0
1217
Od 1 stycznia 2011 zarejestrowałem działalność gospodarczą w zakresie handlu kosmetykami przez internet (sklep internetowy). Od momentu rejestracji działalności korzystałem ze zwolnienia podmiotowego w VAT. W czerwcu 2011 r. moje obroty ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej przekroczyły 20 tys. zł, dlatego zainstalowałem w obowiązującym terminie kasę fiskalną. W listopadzie 2011 r. moje obroty przekroczyły limit zwolnienia i stałem się podatnikiem VAT czynnym. Jednak gdy moje obroty zbliżały się do granicznej wartości limitu, to starając się na podstawie paragonów fiskalnych ustalić moment kiedy nastąpi utrata prawa do zwolnienia zorientowałem się, że serwisant programując mi kasę fiskalną w czerwcu popełnił błąd, gdyż przypisał mojej sprzedaży stawkę 23% VAT zamiast stawki zw. W konsekwencji za okres czerwiec-listopad 2011, czyli w okresie kiedy korzystałem ze zwolnienia podmiotowego moja sprzedaż była wykazywana z błędną stawką VAT (jako opodatkowana zamiast zwolnionej). W urzędzie skarbowym poinformowano mnie, że w takiej sytuacji muszę odprowadzić VAT wykazany na paragonach, powołując się na art. 108 ustawy o VAT. Czy to prawda? Czy urząd skarbowy ma prawo domagać się podatku z takich paragonów? Czy można je jakoś skorygować? Nadmieniam, że do żadnego z paragonów nie wystawiłem faktury VAT.
ODPOWIEDŹ
W opisanej w pytaniu sytuacji ma Pan prawo skorygować błędną stawkę VAT wykazaną na paragonach fiskalnych za pomocą ewidencji korekt paragonów fiskalnych. Urząd Skarbowy nie może się od Pana domagać zapłaty podatku z tych paragonów na podstawie art. 108 ustawy o VAT. Przepis ten dotyczy bowiem wyłącznie podatku wykazanego na fakturze VAT.
UZASADNIENIE
Podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności opodatkowanych, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła określonego przepisami limitu i nie są wyłączeni z tego zwolnienia ze względu na przedmiot sprzedaży mogą korzystać z tzw. zwolnienia podmiotowego w VAT. Aktualnie roczny limit, którego przekroczenie powoduje utratę tego zwolnienia wynosi 150 000 zł. W razie rozpoczęcia działalności w trakcie roku podatkowego limit ten ustala się proporcjonalnie do okresu prowadzonej sprzedaży.
Należy podkreślić, że korzystanie ze zwolnienia podmiotowego nie wyłącza podatnika z obowiązku stosowania kasy fiskalnej, jeśli wartość jego sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczy limit określony przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 26 lipca 2010 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Tacy podatnicy bowiem osiągnięty obrót ewidencjonują jako obrót zwolniony od podatku od towarów i usług. Przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z 28 listopada 2008 roku w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania nakazują rejestrację każdej sprzedaży przy zastosowaniu kasy i dokonywanie wydruku paragonu fiskalnego lub faktury VAT z każdej sprzedaży oraz obligują sprzedawcę do wydawania oryginału wydrukowanego dokumentu nabywcy. Zatem w sytuacji, kiedy sprzedawca jest obowiązany do ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kas rejestrujących, dokumentem potwierdzającym fakt sprzedaży jest m.in. paragon fiskalny. Paragonem fiskalnym jest więc wydrukowany dla nabywcy przez kasę rejestrującą w momencie sprzedaży dokument fiskalny z dokonanej sprzedaży. Należy podkreślić, że istotą kasy rejestrującej jest posiadanie pamięci fiskalnej, tj. urządzenia umożliwiającego trwały jednokrotny zapis danych pod kontrolą programu pracy kasy bez możliwości ich likwidacji oraz wielokrotny odczyt tych danych, które są nieusuwalne bez zniszczenia samego urządzenia. Zatem kasa rejestrująca, a w szczególności pamięć fiskalna kasy, zostały skonstruowane w sposób uniemożliwiający jakąkolwiek ingerencję nie tylko samego podatnika, ale również podmiotów wykonujących serwis techniczny kas rejestrujących. Oznacza to, że dane raz wprowadzone do kasy, przez co należy rozumieć transakcję zakończoną wydrukowaniem paragonu nie podlegają już jakiejkolwiek modyfikacji. Korekta danej transakcji, czyli zmiana treści paragonu fiskalnego jest możliwa jedynie przed wydrukowaniem paragonu, czyli zapisaniem danych w pamięci fiskalnej. Jednakże zakaz ingerencji w pamięć fiskalną nie oznacza zakazu korekty samej transakcji sprzedaży. Korekcie nie podlega bowiem dokumentacja kasowa sprzedaży, a nie sama sprzedaż. Chodzi tu o zakaz zmiany treści raz wydrukowanego z kasy paragonu fiskalnego. Należy jednak podkreślić, że paragon fiskalny czy też raport fiskalny nie jest jedynym dokumentem przesądzającym o stanie faktycznym, który znajduje odzwierciedlenie w rzeczywistości.
