Jakie są zasady powrotu podatnika czynnego VAT do zwolnienia

Odpowiedź

Osoba, która prowadzi działalność gospodarczą będzie mogła powrócić do zwolnienia z VAT dopiero od początku 2018 roku. Dodatkowo należy zauważyć, że powrót do zwolnienia w 2018 roku nie musi odbyć się z początkiem roku, ale z początkiem dowolnego miesiąca. Przedsiębiorca może bowiem powrócić do zwolnienia nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym zrezygnował ze zwolnienia lub też utracił do niego prawo. Ponadto przedsiębiorca musi zweryfikować czy też w roku 2018 nie będzie wykonywał czynności wykazanych w art.113 ust.13 u.p.t.u.

Uzasadnienie

Przedsiębiorca ma w pewnym stopniu możliwość wyboru czy chce być czynnym podatnikiem VAT (rozliczać podatek należny i naliczony), czy też korzystać ze zwolnienia (nie rozliczać w ogóle podatku VAT). Jak wskazuje ustawodawca w art.113 ust.1 i ust. 9 ustawy o podatku od towarów i usług (u.p.t.u.): Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 .000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Natomiast w przypadku podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art.5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym tej kwoty.

Może zatem wystąpić sytuacja, w której przedsiębiorca, który np. rozpoczął działalność gospodarczą w danym roku założył, że nie przekroczy w proporcji do okresu prowadzonej działalności kwoty w wysokości 200.000 zł (dawnej: 150 .000 zł) jednak faktycznie limit ten przekroczy. W takim przypadku traci on prawo zwolnienia i począwszy od czynności, którą przekroczy tę kwotę musi rozliczać podatek VAT. Podobnie, sytuacja będzie się przedstawiać, jeżeli w ramach wykonywanej działalności przedsiębiorca wykona chociażby jedną czynność, która wyklucza zwolnienie z VAT bez względu na kwotę obrotów (art.113 ust.13 u.p.t.u.) lub też sam zrezygnuje ze zwolnienia ze względu np. na nabycie środków trwałych o dużej wartości ( w celu możliwości odliczenia podatku naliczonego).

Ustawodawca przewidział w art.113 ust.11 u.p.t.u., iż: Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust.1. Analizując powyższy przepis należy zwrócić uwagę, iż:

Przedsiębiorca będzie musiał być czynnym podatnikiem VAT w roku kolejnym, po roku utraty do zwolnienia lub rezygnacji. Dopiero rok kolejny, następujący po roku, w którym przedsiębiorca rozliczał VAT (przez cały rok) będzie miał prawo wybrać zwolnienie.

Trzeba przy tym zauważyć, że ust.1 art.113 ustawy wskazuje, że zwolnienie przysługiwać będzie tylko tym przedsiębiorcom, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Jeżeli zatem okazałoby się, że w roku, po roku utraty zwolnienia, przedsiębiorca uzyskałby wartość sprzedaży bez podatku należnego powyżej 200.000 zł, to nie będzie miał prawa do powrotu do zwolnienia.

Należy także wskazać, iż ustawodawca w ust.13 art.113 ustawy wskazał na czynności, których wykonywanie nigdy nie daje możliwości korzystania ze zwolnienia w VAT. Zwolnień, o których mowa w ust.1 i 9, nie stosuje się do podatników:

1. dokonujących dostaw:

   • a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,

   • b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

     • energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),

     • wyrobów tytoniowych,

     • samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit.e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

   • c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art.43 ust.1 pkt 10 lit.a i b,

   • d) terenów budowlanych,

   • e) nowych środków transportu;

2. świadczących usługi:

   • a) prawnicze,

   • b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzeniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

   • c) jubilerskie;

3. nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terenie kraju.

Przykład 1

Podatnik w roku 2016 utracił prawo do zwolnienia ze względu na przekroczenie wartości sprzedaży uprawniającej do zwolnienia. W roku 2017 musiał rozliczać podatek VAT i za rok ten uzyskał wartość sprzedaży bez podatku należnego na poziomie 230.000 zł. W roku 2018 nie będzie mógł powrócić do zwolnienia, gdyż w roku poprzednim przekroczył limit sprzedaży w wysokości 200.000 zł.

Przykład 2

Podatnik w roku 2016 utracił prawo do zwolnienia ze względu na przekroczenie wartości sprzedaży uprawniającej do zwolnienia. W roku 2017 rozliczał podatek VAT i uzyskał wartość sprzedaży na poziomie 145.000 zł. Dokonał jednakże czynności, która została wymieniona w ust.13 art.113 ustawy. Nie będzie mógł zatem powrócić do zwolnienia od 2018 roku.

Przykład 3

Podatnik w roku 2016 utracił prawo do zwolnienia ze względu na przekroczenie wartości sprzedaży. W roku 2017 rozliczał podatek VAT i uzyskał wartość sprzedaży na poziomie 145  000 zł. Nie dokonał także czynności wyłączających prawo do zwolnienia. Będzie on mógł w roku 2018 powrócić do zwolnienia od początku dowolnego miesiąca począwszy od miesiąca stycznia.

Minister Finansów na podstawie orzeczeń NSA (np. z dnia 24.09.2014 r., sygn. I FSK 1463/13) wydał interpretację ogólną z dnia 24.04.2015 r., sygn. PT3.8101.4.2015.LBE.72, w której stwierdził, że podatnik chcący powrócić do zwolnienia nie musi tego czynić od początku roku, lecz od początku dowolnego miesiąca roku, w którym to prawo nabył.

Ewidencja w deklaracjach: W zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R (13), należy zaznaczyć kwadrat nr 2 „aktualizacja danych” w pozycji4 oraz kwadrat nr 30 w części C1.

Mariusz Nowak

Podstawa prawna: art.113 ust.1, ust.9, 10, 11, 11a oraz ust.13 ustawy o VAT.