Konsekwencje wystawienia faktury po terminie

ODPOWIEDŹ

W ustawie z dnia 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy (Kks) nie ma przepisu, który wprost wyznacza karę za nieterminowe wystawienie faktury. Jedynym przepisem, który może być podstawą do nałożenia kary za nieterminowe wystawienie faktury, jest art.62 §1 Kks, zgodnie z którym, kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych, natomiast zgodnie z §2 - kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem posługuje się, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynów zabronionych określonych powyżej, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (§5 Kks). Powyższy przepis wyznacza odpowiedzialność karną m.in. za niewystawienie faktury wbrew obowiązkowi oraz wystawienie faktury w sposób wadliwy. Jeżeli podatnik nie wystawi w ogóle faktury, wówczas popełni on czyn zabroniony – przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, w zależności od tego czy jest to czyn mniejszej wagi, czy nie.

Wysokość kary wg stawki dziennej określa Sąd biorąc pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Sąd, określając wysokość stawki dziennej, porusza się w obszarze widełek określonych przez ustawodawcę. Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji ani też przekraczać jej czterystakrotności. W 2012 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 1500 zł. Jedna trzydziesta część minimalnego wynagrodzenia wynosi 50 zł, czterystakrotność 1/30 wyniesie 20.000 zł. A zatem Sąd, orzekając grzywnę ma możliwość ustalenia jej w wysokości od 500 zł (minimalna grzywna to 10 stawek stawek dziennych). W przypadku przestępstwa sprawa zawsze kończy się postępowaniem sądowym.

Natomiast czynem zabronionym mniejszej wagi niż przestępstwo jest wykroczenie skarbowe, które występuje wówczas, gdy kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (w 2012 roku jest to kwota 7.500 zł) w czasie jego popełnienia. W przypadku wykroczenia sprawa może zakończyć się przed organem podatkowym, jeśli podatnik wyrazi zgodę na mandat i wówczas wysokość kary określa organ podatkowy, który może nałożyć mandat od 1/10 do 20 krotności minimalnego wynagrodzenia tj. od 150 zł (1/10 z 1.500 zł) do 30.000 zł.

Wprowadzenie sankcji za wystawienie wadliwej faktury oznacza, że każda pomyłka formalna w wystawionej fakturze może powodować nałożenie sankcji karnych skarbowych. Dlatego tak istotne jest to, aby każda faktura zawierała wymagane przepisami prawa elementy. Wadliwie wystawioną fakturą jest dokument, który został wystawiony niezgodnie z przepisem prawa tj. niezgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług oraz z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. Faktura nierzetelna to faktura niezgodna ze stanem rzeczywistym, a więc stwierdzająca fakty, które nie miały miejsca, bądź nie stwierdzająca okoliczności, które w rzeczywistości wystąpiły.

Przepis art. 62 §1 i §2 Kks, dla odpowiedzialności karnej skarbowej nie wymaga, aby w wyniku zachowania sprawcy doszło do narażenia na uszczuplenie podatku. Decydujący jest fakt, że faktura została wystawiona niezgodnie z odpowiednimi przepisami prawa (wadliwie) lub niezgodnie z rzeczywistością (nierzetelnie). Z praktyki organów podatkowych wynika jednak, że najważniejszym kryterium przy ustalaniu kary jest wysokość uszczuplenia podatku.

W przypadku, gdy podatnik nie naraził Skarbu Państwa na uszczuplenie, organy podatkowe zwykle stosują zaniechanie wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Mogą też nałożyć karę w formie mandatu. W sytuacji gdy dochodzi do ukarania, do odpowiedzialności pociąga się prezesa spółki lub osobę, którą wskaże prezes, a z zakresu obowiązków tej osoby wynika, że jest odpowiedzialna za prawidłowe wystawianie faktur.

W celu uniknięcia odpowiedzialności karnej można skorzystać z tzw. instytucji czynnego żalu, która wynika z art.16 §1 Kks zgodnie z którym, nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Agnieszka Falkowska

Komisarz Skarbowy