Podatnik zgodnie z obowiązującymi przepisami ma prawo dowodzić zaistnienia błędu, który stał się przyczyną dokonania korekty. Chociaż obowiązujące przepisy nie dopuszczają możliwości skorygowania sprzedaży i podatku należnego zaewidencjonowanego za pomocą kasy rejestrującej (tak jak ma to miejsce w przypadku faktur VAT), to jednak brak stosownych regulacji prawnych w tym zakresie nie może pozbawić podatnika możliwości dokonania korekty, jeżeli możliwe jest wykazanie, że obrót bądź podatek z danej transakcji był inny niż kwota figurująca na paragonie. Wręcz przeciwnie - sprzedawca ma obowiązek skorygowania popełnionych błędów, który to obowiązek jest pochodną podstawowego obowiązku każdego podatnika, czyli rzetelnego prowadzenia ewidencji podatkowych, odzwierciedlających rzeczywiste operacje gospodarcze. Zatem skoro kasa fiskalna nie pozwala na jakąkolwiek korektę danych zapisanych w pamięci fiskalnej, czyli już po wydrukowaniu paragonu, to korekty takiej można dokonać za pomocą innych urządzeń księgowych. Takim urządzeniem jest tzw. ewidencja korekt, z której powinna dokładnie wynikać kwota korekty sprzedaży i podatku należnego. Ewidencja taka nie ma określonego wzoru, zatem podatnik sam decyduje o formie jej prowadzenia (papierowa, elektroniczna) i stopniu szczegółowości zawartych w niej danych. Jednak wskazane jest, aby ewidencja ta zawierała co najmniej dane niezbędne do ustalenia przyczyn zaistniałej korekty, a zapisy w niej widniejące pozwalały na określenie prawidłowej kwoty obrotu i podatku należnego.
Z pytania wynika, że wskutek błędu popełnionego przez serwisanta przy programowaniu nowo zainstalowanej kasy fiskalnej, w okresie kiedy korzystał Pan ze zwolnienia podmiotowego w VAT, sprzedaż ewidencjonowana na kasie fiskalnej była wykazywana z podstawową 23% stawką VAT zamiast stawki zw. W konsekwencji w pamięci kasy fiskalnej zostały zarejestrowane nieprawidłowe kwoty obrotu netto ze sprzedaży oraz nieprawidłowe stawki, a tym samym i kwoty nienależnego podatku VAT. Prawidłowa jest jedynie wartość brutto sprzedaży. Zarejestrowany w pamięci kasy rejestrującej obrót jak i kwoty i stawki podatku są więc niezgodne z obrotem, który rzeczywiście wystąpił oraz stawkami, jakie należało zastosować. Dlatego powinien Pan skorygować nieprawidłowe wartości obrotu oraz błędnie wykazaną kwotę nienależnego podatku przy wykorzystaniu ww. ewidencji korekt.
Prawidłowość takiego sposobu skorygowania opisanego w pytaniu błędu potwierdzają również organy podatkowe. Przykładem jest interpretacja indywidualna z 26 stycznia 2011 r. nr IBPP4/443-226/11/JP, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że podatnikowi przysługuje uprawnienie do korekty wszystkich błędnie wystawionych paragonów w specjalnie w tym celu prowadzonej ewidencji korekt, jeżeli podstawą przysługującego uprawnienia do korekty sprzedaży i podatku należnego jest rzeczywisty przebieg transakcji gospodarczych udokumentowany wiarygodnymi dowodami.
Należy też podkreślić, że urząd skarbowy nie ma prawa domagać się od Pana zapłaty podatku VAT błędnie wykazanego na paragonach fiskalnych. Zgodnie bowiem z treścią art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Zasadę tę stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego. Przepisy art. 108 ustawy o VAT niewątpliwie mają charakter sankcyjny.
Są one stosowane w przypadku wystawienia przez dany podmiot faktury VAT, pomimo że dana czynność była zwolniona lub nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Obowiązek zapłaty wykazanego podatku dotyczy jednak tylko tych przypadków, w których kwota podatku wykazana została na fakturze VAT. Dlatego też w razie wystawienia innego dokumentu sprzedaży niż faktura VAT - w Pana przypadku paragonu fiskalnego - w którym została wykazana kwota podatku należnego, pomimo że sprzedaż podlegała zwolnieniu od podatku od towarów i usług, jako jego wystawca nie ma Pan obowiązku zapłaty wykazanej na tym dokumencie (tj. paragonie) kwoty podatku VAT.
Anna Welsyng
Radca Prawny, Doradca Podatkowy
