do odliczenia VAT od tej części wartości usługi, która dotyczy prezentów lojalnościowych dostarczanych przez ten podmiot uczestnikom programu. Trybunał uznał, że płatność dokonywana przez spółkę na rzecz podmiotu zarządzającego programem należy uznać w części za wynagrodzenie płacone przez osobę trzecią za dostawę towarów klientom, a części za wynagrodzenie za usługi świadczone przez zarządzającego tym programem na rzecz spółki. Konsekwencją dokonania takiego podziału jest to, że spółka, która otrzymuje od podmiotu zarządzającego programem fakturę za takie świadczenie, ma prawo do odliczenia tej części podatku naliczonego z faktury, która dotyczy ściśle usług zarządzania programem, a nie ma prawa do odliczenia podatku w tej części, która dotyczy towarów wydawanych uczestnikom programu.

Przykład

Spółka X zleciła Agencji Marketingowej kompleksowe przeprowadzenie programu lojalnościowego, który polegał na tym, że klienci Spółki, kupujący jej produkty w autoryzowanych sklepach, zbierali punkty, które potem mogli wymieniać na nagrody. Zadaniem Agencji Marketingowej było całkowite zorganizowanie akcji – od przygotowania jej koncepcji, poprzez organizację (w tym utworzenie i dostarczenie do sklepów katalogów nagród i kart, na których klienci mogli zbierać punkty), aż po wydanie nagród uczestnikom i ewentualne rozliczenie podatku dochodowego od tych nagród. Po zakończeniu programu Agencja wystawiła Spółce fakturę za organizację programu lojalnościowego na wartość netto 150 000 zł, VAT 34 500 zł, brutto 184 500 zł. Z przedłożonej Spółce specyfikacji kosztów wynika, że w wartości usługi zawarta została wartość towarów przekazanych uczestnikom w wysokości 90 000 zł netto. Jeżeli Spółka miałaby zastosować się do opisanego orzeczenia TSUE, nie powinna odliczać VAT od tej części ceny, która dotyczyła przekazanych towarów (90 000 zł netto), a miałaby prawo do odliczenia podatku od kwoty 60 000 zł netto, stanowiącej wartość pozostałych świadczeń wynikających z umowy.

Należy jednak zauważyć, że w przedstawionym wyroku Trybunał Sprawiedliwości analizował konkretną sprawę i konkretny stan faktyczny. Sądy krajowe mogą zatem w innych sprawach orzekać w sposób odmienny, uznając, że usługa podmiotu obsługującego program lojalnościowy jest usługą kompleksową i nie ma podstaw do dokonania jej podziału.

Wyroki polskich sądów

Wyrok TSUE dotyczył sytuacji, gdy przedmiotem świadczenia była obsługa programu lojalnościowego, jednakże od pewnego czasu organa podatkowe wydają interpretacje ograniczające prawo do odliczenia podatku również w odniesieniu do innych usług marketingowych, w ramach których nieodpłatnie wydawane są towary. Wojewódzkie sądy administracyjne zdają się jednak nie podzielać tej restrykcyjnej linii interpretacyjnej i odmiennie od Trybunału i Ministerstwa Finansów oceniają charakter wydatków związanych z organizacją kompleksowych akcji marketingowych. Przykładami wyroków korzystnych dla podatników (przyznających podatnikom prawo do odliczenia całości podatku naliczonego z faktur za organizację akcji, w ramach których wydawane były nieodpłatnie towary) są: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 8 października 2012 roku o sygn. III SA/Gl 976/12, wyrok WSA w Krakowie o sygn. I SA/Kr 1593/12 z 24 stycznia 2013 roku czy wyrok WSA w Warszawie o sygn. III SA/Wa 2208/12 z 14 marca 2013 roku.

W wyroku o sygnaturze III SA/Gl 976/12 WSA w Gliwicach uchylił interpretację organu podatkowego, odmawiającą prawa do odliczenia części podatku spółce, która nabywała od agencji marketingowej usługi kompleksowej obsługi marketingowo – sprzedażowej, obejmujące również wydawanie towarów. Sąd nie znalazł podstaw do podziału przedmiotowej usługi na odrębne świadczenia (usługę marketingową i dostawę towarów), uznając tę usługę za kompleksową.

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku o sygn. I SA/Kr 1593/12 opowiedział się przeciwko dzieleniu na odrębne świadczenia usługi obsługi logistycznej i promocyjnej loterii oraz konkursów, obejmującej zakup oraz wydanie nagród w tychże loteriach czy konkursach. WSA uznał, że proponowany przez Ministerstwo Finansów podział usługi na dwa odrębne świadczenia przeczy jej celowi, gdyż usługa ta składa się ze świadczeń, które są ściśle ze sobą powiązane i obiektywnie w aspekcie gospodarczym tworzą jedną całość. „Celem usługi marketingowej i całego promocyjnego przedsięwzięcia jest bowiem w tym przypadku (...) zwiększenie poziomu sprzedaży, rozpoznawalności marki, atrakcyjności dla reklamodawców, budowanie i umacnianie długofalowych relacji ze słuchaczami (…). Aby cel ten doszedł do skutku wszystkie świadczenia opisane wyżej, a wchodzące w skład usługi marketingowej muszą być spełnione. Realizacja pojedynczych elementów tej usługi, w postaci choćby samego zakupu przez kontrahenta nagród, nie doprowadzi do pożądanego skutku i nie pozwoli na wykonanie przedmiotu umowy i na zrealizowanie tak naznaczonych celów gospodarczych. Wszystkie ww. czynności tworzą w sensie gospodarczym jedną usługę a każda z wymienionych czynności, w oderwaniu od pozostałych nie ma dla usługobiorcy żadnego znaczenia.” - argumentował Sąd. WSA w Krakowie zgodził się również z podatnikiem, że „ta sama czynność nie może stanowić dostawy towarów i jednocześnie świadczenia usług (...), co wynika wprost z treści art.5 ust.1 pkt 1 i art.8 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług.”

Sądy administracyjne nie są jednak w tej korzystnej dla podatników linii orzeczniczej jednomyślne. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w wyroku o sygn. I SA/Go 1086/12 z 14 lutego 2013 roku poparł stanowisko Ministra Finansów ograniczające prawo do odliczenia podatku spółce, która nabywała od agencji marketingowej usługę organizacji konkursu, w ramach którego uczestnikom wydawane były nagrody. W uzasadnieniu wyroku Sąd, powołując się w znacznej mierze na wyrok TSUE w sprawie C-55/09 pomiędzy Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs a Baxi Group Ltd, uznał, że wynagrodzenie płacone agencji marketingowej obejmuje w rzeczywistości dwa elementy. Pierwszym z nich jest wynagrodzenie za usługi marketingowe (w stosunku do którego przysługuje prawo do odliczenia VAT), a drugim jest wynagrodzenie za dostawę towarów na rzecz uczestników konkursu i w stosunku do tej części usługi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku.

Ewa Konarska