0
1016
Firma medyczna (zarejestrowana przychodnia lekarska) zatrudnia lekarzy internistów. Zamierza ona uruchomić usługę e-lekarza, która będzie polegać na udzielaniu porad pacjentom za pomocą połączenia video. Czy w takim przypadku możliwe będzie zastosowanie zwolnienia z podatku VAT?
ODPOWIEDŹ
Ustawodawca nie wyklucza w żadnym przepisie możliwości świadczenia usług medycznych przy wykorzystaniu nowoczesnych systemów komunikacyjnych. Warunkiem jednakże zastosowania zwolnienia z VAT jest w tym przypadku dowiedzenie, że wykonywane za pomocą internetu czynności medyczne będą przyczyniać się do profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania lub poprawy zdrowia pacjenta. Jeżeli zatem w trakcie połączenia video będzie możliwość chociażby postawienia diagnozy co do stanu zdrowia, to będzie możliwe zastosowanie zwolnienia.
Nie może jednakże wystąpić sytuacja, w której tego typu działalność będzie miała bardziej charakter informacyjny, edukacji zdrowotnej lub prezentowania środków farmakologicznych. Podatnicy muszą mieć na uwadze, że wykonywana czynność medyczna musi mieć charakter rzeczywisty, a nie pozorny.
UZASADNIENIE
Na wstępie należy wskazać, że ustawodawca od 2011 r. zmienił przepisy dotyczące zwolnienia z VAT usług związanych z szeroko pojętą medycyną. Jak wskazuje się w art.43 ust.1 pkt 18, 18a oraz 19 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku:
usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze,
usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich zakładów leczniczych, w których wykonywana jest działalność lecznicza,
usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
lekarza i lekarza dentysty,
pielęgniarki i położnej,
medycznych, o których mowa w art.2 ust.1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej,
psychologa.
Należy zauważyć, że aby zwolnienie z VAT miało zastosowanie muszą być spełnione jednocześnie dwie przesłanki – pierwsza ma charakter przedmiotowy i odnosi się do czynności opieki medycznej służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, druga, mająca charakter podmiotowy, dotyczy podmiotu (np. szpitala lub lekarza działającego w ramach prywatnej praktyki lekarskiej), który czynności medyczne będzie wykonywał. Orzecznictwo sądowe jednoznacznie stoi na stanowisku, iż aby zwolnienie miało zastosowanie muszą być to czynności medyczne traktowane ściśle. Zatem każda inna czynność, np. zabiegi kosmetyczne mające na celu poprawić urodę, nie będą korzystać ze zwolnienia i będą objęte stawką podstawową 23%. Ponadto jak wskazał TSUE w wyroku z dnia 20.11.2003 r., sygn. C-212/01, każdą usługę medyczną należy analizować pod kątem jej zwolnienia z VAT z punktu widzenia celu jakiemu służy usługa medyczna.
W kwestii natomiast warunku podmiotowego zwolnienia należy wskazać, że czynności medyczne powinny być wykonywane przez ściśle określone osoby, czyli takie które mają uznane prawnie kwalifikacje typu medycznego.
Problemem może okazać się świadczenie usług medycznych za pomocą internetu lub innych nowoczesnych metod komunikacji. Jak wskazuje NSA w wyroku z dnia 27.09.2013 r, sygn. I FSK 1242/12: Należy jednak podkreślić, że o braku możliwości skorzystania z analizowanego zwolnienia nie przesądza fakt świadczenia usług za pośrednictwem internetu, gdyż nie można bowiem w sposób generalny wykluczyć, że usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia będą świadczone za pośrednictwem internetu. I dalej: … przepis nie zawiera przesłanki wykluczającej możliwości skorzystania ze zwolnienia dla usług świadczonych przez internet.
Celem określenia czy dany typ usługi medycznej będzie mógł korzystać ze zwolnienia z VAT jest zatem określenie dokładnego jej charakteru z punktu widzenia możliwości diagnozy choroby oraz terapii (leczenia). Ponadto jak wskazał Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 31.12.2014 r., sygn. IBPP3/443-1156/14/AŚ: Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, pojęcie „opieka medyczna” dotyczy świadczeń medycznych, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. … Zwolnieniu od podatku podlegają więc tylko świadczenia, które mają bezpośrednio na celu diagnozę, opiekę lub terapię.
Przykład 1
Przychodnia lekarska uruchomiła konsultacje typu e-psychiatra za pomocą łącza video. Zatem warunek podmiotowy zwolnienia został spełniony, gdyż usługę będzie wykonywała przychodnia z pomocą lekarza psychiatry. Jeżeli natomiast kontakt video będzie polegał na rozmowie i zdiagnozowaniu potencjalnego pacjenta co do ewentualnej konieczności leczenia farmakologicznego lub psychoterapii, to będziemy mieli do czynienia z profilaktyką (diagnoza potencjalnych zaburzeń). Taki rodzaj usługi będzie zatem korzystał ze zwolnienia z VAT.
Przykład 2
Firma sprzedająca środki służące oczyszczeniu organizmu z toksyn uruchomiła usługę nazywaną e-dietetyk. Polega ona na zaprezentowaniu potencjalnym klientom różnego typu diet. Usługa wykonywana jest przez pracowników call-center. Taki typ usługi nie będzie podlegał zwolnieniu z VAT, gdyż nie mamy do czynienia nawet ze zdiagnozowaniem potencjalnego pacjenta co do konieczności detoksykacji organizmu. Usługa ma charakter prezentacji towaru lub ewentualnie edukacji zdrowotnej.
Przykład 3
Prywatna przychodnia specjalistyczna (zakład opieki zdrowotnej) zajmująca się przeszczepami skóry zdiagnozowała bezpośrednio pacjenta i dokonała przeszczepu części skóry. Konieczność przeszczepu wynikała z wypadku polegającego na oblaniu się przez pacjenta substancją żrącą – nie jest to zatem zabieg z zakresu medycyny estetycznej. Po przeszczepie przewidziano konsultacje z lekarzem, który operował pacjenta za pomocą łączy video. Polegają one między innymi na ocenie stopnia gojenia rany, dostosowaniu dawek leków immunosupresyjnych oraz przekazaniu instruktażu stosowania opatrunków. W takim przypadku można uznać, że usługa video jest częścią realnej procedury medycznej i ma na celu przywracanie zdrowia oraz zaoszczędzenie pacjentowi uciążliwych podróży po operacji.
EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7(17) usługę zwolnioną od podatku należy wykazać w pozycji 10 podstawę opodatkowania.
Mariusz Nowak
Podstawa prawna: art.43 ust.1 pkt 18, 18a i 19 ustawy o VAT.
