Obowiązek podatkowy przy dostarczeniu towarów przez kuriera

ODPOWIEDŹ

W przytoczonej przez Pana interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu odniósł się do dosyć precyzyjnie przedstawionego stanu faktycznego. Zapytanie dotyczyło daty dokonania sprzedaży, jaką dostawca powinien podać na fakturze przy sprzedaży towarów, które wysyłane były nabywcom za pośrednictwem firmy spedycyjnej (kuriera), w sytuacji gdy sprzedawca nie znał faktycznej daty dostawy towaru do klienta. Ponadto, co istotne, sprzedawca nie posiadał żadnych umów regulujących przeniesienie prawa do dysponowania towarem jak właściciel, a także nie posiadał regulaminu sprzedaży.

W opisanym powyżej stanie faktycznym organ podatkowy uznał, że za datę sprzedaży należy uznać datę wydania towaru kurierowi. W uzasadnieniu omawianej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej powołał się na przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny. Zdaniem organu podatkowego, brak w umowach handlowych lub regulaminie sprzedaży zapisów dotyczących momentu przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel „wskazuje, że strony transakcji świadomie poddały ten aspekt regulacjom ogólnym, czyli w tym przypadku regulacjom wynikającym z Kodeksu cywilnego.” Określając moment przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (czyli moment dokonania dostawy towaru), organ podatkowy powołał się na art.544 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy tego rodzaju.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług, słusznie uznał Pan, że z przytoczonej interpretacji można wyciągnąć wniosek, że zgodnie ze stanowiskiem organu podatkowego za datę powstania obowiązku podatkowego w stanie faktycznym będącym przedmiotem interpretacji należałoby uznać datę wydania towaru kurierowi. Zgodnie bowiem z art.19a ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Skoro zatem Dyrektor Izby Skarbowej uznał datę wydania towaru kurierowi za datę dokonania dostawy towarów, datę tę należy również uznać za datę powstania obowiązku podatkowego z tytułu tej dostawy.

Byłabym jednak ostrożna przy automatycznym stosowaniu stanowiska wyrażonego w omawianej interpretacji do każdej dostawy towarów wysyłanych za pośrednictwem kuriera czy firmy spedycyjnej. Należy zwrócić bowiem uwagę na to, że w stanie faktycznym będącym przedmiotem omawianej interpretacji dostawca nie posiadał żadnych umów z odbiorcami towarów ani regulaminu sprzedaży. Nawet jeżeli nie posiada Pan umów z klientami, ale posiada Pan regulamin sprzedaży, z którego wynika, w jakim momencie własność towaru przechodzi na kupującego, powyższa interpretacja nie będzie miała w Pana przypadku zastosowania. Moment powstania obowiązku podatkowego będzie wtedy bowiem określała data przeniesienia prawa do dysponowania towarami jak właściciel wynikająca z regulaminu sprzedaży.

Należy jednak zwrócić uwagę na to, że strony umowy nie mają pełnej dowolności w umownym określaniu daty, którą uznają za datę dokonania dostawy towaru. Zgodnie bowiem z broszurą informacyjną „Zmiany w zakresie określania momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT od 1 stycznia 2014 r.”, opublikowaną na stronach internetowych Ministerstwa Finansów, dokonanie czynności następuje z chwilą jej faktycznego dokonania, a „postanowienia umów cywilnoprawnych o uznaniu dostawy towarów za dokonaną (np. zastrzeżenie prawa własności do czasu zaistnienia danego zdarzenia, w sytuacji gdy towar został już wydany) (...) pozostają bez znaczenia dla ww. celów, mogą pełnić jedynie funkcję pomocniczą w przypadku zaistnienia wątpliwości.” Cytowana powyżej broszura informacyjna potwierdza, że w sytuacji, gdy towar jest wysyłany przez dostawcę nabywcy za pośrednictwem przewoźnika, a ryzyko utraty towaru ponosi nabywca, dokonanie dostawy towaru następuje z chwilą wydania towaru podmiotowi, który jest zobowiązany do jego dostarczenia. Jednakże moim zdaniem nie odnosi się to do sytuacji, gdy z regulaminu sprzedaży (lub z umowy z klientem) wynika, że prawo własności i ryzyka związane z towarem do czasu dostarczenia do nabywcy ponosi sprzedawca. W takiej sytuacji, moim zdaniem, za moment dokonania dostawy (i moment powstania obowiązku podatkowego) należałoby uznać moment dostarczenia towaru do klienta.

W związku z powyższym, w pierwszej kolejności powinien Pan przeanalizować, czy w Pana przypadku stan faktyczny jest identyczny z tym wynikającym z zapytania (a w szczególności, czy posiada Pan regulamin sprzedaży, z którego wynika kiedy odbiorca staje się właścicielem towaru), a dopiero później dokonać ewentualnej korekty podatku. Jeżeli dojdzie Pan do wniosku, że w Pana przypadku stanowisko zawarte w interpretacji znajdzie zastosowanie, należy dokonać korekty podatku należnego wykazanego w deklaracjach VAT-7, oczywiście tylko w odniesieniu do tych transakcji, w których dotychczasowe podejście spowodowało zadeklarowanie podatku w miesiącu innym niż w sytuacji określenia obowiązku podatkowego z momentem wydania towaru przewoźnikowi.

Należy również mieć na uwadze zapis art.19a ust.8 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym w sytuacji otrzymania zaliczki przed dokonaniem dostawy towaru obowiązek podatkowy należy rozpoznać z chwilą otrzymania pieniędzy, a także na to, że w przypadku dostawy niektórych książek drukowanych obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (art.19a ust.5 pkt 3 lit.b ustawy o VAT).

Ewa Konarska