Konsekwencje wystawiania oraz posługiwania się „pustymi fakturami”

ODPOWIEDŹ

W przypadku wystawienia faktury w znacznie większych ilościach niż zostały rzeczywiście sprzedane mamy do czynienia z wystawieniem faktury w części dokumentującej czynność, która nie została dokonana. Firma, dla której wystawiono taką fakturę nie ma prawa do odliczenia w takiej części podatku wykazanego w tej fakturze.

W podatku dochodowym takiej faktury nie można uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów. Wydatek jest bowiem uznawany za koszt uzyskania przychodu tylko wtedy, gdy obejmuje rzeczywiste transakcje dokonane między sprzedawcą i nabywcą wskazanymi na fakturze.

Wystawianie faktury w sposób nierzetelny oraz posługiwanie się takim dokumentem, karane jest karą grzywny nawet do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.

UZASADNIENIE

Podatnicy dokonujący sprzedaży paliwa na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących i z każdej sprzedaży dokonywać wydruku paragonu fiskalnego lub faktury oraz wydać wydrukowany dokument nabywcy.

Na żądanie nabywcy paliwa podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą czynności, o których mowa powyżej. W przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż.

Nieuprawnione wykorzystanie paragonów, które nie zostały wydane klientowi lub nie zostały odebrane przez faktycznych nabywców należy zaliczyć do przestępstw podatkowych. Nieuczciwi pracownicy stacji paliw (być może w  zamian za korzyść majątkową) wystawiają do takich paragonów faktury na firmy, które nie nabyły paliwa. Tak uzyskane faktury służą nierzetelnym podmiotom do zawyżenia kwoty podatku naliczonego oraz kosztów podatkowych.

W przypadku wystawienia faktury przez stację paliw na rzecz innego podmiotu niż faktyczny nabywca paliwa,  mamy do czynienia z wystawieniem tzw. pustej faktury dokumentującej czynność, która nie została dokonana. Stacja paliw, której pracownik, na podstawie paragonu, wystawił fakturę z wykazaną kwotą podatku dla innego podmiotu niż rzeczywisty nabywca paliwa, jest zobowiązana do odprowadzenia podatku wykazanego w tej fakturze do urzędu skarbowego, zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Musi również rozliczyć podatek VAT z tytułu udokumentowanej paragonem sprzedaży paliwa na rzecz faktycznego nabywcy. A to oznacza, że na skutek działania swojego pracownika, powinna zapłacić dwukrotnie kwotę VAT od jednej transakcji, wraz z odsetkami za zwłokę.

Firma, dla której wystawiono taką fakturę, ponieważ nie była faktycznym nabywcą paliwa, nie ma prawa do odliczenia podatku wykazanego w tej fakturze. Jak wynika bowiem z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit, a i b nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne  stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności oraz które podają kwoty niezgodne z  rzeczywistością - w  części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z  rzeczywistością.

Dodatkowo, w przypadkach gdy podatnik zaniży kwotę zobowiązania podatkowego, zawyży kwotę zwrotu podatku lub kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następne okresy rozliczeniowe i wynika to w całości lub w części z obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur, które:

1) zostały wystawione przez podmiot nieistniejący,

2) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,

3) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,

4) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności

- organ podatkowy, określa odpowiednio wysokość tych kwot w  prawidłowej wysokości oraz  ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w części dotyczącej podatku naliczonego wynikającego z powyższych faktur w wysokości 100%.

Oznacza to, że w przypadku, gdy firma odliczy podatek z tej faktury, zostanie na nią dodatkowo nałożona  sankcja w wysokości 100% zawyżenia podatku naliczonego.

Z kolei w podatku dochodowym nie można uwzględniać takiej faktury w kosztach uzyskania przychodu. Wydatek jest bowiem uznawany za koszt uzyskania przychodu tylko wtedy, gdy obejmuje rzeczywiste transakcje dokonane między sprzedawcą i nabywcą wskazanymi na fakturze. Kosztami uzyskania przychodów są bowiem koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. W przypadku pustych. faktur koszty nie zostały poniesione. W omawianym procederze należy także przywołać Kodeks karny skarbowy, na podstawie którego za wystawianie faktury w sposób nierzetelny oraz posługiwanie się takim dokumentem, wymierzana jest kara grzywny nawet do 720 stawek dziennych  albo kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obie te kary łącznie.

Należy także zauważyć, że odpowiedzialność karna skarbowa może objąć nie tylko nieuczciwych sprzedawców, ale również kierowników stacji paliw, a nawet członków zarządu lub głównych księgowych firm, które prowadzą stacje paliw (wina w nadzorze, która prowadzi do umożliwienia opisanego procederu) bowiem zgonie z art. 84 §1 kto, nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynu zabronionego,podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

EWIDENCJA W DEKLARACJACH: Nie wykazuje się w deklaracjach pustych faktur.

Paulina Pawluk

Podstawa prawna: art. 111 ust.1, art. 111 ust. 3a pkt 3a, art. 106b ust. 3 pkt 1, art. 106h ust. 1, art.108 ust.1, art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. A, art. 112c ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.), art. 62 § 2 i § 2a, art. 84 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 2137z późn. zm.), art. 22 ust. 1 ustawy z 26.07.1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych.