Nowe zasady odliczania VAT od wydatków związanych z samochodami – pytania i odpowiedzi

Zmiany w zakresie odliczania naliczonego podatku związanego z zakupem czy użytkowaniem samochodów służbowych były już omawiane na łamach naszego pisma. Ich kompleksowe omówienie mogli Państwo znaleźć w artykule „Zmiany zasad odliczania VAT związanego z samochodami” publikowanym w lutowym numerze „Sposobu na VAT”. Przypominamy, że najważniejszą zmianą jest ograniczenie do 50% prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie, najmie, dzierżawie czy leasingu samochodów wykorzystywanych zarówno na cele działalności gospodarczej jak i na inne cele. Do 50% zostało również ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z eksploatacją pojazdów wykorzystywanych do celów mieszanych, natomiast do 30 czerwca 2015 roku podatnicy zostaną całkowicie pozbawieni prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu paliwa do niektórych samochodów wykorzystywanych do celów mieszanych.

Nasza redakcja otrzymała od Czytelników wiele pytań odnośnie nowych zasad odliczania podatku związanego z samochodami. Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na te najczęściej zadawane.

1. Czy samochód z kratką po 1 kwietnia uprawnia do pełnego odliczenia VAT od paliwa?

I tak i nie – zależy to od tego do jakich celów samochód jest wykorzystywany.

Zakładam, że pod pojęciem „samochód z kratką” rozumiemy pojazd o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg, zakwalifikowany jako ciężarowy oraz posiadający odpowiednie dokumenty (wydane zgodnie z przepisami o ruchu drogowym) potwierdzające dopuszczalną ładowność oraz liczbę miejsc. W takiej sytuacji nie obowiązuje Państwa wynikający z art.12 ust.1 ustawy zmieniającej zakaz odliczenia podatku od paliwa do napędu takiego samochodu.

Jednakże art.86a ust.1 i 2 ustawy o VAT w nowym brzmieniu ogranicza do 50% prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu paliwa wykorzystywanego do napędu wszystkich samochodów, które nie są wykorzystywane wyłącznie w działalności gospodarczej podatnika. Zatem jeżeli samochód z kratką nie jest, w rozumieniu ustawy, wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, macie Państwo prawo do odliczenia wyłącznie 50% podatku naliczonego przy zakupie paliwa do jego napędu.

Jeżeli samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, prowadzicie Państwo ewidencję przebiegu pojazdu oraz zgłosicie samochód naczelnikowi urzędu skarbowego, możecie odliczać całość VAT naliczonego od wydatków na paliwo przeznaczone do jego napędu.

2. Czy samochód użytkowany do 31 marca na potrzeby prywatne i działalności gospodarczej może od 1 kwietnia być użytkowany tylko na działalność?

Tak. Należy jednak pamiętać o ustawowych warunkach koniecznych do uznania, że samochód jest używany wyłącznie do działalności gospodarczej. Zgodnie z art.86a ust.4 pkt 1 ustawy o VAT takim warunkiem jest to, żeby sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wykluczał ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Art.86a ust.7 i 8 ustawy precyzuje co powinna zawierać taka ewidencja, natomiast ust.6 cytowanego przepisu określa, że ewidencję należy prowadzić od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności. Należy również pamiętać o obowiązku zgłoszenia takiego pojazdu naczelnikowi urzędu skarbowego - w terminie 7 dni od dnia, w którym podatnik poniesie pierwszy od 1 kwietnia 2014 roku wydatek z nimi związany (art.8 ustawy zmieniającej).

3. Czy samochód w leasingu operacyjnym zakupiony z 60% odliczeniem VAT może być sprzedany bez VAT po 1 kwietnia?

Nie. Jak informowaliśmy już na łamach serwisu Ministerstwo Finansów rozporządzeniem zmieniającym do rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2013 roku w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień zniosło zwolnienie od VAT dla dostawy samochodów, przy nabyciu których przysługiwało ograniczone do 50% lub 60% prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

4. Jak będzie działał system korekt zamiast zwolnienia od 1 kwietnia 2014 w przypadku sprzedaży samochodu zakupionego z częściowym odliczeniem VAT?

Ustawa z dnia 7 lutego 2014 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadza do ustawy o VAT art.90b, zgodnie z którym w przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy zmieni się sposób jego wykorzystania, podatnik jest:

• obowiązany (w przypadku, gdy samochód początkowo wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej zacznie być wykorzystywany również na potrzeby prywatne), lub

• uprawniony (w przypadku, gdy samochód wykorzystywany zarówno do działalności gospodarczej jak i na cele prywatne zacznie być wykorzystywany wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej)

do korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu. W przypadku gdy w powyższym okresie korekty nastąpi sprzedaż samochodu, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty. W przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł korekty dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystania nastąpiła w okresie 12 miesięcy licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd (art.90b ust.6 ustawy o VAT).

Zgodnie z art.11 ust.2 ustawy zmieniającej, powyższe zasady stosuje się również w przypadku sprzedaży samochodów przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu kwotę podatku naliczonego stanowiło 50% lub 60% kwoty podatku, nie więcej niż odpowiednio 5.000 lub 6.000 zł. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty (art.90b ust.4 ustawy o VAT).

Przykładowo, jeżeli przedsiębiorstwo kupiło samochód służbowy o wartości netto 30.000 zł, VAT 6.900zł i odliczyło 60% VAT naliczonego (4.140 zł), a następnie w kwietniu 2014 roku, po upływie 30 miesięcy sprzeda pojazd stosując stawkę VAT 23%, należy uznać, że w stosunku do połowy okresu korekty przysługiwało mu prawo do odliczenia 60% podatku naliczonego, natomiast w stosunku do pozostałego okresu - 100% podatku. Zatem w stosunku do połowy kwoty podatku naliczonego przy nabyciu pojazdu (3.450 zł) przysługuje prawo do odliczenia 60% podatku (2.070zł), natomiast w stosunku do drugiej połowy – 100% podatku (3.450 zł). W sumie przedsiębiorstwo jest uprawnione do odliczenia podatku w wysokości 5.520 zł (2.070 zł + 3.450 zł), odliczyło 4.140 zł, różnicę w wysokości 1.380 zł może ująć w poz.43 deklaracji VAT-7 za kwiecień 2014 roku (miesiąc dokonania sprzedaży auta).

5. Czy od kwietnia można odliczać tylko 50% VAT od napraw jak mam samochód firmowy?

Tak, jeżeli samochód nie będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, lub gdy nie zostaną spełnione inne ustawowe warunki.

Zgodnie z art.86a ust.1 i ust.2 pkt 3 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2014 roku podatnicy mogą odliczać jedynie 50% podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem samochodów służbowych. Ograniczenie to dotyczy wydatków na naprawę pojazdów, ale także innych wydatków, np. z tytułu wymiany opon, mycia samochodu itp. Zgodnie z art.86a ust.3 pkt 1 lit.a znowelizowanej ustawy ograniczenie to nie dotyczy przypadków, gdy pojazdy firmowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Pojazdy samochodowe są natomiast uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

1)   sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub

2)   konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (art.86a ust.4 ustawy o VAT).

Ewidencja przebiegu pojazdu powinna być prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej (art.86a ust.6 ustawy o VAT), a pojazdy powinny zostać zgłoszone naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 7 dni od dnia, w którym podatnik poniesie pierwszy wydatek z nimi związany (art.86a ust.12 ustawy o VAT). W przypadku samochodów używanych przez podatnika przed 1 kwietnia 2014 roku ewidencję przebiegu pojazdów należy prowadzić od dnia, w którym poniesiono pierwszy od 1 kwietnia 2014 roku wydatek związany z tymi pojazdami, a samochody należy zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 7 dni od dnia poniesienia tego wydatku (art.8 ustawy zmieniającej).

Jeżeli samochód służbowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika i zostaną spełnione wymienione powyżej warunki, podatnik ma prawo do odliczenia całego VAT naliczonego z tytułu napraw i eksploatacji samochodu.

6. Ile podatku można odliczyć od kwietnia od rat leasingowych w przypadku, gdy samochód był wzięty w leasing w marcu 2014 i według przepisów obowiązujących w marcu przysługiwało pełne odliczenie VAT, ale samochód będzie użytkowany również na potrzeby prywatne?

W stosunku do takich samochodów przysługuje pełne odliczenie VAT od rat leasingowych, pod warunkiem, że samochód został wydany Państwu przed 1 kwietnia 2014 roku, a umowa leasingowa zostanie zarejestrowana w urzędzie skarbowym leasingobiorcy najpóźniej do 30 kwietnia 2014 roku. Prawo do odliczenia nie uwzględnia zmian umowy dokonywanych od 1 kwietnia 2014. Wynika to z treści art.13 ustawy zmieniającej.

Ewa Konarska

.

.

Zapraszamy do zapoznania się również z krótkimi, praktycznymi informacjami i wskazówkami przygotowanymi przez naszą redakcję, pomocnymi w podjęciu decyzji o sposobie wykorzystania po 1 kwietnia 2014 roku, posiadanych przez Państwa pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

.

• Rejestracja umów leasingu, najmu w Urzędzie Skarbowym

Konieczna jeżeli chcemy kontynuować rozpoczęte przed 1 kwietnia 2014 roku odliczanie 100% VAT od rat leasingowych lub najmu (nie ma potrzeby rejestrować umów od samochodów, od których nie przysługiwało przed 1 kwietnia 2014 odliczenie 100% VAT).

.

• Od jakich pojazdów można już od 1 kwietnia 2014 odliczać 50% VAT od paliwa

Dotyczy to pojazdów, wykorzystywanych zarówno do celów prywatnych i służbowych posiadających homologację ciężarową o ładowności większej lub równej 500 kg, z 3 lub większą ilością miejsc siedzących.

Przykład

Samochód zakupiony w lutym 2014 w leasingu z pełnym odliczeniem VAT /homologacja ciężarowa, ładowność równa, większa 500 kg/ wykorzystywany do działalności gospodarczej i na cele prywatne:

- aby dalej odliczać 100% VAT od leasingu muszą Państwo zgłosić umowę leasingu do swojego US w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy (do 2 maja, ponieważ 30. dzień przypada 1 maja a jest to w dzień wolny)

- już od 1 kwietnia 2014 bez konieczności zgłaszania pojazdu na druku VAT-26 i tym samym bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu mogą Państwo odliczać 50% podatku VAT od paliwa

.

• Odliczenie 50% VAT od rat leasingowych od samochodu bez homologacji zakupionego z częściowym odliczeniem VAT wykorzystywanym zarówno do celów prywatnych i działalności gospodarczej

Nie ma limitów odliczenia - od każdej raty leasingowej po 1 kwietnia 2014 roku można odliczać 50% VAT.

Przykład

Samochód wykorzystywany do celów prywatnych i służbowych; odliczono podatek VAT od leasingu samochodu w wysokości 6.000 zł a podatek wynosił 20.000 zł. Czy od kwietnia 2014 od kolejnych rat leasingowych można jeszcze odliczyć tylko kwotę 4.000 zł (łącznie 50% VAT wówczas). 

Od każdej pozostałej raty leasingu można odliczyć 50% VAT, nawet jeżeli suma odliczeń VAT przekroczy 10.000 zł.

.

• Informacja VAT-26 a pojazdy samochodowe typu wielozadaniowy, van

Według obowiązującego od 1 kwietnia 2014 roku art. 86a. ust. 4 pkt 2 pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Z kolei według art. 86a. ust. 9 do pojazdów samochodowych, o których mowa w ust. 4 pkt 2, należą m.in pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van.

Nie zachodzi zatem konieczność zgłoszenia takich pojazdów na druku VAT-26 do Urzędu Skarbowego oraz nie zachodzi konieczność prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.

Nasi Czytelnicy zgłaszają nam jednak, iż ich US informują o konieczności zgłaszania takich pojazdów; jak widać, dopóki Ministerstwo Finansów nie zajmie oficjalnego stanowiska w tej sprawie, interpretacje i podejście urzędów skarbowych mogą być różne.