Konsekwencje niezłożenia do urzędu informacji VAT-26 oraz błędów w prowadzonej ewidencji

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art.86a ust.4 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

W punkcie 1 powołanego powyżej artykułu mowa jest o pojazdach, których konstrukcja wskazuje na ich przeznaczenie do użytku prywatnego np. samochód osobowy. Pojazdy te mogą być jednak wykorzystywane także w działalności gospodarczej. Dlatego też, w celu dokonania pełnego odliczenia podatku VAT muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

• sposób wykorzystywania tych pojazdów, zwłaszcza określony w ustalonych przez podatnika zasadach ich używania wyklucza ich użycie do celów prywatnych,

• wykluczenie użytku prywatnego musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu.

Najistotniejsze jest, aby zasady używania pojazdów obiektywnie potwierdzały, że dany pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku. Prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu musi potwierdzać brak użytku prywatnego pojazdu. W przypadku wadliwości prowadzonej ewidencji (np. niepełne zapisy, luki w poszczególnych pozycjach, sprzeczne zapisy, niezgodności w zakresie stanu licznika ze stanem rzeczywistym, itp.) nie będzie spełniona jedna z przesłanek warunkujących uznanie pojazdu za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. W takim przypadku podatnikowi przysługiwać będzie w jedynie prawo do ograniczonego odliczenia podatku VAT od wszystkich wydatków ponoszonych od początku używania tego pojazdu.

Zgodnie z art.86a ust.12 i 13 ustawy o VAT, podatnicy wykorzystujący wyłącznie do działalności gospodarczej pojazdy samochodowe, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, mają obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. W przypadku niezłożenia w terminie informacji, o której mowa w ust. 12, uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jej złożenia.

Natomiast w sytuacji, jeśli organ podatkowy stwierdzi w trakcie czynności sprawdzających lub kontrolnych użytek prywatny pojazdu, który miał służyć od 1 kwietnia 2014 r. (data poniesienia pierwszego wydatku) wyłącznie działalności gospodarczej, w sytuacji, gdy nie została zgłoszona w stosownym terminie zmiana przeznaczenia tego pojazdu (potwierdzona obiektywnymi okolicznościami), to fakt ten będzie skutkować uznaniem złożonej informacji za niezgodną ze stanem rzeczywistym. W konsekwencji oznacza to utratę pełnego prawa do odliczenia wszystkich wydatków związanych z tym pojazdem poniesionych od dnia 1 kwietnia 2014 r.

Zgodnie z art. 56a §1 ustawy Kodeks karny skarbowy (K.k.s.), jeżeli podatnik:

1. nie składa informacji o pojazdach wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej VAT-26 albo

2. składa taką informację po terminie, lub

3. składa informację nieprawdziwą

dokonując odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług (czyli stosuje pełne odliczenie podatku) podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

W przypadkach mniejszej wagi (przykładowo, gdy kwota niezasadnie odliczonego podatku nie przekracza ustawowego progu, czyli pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia) podatnik będzie podlegał karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 53 §8 i art. 56a §2 ustawy Kodeks karny skarbowy). Odstąpienie od wymierzenia kary będzie miało zastosowanie w przypadku, gdy podatnik złoży informację po terminie, ale przed dokonaniem jakichkolwiek czynności (sprawdzających, kontrolnych lub wszczęciem postępowania podatkowego) przez organ podatkowy lub skarbowy w zakresie podatku VAT (art. 56a § 3 ustawy Kodeks karny skarbowy).

Odpowiedzialność karną skarbową ponosi sprawca czynu zabronionego. W przypadku firm należy wziąć pod uwagę art.9 §3 K.k.s., zgodnie z którym za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe odpowiada jak sprawca ten, kto zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej czy jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której przepisy prawa przyznają zdolność prawną.

Zatem pociągniętym do odpowiedzialności karnej skarbowej za niezłożenie lub za złożenie błędnej deklaracji VAT-26 może być pracownik zajmujący się zgodnie z umową o pracę obsługą księgową m.in sporządzaniem deklaracji, oświadczeń, czyli w opisanym przypadku pracownik, który w zakresie obowiązków ma wpisany ten zakres pracy. Należy jednak pamiętać o zapisie art.84 §1 K.k.s., zgodnie z którym, kto nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Z powołanego powyżej przepisu wynika, że mogą być wymierzone sankcje także za brak nadzoru nad zatrudnioną osobą.

PODSUMOWUJĄC

W przypadku stwierdzenia przez organ podatkowy w trakcie np. czynności sprawdzających niezłożenia lub złożenia błędnej informacji VAT-26 podatnik traci pełne prawo do odliczenia wszystkich wydatków związanych z tym pojazdem poniesionych od dnia 1 kwietnia 2014 r. Należy zatem skorygować deklaracje VAT za okres, w którym korzystano z samochodu i odliczano 100% VAT. W takiej sytuacji ponosi się odpowiedzialność z Kodeksu karnego skarbowego, a ukaranym może być pracownik zajmujący się zgodnie z zakresem obowiązków m.in sporządzaniem deklaracji, oświadczeń. Ukaranym może być także zwierzchnik, zarządca, właściciel – za brak nadzoru nad zatrudnioną osobą.

Agnieszka Falkowska

Starszy Komisarz Skarbowy