Obowiązek informacyjny o transakcjach o wartości 15.000 euro i wyższej

ODPOWIEDŹ

Zgodnie z art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są Instytucjami obowiązanymi do stosowania wobec swoich klientów środków bezpieczeństwa finansowego. Są m.in. zobowiązane do informowania o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro oraz wykonanym transferze środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro. Informacje te przekazuje się Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej. Do października 2018 roku informacje przekazywane są na dotychczasowych formularzach i zasadach tj. zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 21-09-2001 r. w sprawie określenia wzoru rejestru transakcji, sposobu jego prowadzenia oraz trybu dostarczania danych z rejestru Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej

UZASADNIENIE

Biura rachunkowe zgodnie z ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu są instytucjami obowiązanymi do stosowania wobec swoich klientów środków bezpieczeństwa finansowego. Środki bezpieczeństwa finansowego obejmują;

1. identyfikację klienta oraz weryfikację jego tożsamości;

2. identyfikację beneficjenta rzeczywistego oraz podejmowanie uzasadnionych czynności w celu:

   • a) weryfikacji jego tożsamości,

   • b) ustalenia struktury własności i kontroli - w przypadku klienta będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;

3. ocenę stosunków gospodarczych i, stosownie do sytuacji, uzyskanie informacji na temat ich celu i zamierzonego charakteru;

4. bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta, w tym,

   • a) analizę transakcji przeprowadzanych w ramach stosunków gospodarczych w celu zapewnienia, że transakcje te są zgodne z wiedzą instytucji obowiązanej o kliencie, rodzaju i zakresie prowadzonej przez niego działalności oraz zgodne z ryzykiem prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanym z tym klientem,

   • b) badanie źródła pochodzenia wartości majątkowych będących w dyspozycji klienta – w przypadkach uzasadnionych okolicznościami,

   • c) zapewnienie, że posiadane dokumenty, dane lub informacje dotyczące stosunków gospodarczych są na bieżąco aktualizowane.

Identyfikacja klienta i weryfikacja jego tożsamości obejmuje :

• a) w przypadku osób fizycznych – ustalenie imienia i nazwiska, obywatelstwa, numeru PESEL lub daty urodzenia w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL, oraz państwa urodzenia, serii i numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby, adresu zamieszkania - w przypadku posiadania tej informacji przez instytucję obowiązaną, nazwy (firmy), numeru identyfikacji podatkowej (NIP) oraz adresu głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej - w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą,

• b) w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej – ustalenie nazwy (firmy), formy organizacyjnej, adresu siedziby lub adresu prowadzenia działalności, NIP, a w przypadku braku takiego numeru - państwa rejestracji, rejestru handlowego oraz numeru i daty rejestracji, imienia, nazwiska oraz PESEL lub daty urodzenia osoby reprezentującej tę osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.

Natomiast identyfikacja beneficjenta rzeczywistego, obejmuje ustalenie imienia i nazwiska oraz obywatelstwa, a w przypadku posiadania informacji przez jednostkę obowiązaną również numeru PESEL, serii i numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby czy adresu jej zamieszkania.

Weryfikacja tożsamości klienta, osoby upoważnionej do działania w jego imieniu oraz beneficjenta rzeczywistego polega na potwierdzeniu ustalonych danych identyfikacyjnych na podstawie dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby fizycznej, dokumentu zawierającego aktualne dane z wyciągu z właściwego rejestru lub innych dokumentów, danych lub informacji pochodzących z wiarygodnego i niezależnego źródła. Weryfikacja ta następuje przed nawiązaniem stosunków gospodarczych lub transakcją okazjonalną.

Na podstawie art. 35 ust. 1 ww. ustawy instytucje obowiązane stosują środki bezpieczeństwa finansowego w przypadku m.in.:

1. nawiązywania stosunków gospodarczych;

2. przeprowadzania transakcji okazjonalnej

   • a) o równowartości 15.000 euro lub większej, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane, lub

   • b) która stanowi transfer środków pieniężnych na kwotę przekraczającą równowartość 1.000 euro;

3. podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu;

4. wątpliwości co do prawdziwości lub kompletności dotychczas uzyskanych danych identyfikacyjnych klienta.

Instytucje obowiązane stosują środki bezpieczeństwa finansowego również w odniesieniu do klientów, z którymi utrzymują stosunki gospodarcze, z uwzględnieniem rozpoznanego ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, w szczególności gdy doszło do zmiany uprzednio ustalonego charakteru lub okoliczności stosunków gospodarczych.

Biura rachunkowe mogą odstąpić od stosowania środków bezpieczeństwa finansowego w odniesieniu do pieniądza elektronicznego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych, pod warunkiem że spełnione będą następujące warunki ograniczające ryzyko prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu:

• instrument płatniczy nie może być zasilony lub instrument ten ma maksymalny miesięczny limit transakcji płatniczych w wysokości równowartości 50 euro, która to kwota może być wykorzystana wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

• maksymalna kwota przechowywana elektronicznie nie przekracza równowartości 50 euro;

• instrument płatniczy może być wykorzystywany wyłącznie do zakupu towarów lub usług;

• instrument płatniczy nie może być zasilony pieniądzem elektronicznym wydanym bez zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego;

• wydawca pieniądza elektronicznego prowadzi bieżącą analizę przeprowadzanych transakcji lub monitoruje stosunki gospodarcze w sposób umożliwiający identyfikację transakcji nietypowych lub transakcji, których okoliczności wskazują, że mogą mieć one związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu (art. 38 ustawy).

W myśl art. 72 ust 1 biura rachunkowe przekazują Generalnemu Inspektorowi informacje o:

1. przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro;

2. wykonanym transferze środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro z pewnymi wyjątkami.

