0
885
Gmina na podstawie umów cywilno-prawnych z przedsiębiorstwami transportowymi obciąża za korzystanie z przystanków autobusowych stosując stawkę VAT 23%. Ostatnio spotkaliśmy się z publikacjami, że usługa „korzystanie z przystanków autobusowych” należy do opłat publicznoprawnych Gminy i nie podlega podatkowi VAT. Proszę o informację czy usługa ta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT? Jeżeli nie podlega opodatkowaniu to czy należy wystawić notę obciążeniową?
ODPOWIEDŹ
Zdaniem Sądów opłata za korzystanie z przystanków autobusowych określona uchwałą Rady Miasta, będąc dochodem publicznym, ma charakter daniny publicznej i jest świadczeniem o charakterze publicznoprawnym które nie podlega przepisom o podatku od towarów i usług. Odmienne stanowisko prezentuje Minister Finansów.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Dana czynność podlega opodatkowaniu VAT jeżeli jest wykonana przez podatnika. W myśl art.15 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Od zasady tej ustawodawca przewidział pewne wyjątki. I tak na podstawie art.15 ust.6 ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Pytanie Czytelnika dotyczy opodatkowania przez Gminę usług udostępniania przystanków autobusowych. Zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o publicznym transporcie zbiorowym, za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych, których właścicielem lub zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego mogą być pobierane opłaty. Stawka opłaty jest ustalana w drodze uchwały podjętej przez właściwy organ danej jednostki samorządu terytorialnego.
Jak już wspomniałem na wstępie, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Tak więc kluczowym jest rozstrzygnięcie, czy czynności udostępniania przystanków należą do zadań własnych.
Na ten temat zostało wydanych wiele interpretacji. I tak np. w interpretacji indywidualnej z 16 sierpnia 2011 r. nr IPTPP2/443-151/11-2/BM, czy z 25 lipca 2013 roku nr IPTPP4/443-301/13-2/MK, publikowanej także na łamach naszego wydawnictwa, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi stwierdził, iż opłata pobierana przez Gminę od przewoźników za możliwość zatrzymywania się na przystankach komunikacyjnych stanowi wynagrodzenie za usługę, polegającą na udostępnieniu tychże przystanków, przy czym działania podejmowane w tym względzie przez Gminę mają charakter działań z zakresu stosunków cywilnoprawnych. Zatem Gmina z tytułu czynności, za które pobiera opłaty, jest podatnikiem podatku od towarów i usług, a czynności te stanowią odpłatne świadczenie usług.
Z Ministrem Finansów nie zgadzają się sądy. Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 20 marca 2013 roku (sygn. akt I FSK 687/12) i 27 listopada 2013 r. (sygn. akt I FSK 1781/12) uznał, że opłaty za korzystanie z przystanków pobierane są w ramach władztwa publicznego i tym samym są wyłączone z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Sąd stwierdził, że takie opłaty mają charakter daniny publicznej, bo pobierający je podmiot działa na ustawowo uregulowanych zasadach. Nie jest zatem w stanie dokonywać modyfikacji dopuszczalnych w stosunkach cywilnoprawnych w ramach swobody zawierania umów.
Zdaniem Sądu należy uznać, że opłata za korzystanie przez operatora i przewoźników z przystanków komunikacyjnych, określona uchwałą Rady Miasta, będąc dochodem publicznym, ma charakter daniny publicznej, jest świadczeniem o charakterze publicznoprawnym zatem nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.
Zdaniem Redakcji, jeżeli obowiązek zapłaty rzeczywiście wynika z mocy aktu miejscowego, w którym jest również określona wysokość pobieranej opłaty, to bez wątpienia Gmina działa jako organ władzy publicznej i należy się zgodzić z Sądami, że regulowanie zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych należy do zadań własnych Gminy w celu zaspokajania potrzeb wspólnoty. Sposób ustalania wysokości opłaty najczęściej w formie Uchwały wskazuje, że mamy tu do czynienia z opłatą zbliżoną do daniny publicznej, a nie z ceną ustalaną indywidualnie. Nawet podpisanie umowy potwierdzającej możliwość korzystania przez przewoźników z przystanków nie zmieni tego faktu, gdyż opłaty nadal pobierane będą z mocy prawa, a nie na podstawie zawartej umowy.
Jeżeli Gmina także uzna to stanowisko za zasadne, nie może dokumentować pobierania opłat fakturą, ale innym dokumentem księgowym np. notą obciążeniową.
Karol Zen
Podstawa prawna: art.5 ust.1 pkt 1, art.15 ust.6, art.106 ust.1 ustawy o VAT.
