Kiedy mamy do czynienia z fakturą zaliczkową

Wynika to m.in. z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 lutego 2011 roku (I FSK 298/10).

Sytuacja podatnika

Spółka jest dostawcą sprzętu informatycznego i oprogramowania dla podmiotów sektora finansowego oraz administracji publicznej. W związku z charakterem prowadzonej działalności Spółka podpisała szereg umów dotyczących nabycia usług zapewnienia opieki serwisowej – sprzętu komputerowego i oprogramowania. Obsługa serwisowa jest świadczona w Spółce, a w przeważającej części u końcowych odbiorców Spółki. Zgodnie z zawartymi umowami podmioty świadczące wymienione usługi obciążają Spółkę na podstawie faktur wystawianych „z góry” za cały, określony w umowie okres opieki serwisowej (od 1 – 3 lat). Spółka zapytała pytanie czy ma prawo do odliczenia VAT zawartego w przedmiotowych fakturach:

1) w rozliczeniu za okres, w którym zostały otrzymane lub za okres następny, pod warunkiem, że faktury te zostały opłacone (dotyczy faktur otrzymanych do dnia 30 listopada 2008 r.);

2) w rozliczeniu za okres, w którym zostały otrzymane lub za dwa okresy następne, pod warunkiem, że faktury te zostały opłacone (dotyczy faktur otrzymanych od dnia 1 grudnia 2008 r.) - traktując te faktury jako faktury zaliczkowe?

Spółka uważa, że ma prawo do odliczenia podatku z wymienionych faktur w wyżej wskazywanych okresach, traktując te faktury jako faktury zaliczkowe. Dla uzyskania przez odbiorcę faktury zaliczkowej prawa do odliczenia podatku naliczonego nie jest istotne zachowanie typowej kolejności: zapłacenie zaliczki – otrzymanie faktury, charakterystycznej dla faktur zaliczkowych, a istota sprawy polega na spełnieniu wszystkich warunków przewidzianych ustawą o VAT, t.j. zapłaty zaliczki (również w wysokości 100% ceny towaru lub usługi) oraz otrzymania faktury bez konieczności dostarczenia towaru, bądź wykonania usługi, gdyż nie ma on zastosowania do faktur zaliczkowych.

Przebieg postępowania

Spółka zwróciła się z zapytaniem 19 stycznia 2009 roku, uzupełniając je 30 marca informacją o stosowaniu odliczenia od 2004 roku. Odpowiedź Ministra Finansów stwierdziła nieprawidłowość postępowania spółki. 13 maja 2009 roku spółka wezwała do usunięcia naruszenia prawa - Minister Finansów podtrzymał swoje stanowisko. Spółka złożyła skargę do WSA w Rzeszowie o uchylenie wydanej interpretacji i uzyskała wyrok zmieniający stanowisko Ministra Finansów, który złożył na ten wyrok skargę kasacyjną. Skarga kasacyjna została odrzucona przez NSA , który wskazał na słuszne postanowienie Sądu pierwszej instancji.

Uzasadnienie orzeczenia Sądu

Sąd wyraził pogląd, że w przedstawionym stanie faktycznym brak było podstaw do twierdzenia przez Ministra Finansów, że przedmiotowe faktury nie potwierdzają dokonanych przez Spółkę przedpłat (zaliczek). Sąd nie znalazł uzasadnienia dla konstatacji, że wystawienie faktury potwierdzającej dokonanie przedpłaty musi nastąpić jako następstwo dokonanej przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty). Sformułowanie „potwierdzających dokonanie” nie oznacza – w rozumieniu języka powszechnego polskiego – że to potwierdzenie musi nastąpić po dokonaniu przedpłaty. Potwierdzeniem, w szczególności w rozumieniu omawianego przepisu, mogą być faktury wystawione przed dokonaniem faktycznym przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty). Te faktury będą potwierdzać dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty) tylko wtedy, gdy to dokonanie przedpłaty nastąpiło. Innymi słowy faktura taka będzie stanowiła podstawę dla możliwości uwzględnienia podatku naliczonego, o ile będzie dokonana przedpłata (zaliczka), a podatnik będzie dysponował fakturą potwierdzającą dokonanie przedpłaty (zaliczki) niezależnie od tego czy fakturę tę wystawiono przed czy po dokonaniu przedpłaty (zaliczki). Oczywiście musi nastąpić zgodność pomiędzy treścią faktury, a dokonaną przedpłatą (zaliczką) w zakresie kwoty wpłaconej tytułem dokonania przedpłaty (zaliczki).

Podstawa prawna: art. 19 ust. 11, art. 86 ust. 1, art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b, art. 86 ust. 10 – 11 ustawy z dnia 11 marca 2011 roku o podatku od towarów i usług.