Możliwość stosowania dwóch rodzajów prewspółczynnika w gminach

ODPOWIEDŹ

Gmina może stosować do różnych zakupów różne metody odliczeń, ważne by najbardziej odpowiadały specyfice wykonywanej przez gminę działalności i dokonywanych przez nią nabyć.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w  zakresie, w  jakim towary i  usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o  którym mowa w  art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o  kwotę podatku naliczonego z zastrzeżeniami.

Zatem gminie, jako zarejestrowanemu czynnemu podatnikowi podatku VAT, przysługuje całkowite bądź częściowe prawo do obniżenia kwoty podatku należnego dotyczącego opodatkowanych dostaw towarów i świadczenia usług o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane lub importowane przez nią towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

W związku z tym, przy nabyciu towarów i usług, które są przez gminę wykorzystywane do wykonywania zarówno czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, gmina jest zobowiązana do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego, związanych z czynnościami, w stosunku do których przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Częściowych odliczeń VAT od zakupów związanych z działalnością mieszaną (publiczną i gospodarczą), gmina może dokonywać na różne sposoby. 

• na podstawie własnych, indywidualnie ustalonych metod (bezpośrednie przyporządkowanie wydatków do działalności opodatkowanej);

• na podstawie metod wskazanych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 roku w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników

• na podstawie metod wskazanych w ustawie o VAT.

W myśl § 3 ust.1 powołanego rozporządzenia, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego. W powołanym przepisie szczegółowo opisano także sposób wyliczenia proporcji dla jednostek budżetowych i zakładów budżetowych.

Sposób ten uznano za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć. Wskazanie dla ww. podmiotów sposobu określenia proporcji ma na celu: 

• ułatwić im określenie najwłaściwszego, biorąc pod uwagę specyfikę ich  działalności i dokonywanych nabyć, sposobu obliczenia podatku podlegającego odliczeniu,

• zagwarantować pewność prawa tym podmiotom,

• pozwolić także zminimalizować ewentualne przyszłe spory z organami podatkowymi na gruncie rozliczania podatku naliczonego.

Podkreślenia jednak wymaga, że zgodnie z zapisem ustawowym (art. 86 ust. 2h ustawy o VAT), podatnicy którym dedykowane jest to rozporządzenie nie muszą stosować zawartych w nim zapisów i mogą stosować inny - bardziej w ich ocenie reprezentatywny sposób określenia proporcji.

Gmina może łączyć ww. metody, czyli stosować do różnych zakupów różne metody odliczeń. Jednak ze strony Redakcji chcielibyśmy zasugerować, że w przypadku wyboru innej metody, wskazane byłoby zwrócić się o interpretację indywidualną, pomimo że nie ma takiego obowiązku.

Przy ustalaniu związku zakupów z danym rodzajem działalności pomocne będzie zamieszczanie na otrzymywanych fakturach zakupu następującego opisu:

• „zakup wykorzystywany do działalności” (zaznaczyć właściwe):

  • niepodlegającej opodatkowaniu,

  • zwolnionej od podatku VAT

  • opodatkowanej VAT”.

Zastosowanie przez gminę metod własnych, dotyczących częściowych odliczeń VAT od zakupów związanych z działalnością mieszaną (publiczną i gospodarczą) muszą najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez gminę działalności i dokonywanych przez nią nabyć, tj. muszą być bardziej reprezentatywne od tych ustawowych. Metody te muszą odpowiadać jednak kryteriom wskazanym w art. 86 ust. 2c i ust. 2h ustawy VAT, tj.: reprezentatywności, specyficzności, wyłączności i obiektywności.

Reasumując, gmina może stosować wiele prewspółczynników, które odnosić będzie do poszczególnych wydatków, czy też typów wydatków. Sposób ustalania proporcji należy odnosić do kwoty podatku naliczonego przy nabyciu danego towaru lub danej usługi, a nie do działalności podatnika jako takiej.

Z załącznika do broszury informacyjnej z 17 lutego 2016 roku „Zasady obliczania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników” wynika, że:

Symbol A (obrót) obejmuje:

• odpłatne dostawy  towarów na terytorium kraju (opodatkowane lub zwolnione),

• odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (opodatkowane lub zwolnione),

• eksport towarów,

• wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów (jeśli takie czynności Urząd dokonuje),

• odpłatne dostawy towarów lub świadczenie usług poza terytorium kraju, które podlegałyby opodatkowaniu podatkiem gdyby były wykonywane na terytorium kraju (jeśli takie czynności są przez Urząd świadczone);

Symbol A (obrót) nie obejmuje:

• dostaw towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez jednostkę samorządu terytorialnego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych jednostki samorządu terytorialnego - używanych na potrzeby działalności prowadzonej przez urząd obsługujący JST;

• transakcji dotyczących: pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych, usług wymienionych w art.43 ust.1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Zatem, w liczniku symbol A stanowi obrót z działalności, czyli wartość zrealizowanych dostaw towarów i świadczenia usług, a nie otrzymanych z tego tytułu wpłat.

EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7(17) nabycie towarów i usług pozostałych należy wykazać w poz. 45 wartość netto i w poz. 46 podatek naliczony.

Halina Lisowska

Podstawa prawna: art. 86 ust. 1,ust. 2c i ust. 2h ustawy o VAT, §3 ust.1 rozporządzenia Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.