Obciążenie kosztami wyprodukowanego i nieodebranego towaru

ODPOWIEDŹ

 Zakładając, że Pana kontrahent odstąpił od umowy z własnej winy, bez podania istotnej przyczyny, a umowa nie zawierała zapisu dotyczącego sposobu postępowania i skutków na wypadek takiego zachowania, wynagrodzenie jakie Pan otrzymał należałoby uznać za formę naprawienia szkody, a zatem za czynność niepodlegającą VAT.

UZASADNIENIE

Z zadanego pytania nie wynika jak została zawarta umowa z kontrahentem w zakresie przedmiotu, odbioru towaru, zapłaty oraz czy i w jaki sposób zostały uregulowane konsekwencje niewywiązania się którejkolwiek ze stron z umowy. Z treści pytania, można się domyślać, iż umowa dotyczyła wyprodukowania przez Pana towaru oraz odbioru go przez kontrahenta w Polsce, a zatem w przypadku wywiązania się kontrahenta z umowy doszłoby do wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru. W przedstawionej sytuacji istotne jest zatem ustalenie czy opisane zdarzenie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Jak wynika z treści art. 7 i 13 ustawy o podatku od towarów i usług w przedstawionej sytuacji nie mamy do czynienia ani z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów ani też z dostawą towarów na terytorium kraju, nie nastąpiło bowiem wydanie, ani wywóz towarów, ani żadna inna z wymienionych w tych przepisach czynności.

W związku z powyższym należy ustalić, czy w opisanej w pytaniu sytuacji:

• mamy do czynienia ze świadczeniem usług, a jeśli tak to

• czy występuje element odpłatności, tj. czy otrzymane przez Pana środki pieniężne w wysokości wartości towaru są wynagrodzeniem za wyświadczoną usługę, czy też formą zadośćuczynienia, odszkodowaniem lub karą umowną za niewywiązanie się kontrahenta z umowy skutkiem czego nie doszło do faktycznej dostawy wyprodukowanych na zlecenie kontrahenta towarów.

Jak wynika z przepisów art.8 ust.1 i 2 ustawy o VAT pod pojęciem świadczenia usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy), które nie stanowi dostawy towarów.

W opisanym zatem przez Pana przypadku, wyprodukowanie towaru na zlecenie kontrahenta z Holandii należałoby uznać za usługę. Aby można było jednak mówić o opodatkowaniu usługi (podobnie zresztą jak i dostawy towarów) muszą one być odpłatne, bowiem odpłatność jest elementem koniecznym dla uznania danej czynności za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 2006/112/WE w sprawie podatku od wartości dodanej nie definiują tego terminu. Zgodnie natomiast z art.746 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.

W treści pytania, nie podał Pan powodu dla którego kontrahent odstąpił od umowy, zakładając jednak, iż nie podał on istotnej przyczyny, należałoby otrzymane wynagrodzenie rozpatrywać pod kątem naprawienia szkody. Zgodnie z art.361 §1 i §2 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zgodnie natomiast z art.471 tej ustawy, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Przy założeniu, że kontrahent Pana odstąpił od umowy z własnej winy, bez podania istotnej przyczyny, a umowa nie zawierała zapisu dotyczącego sposobu postępowania i skutków na wypadek takiego zachowania, wynagrodzenie jakie Pan otrzymał należałoby uznać za formę naprawienia szkody, jaką niewątpliwie są poniesione przez Pana koszty na wyprodukowanie zamówionego towaru. W takiej sytuacji, wobec tego, iż w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wymienionym w cytowanym art.5 ustawy o VAT nie znajdują się odszkodowania, czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu, a zatem dla udokumentowania odszkodowania wystarczy wystawić notę księgową.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydanej w dniu 19 maja 2010 roku interpretacji indywidualnej nr IPPP1-443-302/10-2/AS oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wydanej w dniu 25 marca 2009 roku interpretacji nr ILPP1/443- 35/09-2/BD.

Całkowicie odmienny pogląd zajął natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji nr IPPP3/443-491/10-4/MPe z 10 sierpnia 2010 roku, w której stwierdził, powołując się m. in. na treść art.471 Kodeksu cywilnego, iż otrzymane kwoty pieniężne nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Przedmiotowe kwoty pieniężne stanowią formę wynagrodzenia za działania, które w rozumieniu art. 8 ust 1 ustawy o VAT spełniają przesłanki uznania ich za świadczenie usług. W tym miejscu należy jednak wskazać, iż w sytuacji będącej przedmiotem interpretacji wnioskodawca zawierając przedmiotową umowę zobowiązał się do świadczenia określonych usług tj. wyprodukowania i utrzymywania odpowiedniego stanu magazynowego produktów oraz do zniszczenia nieodebranych stanów magazynowych, a kontrahent do wypłaty kwot pieniężnych będących wynagrodzeniem za to zachowanie. W związku z tak zawartą umową uznano, iż kwoty otrzymane za wyprodukowane i nieodebrane, a następnie zniszczone przez wnioskodawcę towary są następstwem wyświadczonych przez spółkę usług. Tym samym zachowania obu podmiotów uznano za zachowania wynikające bezpośrednio z łączącej ich umowy. Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji nr IBPP2/443-966/10/WN z 7 marca 2011 roku w analogicznym jak powyżej stanie faktycznym.

Jak wynika z powyższego, w sytuacji przedstawionej w pytaniu istotne znaczenie dla podjęcia właściwej oceny ma dokładna treść zawartej pomiędzy Panem a kontrahentem umowy.

Katarzyna Domińska