Kolejna nowelizacja ustawy o VAT od 1 stycznia 2017 roku

Jedną z istotniejszych zmian przewidzianych nowelizacją jest objęcie mechanizmem odwrotnego obciążenia niektórych usług nabywanych w kraju, w sytuacji, gdy dostawca i nabywca są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Usługi objęte tym mechanizmem zostały wymienione w nowo wprowadzanym załączniku nr 14 do ustawy i są to głównie usługi remontowe i budowlane, a także, jak dotychczas, usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Mechanizmem odwrotnego obciążenia miałyby również zostać objęte usługi wypożyczania konstrukcji i maszyn budowlanych wraz z operatorami i wynajem personelu dla tych usług. Nowelizacja przewiduje również rozszerzenie listy towarów, których dostawa na terytorium Polski objęta jest mechanizmem odwrotnego obciążenia, między innymi o procesory i niektóre wyroby ze srebra i złota. Propozycja zmian obejmuje również rozszerzenie zawartej w załączniku nr 13 do ustawy listy towarów, w przypadku których nabywca odpowiada solidarnie za zaległości podatkowe dostawcy.

Inną, dosyć powszechnie komentowaną zmianą, jest planowane uchylenie art.43 ust.13 ustawy o VAT, przewidującego zwolnienie od podatku w odniesieniu do usług stanowiących element usług finansowych i ubezpieczeniowych, stanowiący odrębną całość, ale niezbędny do ich świadczenia. Jeżeli zmiana ta zostanie ostatecznie uchwalona, od 1 stycznia 2017 roku ze zwolnienia od VAT nie będą mogły korzystać na przykład usługi likwidacji szkód, świadczone przez podmioty trzecie na rzecz zakładów ubezpieczeń.

Kolejną zmianą, która może mieć znaczny wpływ na rozliczenia podatników jest zaostrzenie warunków dotyczących odliczenia podatku naliczonego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług oraz dostawy towarów i świadczenia usług na terytorium kraju, dla których podatnikiem jest nabywca. Według znowelizowanych przepisów podatnik będzie mógł odliczyć podatek naliczony z tytułu wymienionych powyżej czynności w rozliczeniu za okres, w którym z ich tytułu powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem, że uwzględni w rozliczeniu za ten okres również kwotę podatku należnego, jednak nie może to nastąpić później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tych czynności. Jeżeli podatnik zadeklaruje podatek należny z tytułu tych czynności w terminie późniejszym niż określony w tym przepisie, będzie mógł uwzględnić podatek naliczony w związku z tą transakcją w deklaracji podatkowej składanej „na bieżąco” (w rozliczeniu za okres, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej).

Nowelizacja ustawy, poprzez zmianę treści art.87 może prowadzić również do wydłużenia okresu, na który organ podatkowy może przedłużyć termin zwrotu różnicy podatku, na przykład o okres weryfikacji rozliczeń kontrahentów podatnika, który ubiega się o zwrot. W ustawie zmieniającej zaostrzono także warunki, jakie podatnicy muszą spełnić, żeby uzyskać zwrot różnicy podatku w terminie 25 dni.

W ustawie zmieniającej proponuje również wprowadzenie przepisu art.96 ust.3b-3e oraz ust.4a-4z, zobowiązującego niektóre podmioty, które będą chciały zarejestrować się jako podatnicy VAT, do składania kaucji rejestracyjnej w wysokości od 20.000 do 200.000 PLN. Kaucja miałaby być składana na rok, na podstawie postanowienia organu podatkowego, przez podmioty, które mają lub miały w przeszłości znaczące zaległości podatkowe, a także, których wspólnicy lub członkowie zarządu mieli takie zaległości lub byli prawomocnie skazani za przestępstwo skarbowe. Naczelnik urzędu skarbowego będzie odmawiał też rejestracji jako podatnika VAT podmiotu, który nie istnieje lub, pomimo podjętych udokumentowanych prób nie można się z nim skontaktować. Podobnie, w takim przypadku organ podatkowy będzie mógł wykreślić podmiot z rejestru podatników VAT. Nowelizacja nakłada również odpowiedzialność solidarną za zaległości podatkowe podatnika na pełnomocnika, który złożył zgłoszenie rejestracyjne w jego imieniu. Odpowiedzialność ta miałaby dotyczyć zaległości z tytułu czynności wykonanych przez tego podatnika w ciągu 6 miesięcy od dnia jego rejestracji jako podatnika VAT czynnego i nie może przekroczyć dziesięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z kwartału poprzedzającego datę dokonania rejestracji.

Nowe przepisy znoszą możliwość składania kwartalnych deklaracji VAT w przypadku podmiotów innych niż mali podatnicy, a także podatników rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych - w okresie 12 miesięcy począwszy od miesiąca, w którym dokonali rejestracji jako podatnicy VAT czynni. Nowelizacja znosi też możliwość składania informacji podsumowujących za okresy kwartalne. Zarówno deklaracje jak i informacje podsumowujące będą mogły być składane wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej – od 1 stycznia 2017 roku przez podmioty obowiązane do rejestracji jako podatnicy VAT-UE, dostarczające towary lub usługi opodatkowane na zasadzie odwrotnego obciążenia oraz obowiązane na podstawie przepisów o podatku dochodowym do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej, natomiast od 1 stycznia 2018 roku dla pozostałych podmiotów.

Zdecydowanie złą dla podatników wiadomością jest przewidziany w nowelizacji powrót do sankcji podatkowej za nierzetelne rozliczanie VAT – w wysokości 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego lub zawyżenia kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym (zarówno do zwrotu jak i do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy), dodatkowe zobowiązanie podatkowe w takiej samej wysokości będzie ustalone również w sytuacji, gdy podatnik nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego lub 100% tej kwoty w przypadku odliczenia VAT z tzw. pustych faktur lub faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący, a także potwierdzających czynności pozorne lub nieważne z punktu widzenia przepisów Kodeksu Cywilnego. Dobrą wiadomością jest natomiast podwyższenie do 200.000 zł kwoty limitu obrotów uprawniającej do korzystania ze zwolnienia podmiotowego od VAT. Nie jest natomiast zaskoczeniem zachowanie stawek VAT na dotychczasowym poziomie (podstawowa 23%, obniżona 8%) - na razie do końca 2018 roku.

Projekt nowelizacji nie został jeszcze skierowany do Sejmu, trudno jest obecnie przewidzieć kiedy i w jakim ostatecznie kształcie zostanie uchwalony. Planowana obecnie data wejścia w życie ustawy to 1 stycznia 2017 roku.

Ewa Konarska

Podstawa prawna: projekt z dnia 22 września 2016 roku ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.