Obowiązek wystawienia faktury po terminie

ODPOWIEDŹ

Tak, Powiat jest zobowiązany do wystawienia faktury na rzecz spółki. Należy ją wystawić z bieżącą datą, a jako datę sprzedaży podać faktyczną datę sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w 2011 roku.

UZASADNIENIE

W związku z tym, że do sprzedaży nieruchomości doszło w 2011 roku to przedstawioną sytuację należy rozpatrywać na mocy przepisów obowiązujących w tym okresie. Stąd, zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Dokonanie sprzedaży nieruchomości w drodze aktu notarialnego jest zawarciem umowy cywilnoprawnej zdefiniowanej w Kodeksie cywilnym. Tym samym dla tej czynności Powiat stał się podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z tym, zgodnie z art. 106 ustawy, podatnicy byli obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży. Wynika z tego, że Powiat będący podatnikiem zobowiązany był do wystawienia faktury w roku 2011 na zasadach wówczas obowiązujących.

Z pewnymi wyjątkami istniała w 2011 roku możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT dostawy budynków budowli lub ich części zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy o podatku od towarów i usług. Wówczas podatnik mógł wystawić fakturę, w której wykazał zwolnienie z opodatkowania. W przeciwnym wypadku należało wspomnianą sprzedaż opodatkować stawką właściwą dla tej transakcji.

Analizując przedstawioną sytuację należy również odnieść sie do terminu w jakim należało w 2011 roku wystawić fakturę. Zasady wystawiania faktur w 2011 roku regulowały : do dnia 31 marca rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 roku, a od dnia 1 kwietnia z dnia 28 marca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. Na mocy §11 w/w rozporządzeń fakturę dokumentującą dostawę lokalu lub budynku wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego, jednocześnie nie można jej wystawić wcześniej niż 30 dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.

Kluczowym zatem dla rozstrzygnięcia kiedy podatnik powinien wystawić fakturę jest prawidłowe określenie momentu powstania obowiązku podatkowego. Zasada ogólna ujęta w art. 19 ust. 1 w ustawie o podatku od towarów i usług wskazuje, że obowiązek podatkowy powstawał z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jednak dla dostawy lokali lub budynków określono odmienny moment powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z art. 19 ust. 10 ustawy obowiązek podatkowy z tytułu dostawy wymienionych towarów powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 30 dnia, licząc od dnia wydania. W rezultacie rozpoznanie obowiązku podatkowego w stanie prawnym obowiązującym w 2011 roku można było przesunąć o 30 dni od momentu wydania lokalu lub budynku. Pod pojęciem "wydanie" należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel a nie samo przeniesienie własności. Oznacza to, że moment powstania obowiązku podatkowego był moment podpisania przez nabywcę protokołu zdawczo-odbiorczego, a nie przeniesienia prawa własności rzeczy, czyli podpisania aktu notarialnego. Stanowisko takie reprezentuje np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji nr IPPP3/443-763/11-4/JF z 23 sierpnia 2011 roku.

Odnosząc powyższe do zaistniałej sytuacji podatnik był obowiązany do wystawienia faktury w chwili powstania obowiazku podatkowego. Należy również zauważyć, że jeśli przed wydaniem towaru otrzymano w szczególności zaliczkę, zadatek, ratę obowiązek podatkowy powstawał z chwilą jej otrzymania.

Odpowiadając na pytanie uznać należy, że Powiat w roku 2011 był obowiązany do wystawienia faktury na zasadach obowiązujących w tym okresie. Czy na prośbę kupującej spółki Powiat jest zobowiązany do wystawienia faktury w 2014 roku i na jakich zasadach? Ustawa o podatku od towarów i usług określa, że podatnicy nie mają obowiązku wystawienia faktury osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani wystawić fakturę (art. 106 ust. 4). Ani przepisy ustawy o VAT ani przepisy wykonawcze nie podawały terminu w jakim dla takich podmiotów należało wystawić fakturę. Przyjęto zgodnie z licznymi interpretacjami indywidualnymi, że sprzedawca w terminie do 30 dni od daty wydania towaru lub wykonania usługi jest zobowiązany do wystawienia faktury, późniejszy termin zgłoszenia prośby o jej wystawienie było dobrą wolą sprzedawcy. Zasadnym jest brak regulacji ze strony ustawodawcy co do okresu w jakim podmiot prowadzący działalność może żądać wystawienia faktury, gdyż faktura winna być wystawiana zgodnie z wówczas obowiązującymi w/w rozporządzeniami na bieżąco. Obecnie na żądanie nabywcy podatnik tylko wysłałby jej duplikat.

Jednak z powodu niewystawienia faktury w obowiązującym terminie Powiat musi wystawić ją teraz na zasadach obowiązujących w 2014 roku. Przepisami regulującymi zasady wystawiania faktur są art. 106a – 106q ustawy o podatku od towarów i usług. Poza danymi określonymi w art. 106e faktura, której dotyczy zwolnienie z opodatkowania (o ile sprzedaż wspomnianej nieruchomości mogła korzystać ze zwolnienia) musi dodatkowo wskazywać przepis ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku, przepis dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług lub inną podstawę prawną wskazującą na to, że dostawa towarów lub świadczenie usługi korzysta ze zwolnienia. Wystawiając fakturę Powiat powinien wystawić ją w dacie jej faktycznego wystawienia(np. październik 2014 r.), natomiast jako datę sprzedaży podać faktyczną datę sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w 2011 roku. Nie istnieje możliwość "cofnięcia" się do 2011 roku i dopisania kolejnego numeru. Nie pozwalają na to przepisy ustaw podatkowych oraz ustawa o rachunkowości, stąd należy wystawić ją w bieżącym okresie.

Trzeba również pamiętać o konsekwencjach wystawienia faktury po terminie wynikających z ustawy z dnia 10.09.1999 roku Kodeks karny skarbowy (Kks). W myśl art. 54 (Kks) podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania, przez co naraża Skarb Państwa na uszczuplenie w podatku. Jednak gdy podatnik nie wystawi faktury, ale uwzględni ją w deklaracji i rozliczy podatek należny z tytułu dokonanej transakcji, to czyn ten podlega - na podstawie art. 62 § 1 (Kks) karze grzywny do 180 stawek dziennych. Jak wynika z powyższych przepisów konsekwencje finansowe mogą być dla podatnika dotkliwe, dlatego należy je zminimalizować wystawiając, wprawdzie po terminie, fakturę dokumentującą sprzedaż.

Agnieszka Kołodziejczak