Nieodpłatne udostępnienie samochodu a prawo do zachowania pełnego odliczenia VAT

ODPOWIEDŹ

W opisanej sytuacji, nieodpłatne udostępnienie samochodu spółce „matce” z uwagi na nieodpłatny charakter powoduje, że czynność ta nie spełnia warunku do uznania jej za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, a zatem, zdaniem Redakcji, zachowanie pełnego prawa do odliczenia VAT przez Czytelnika nie będzie możliwe.

UZASADNIENIE

Co do zasady, zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług od wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 50 % kwoty podatku naliczonego. W art. 86a ust. 2 znajduje się lista wydatków, do których stosuje się to ograniczenie. Są to wydatki związane z nabyciem, importem lub wytworzeniem tych pojazdów, części składowych do nich, używaniem tych pojazdów w ramach umowy najmu, dzierżawy, leasingu oraz innych umów o podobnym charakterze (czynsz, raty, lub inne płatności wynikające w umowy), nabyciem paliw do ich napędu, serwisowaniem, naprawą i konserwacją oraz nabyciem innych towarów i usług związanych z eksploatacją i użytkowaniem tych pojazdów.

Zgodnie natomiast z art. 86a ust. 3 i ust. 4 ustawy o VAT odliczenie podatku w pełnej wysokości od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przysługuje:

• w przypadku, gdy pojazdy samochodowe wykorzystywane są przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej,

• gdy pojazdy samochodowe konstrukcyjnie przeznaczone są do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą,

• do towarów montowanych w pojazdach samochodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeśli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwości ich wykorzystania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika lub

Pojazdy uznawane są za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika jeżeli:

1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza na określonych przez podatnika zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną ewidencją przebiegu dla tego pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Ustawodawca w art. 86a ust. 6, 7 i 8 zawarł również procedury dokumentowania potwierdzenia wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej.

Z treści pytania wynika, że użytkowany przez Czytelnika samochód należy do pierwszej grupy pojazdów. Jednocześnie, w przypadku pojazdów przeznaczonych wyłącznie do odprzedaży lub oddania pojazdu w odpłatne użytkowanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze pod warunkiem, że czynności te stanowią przedmiot działalności podatnika, nie stosuje się procedur związanych z dokumentowaniem wykorzystania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej (art. 86a ust. 5 pkt 1 ustawy), z taką jednak sytuacją w opisanym przypadku nie mamy do czynienia.

W opisanym w pytaniu przypadku, spółka używany samochód wyłącznie do celów służbowych, zgłoszony na VAT-26 do urzędu, zamierza nieodpłatnie udostępnić spółce „matce”. W związku z tym zastanawia się czy spisanie umowy wynajmu i złożenie przez spółkę „matkę” VAT-26 spowoduje zachowanie prawa do pełnego odliczania VAT. Co do zasady, w większości przypadków czynności świadczone nieodpłatnie traktowane są na potrzeby podatku od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług.

W odniesieniu jednak do samochodów są wyjątki od tej zasady.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają min. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Instytucja odpłatnego świadczenia usług została zawarta w art. 8 ustawy o VAT.

Zatem odpłatnym świadczeniem usług jest w zasadzie każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ). Ustawodawca wskazał także, jakie czynności nieodpłatne uznaje się na równi z odpłatnym świadczeniem usług. Tak więc, za odpłatne świadczenie usług uznawane jest:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;

2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Jednak, w związku z art. 8 ust. 5 ustawy przepis ten ma zastosowanie w przypadku, gdy podatnik miał pełne prawo do odliczenia podatku z tytułu nabycia pojazdu. W przypadku natomiast jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, obliczoną zgodnie z art. 86a ust. 1, tj. 50% z tytułu nabycia tego pojazdu, nieodpłatne przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Niezależnie od powyższego, zdaniem Redakcji, nieodpłatne przekazanie do używania samochodu spółce „matce” nie jest czynnością wykonywaną przez Czytelnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2 zdanie drugie ustawy, działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem, nawet w sytuacji jeśli w zakresie prowadzonej działalności macie Państwo zgłoszony również wynajem samochodu, to nieodpłatny charakter tej czynności powoduje, że czynność ta nie spełnia warunku do uznania jej za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT. Dodatkowo, nieodpłatny charakter tej czynności z uwagi na powiązania pomiędzy spółkami, w świetle art. 32 ustawy o VAT może spowodować narażenie Czytelnika na spór z organami skarbowymi. Zatem zachowanie pełnego odliczenia VAT przez Czytelnika w opisanej sytuacji, zdaniem Redakcji nie będzie możliwe.

Paulina Pawluk

Podstawa prawna: art. 15 ust. 2, art. 32, art. 86a ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku (t.j. Dz. U. z 2016, poz. 710 ze zm.),