Przekazywane informacje powinny zawierać:

1. niepowtarzalny identyfikator transakcji w ewidencji instytucji obowiązanej;

2. datę albo datę i godzinę przeprowadzenia transakcji;

3. dane identyfikacyjne, o których mowa w art. 36 ust. 1 u.p.p.p., klienta wydającego dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji;

4. posiadane dane identyfikacyjne, o których mowa w art. 36 ust. 1 u.p.p.p., pozostałych stron transakcji;

5. kwotę i walutę transakcji albo wagę i próbę złota dewizowego lub platyny dewizowej będących przedmiotem transakcji;

6. rodzaj transakcji;

7. tytuł transakcji;

8. sposób wydania dyspozycji lub zlecenia przeprowadzenia transakcji;

9. numery rachunków wykorzystanych do przeprowadzenia transakcji oznaczone identyfikatorem Międzynarodowego Numeru Rachunku Bankowego (IBAN) lub identyfikatorem zawierającym kod kraju oraz numer rachunku w przypadku rachunków nieoznaczonych IBAN.

Informacje przekazuje się do Generalnego Inspektora:

1. w terminie 7 dni w przypadku transakcji, której wartość przekracza 15.000 euro;

2. niezwłocznie – w przypadku transakcji, której okoliczności wskazują, że może mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu.

Biuro rachunkowe w celu realizacji po raz pierwszy obowiązków musi przekazać do GIIF formularz identyfikujący instytucję obowiązaną. Formularz ten zawiera:

1. nazwę (firmę) wraz z określeniem formy organizacyjnej instytucji obowiązanej;

2. NIP instytucji obowiązanej;

3. określenie rodzaju działalności prowadzonej przez instytucję obowiązaną;

4. adres siedziby lub adres prowadzenia działalności;

5. imię, nazwisko, stanowisko, numer telefonu i adres elektronicznej skrzynki pocztowej pracownika, o którym mowa w art. 8 ustawy;

6. imiona, nazwiska, stanowiska, numery telefonów i adresy elektronicznej skrzynki pocztowej innych pracowników odpowiedzialnych za realizację przepisów ustawy, których instytucja obowiązana chce wskazać do kontaktów

7. nazwę (firmę) i NIP albo imię, nazwisko i PESEL podmiotu pośredniczącego – w przypadku korzystania z pośrednictwa tego podmiotu.

W przypadku zmiany danych instytucja obowiązana dokonuje niezwłocznie ich aktualizacji. Zatem, mając na uwadze powyższe przepisy biura rachunkowe są zobowiązane:

• informować o przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro oraz wykonanym transferze środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro,

• informować o o przeprowadzonej transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, której równowartość przekracza 15.000 euro, albo o pośredniczeniu w przeprowadzeniu takiej transakcji

• informować o transakcjach, które mogą mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, a o których biura dowiedziały się, świadcząc usługi swoim klientom,

• stosować wobec klientów środki bezpieczeństwa finansowego (identyfikacja klientów i celów dokonywanych przez nich transakcji),

• wyznaczyć osoby odpowiedzialne za wykonywanie obowiązków wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Zapoznanie się z obowiązkami wynikającymi z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu jest bardzo ważne, kto bowiem, działając w imieniu lub na rzecz instytucji obowiązanej, nie dopełnia obowiązku przekazania informacji Generalnemu Inspektorowi lub przekazuje informacje nieprawdziwe, lub zataja prawdziwe dane dotyczące transakcji, rachunków lub osób, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 156 ust. 1 u.p.p.p.).

Zauważyć także trzeba, że do 13 października nowe instytucje obowiązane nie mają obowiązku przekazywać informacji – przepis przejściowy 184 § 1 ustawy.

Pozostałe Instytucje obowiązane przekazują informacje na podstawie dotychczasowych przepisów – art. 183 ustawy - tj. informacje o transakcjach:

• elektronicznie przez stronę www SIGIIF (formularz karty transakcji lub upload pliku z danymi),

• elektronicznie jako załącznik do mail przesłanego do SIGIIF,

• papierowo jako kopia karty transakcji wg obowiązującego wzoru.

Można też wykorzystać dotychczas obowiązujące wzory/ formaty tj. w plikach xml lub txt lub załączniki do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 września 2001 r. w sprawie określenia wzoru rejestru transakcji, sposobu jego prowadzenia oraz trybu dostarczania danych z rejestru GIIF * Dz. U. z 2001 roku nr 113 poz. 1210 ).

Generalny Inspektor zapewnia możliwość odbierania zgłoszeń dokonywanych:

1. W postaci elektronicznej pod wskazany przez Generalnego Inspektora adres poczty elektronicznej– sygnalisci.GIIF@mf.gov.pl;

2. W postaci papierowej pod wskazany przez Generalnego Inspektora adres do korespondencji:

Generalny Inspektor Informacji Finansowej

Zespół ds. sygnałów w sprawach prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu

ul. Świętokrzyska 12

00-916 Warszawa

Z dopiskiem: „w kancelarii nie otwierać”

Generalny Inspektor przekazuje osobie zgłaszającej informacje na temat działań, jakie mogą być podejmowane po przyjęciu zgłoszenia, na adres do kontaktu, w terminie nie dłuższym niż 30 dni roboczych od dnia odebrania zgłoszenia.

Paulina Matuszewska

Podstawa prawna: art. 2 pkt 17, art. 8, art. 19, art. 33, art. 34, art. 35, art. 36, art. 72 (18 m-cy), art. 77, art. 156, art. 183, art. 184 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 września 2001 r. w sprawie określenia wzoru rejestru transakcji, sposobu jego prowadzenia oraz trybu dostarczania danych z rejestru GIIF ( Dz. U. z 2001 roku nr 113 poz. 1210 ).