Odliczenie VAT naliczonego przy przebudowie targowiska

ODPOWIEDŹ

Tak, Gmina może odliczyć podatek naliczony od wydatków związanych z przebudową targowiska, jeżeli wydatki będą związane z czynnościami opodatkowanymi lub czynnościami opodatkowanymi i niepodlegającymi opodatkowaniu.  

UZASADNIENIE

Zgodnie z art.86 ust.1 ustawy podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Z treści powyższej regulacji wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom VAT w sytuacji, gdy towary i usługi, przy nabyciu których został naliczony podatek, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Stosownie do art.15 ust.6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Należy także pamiętać, że zgodnie z §13 ust.1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W praktyce, najczęściej występują przypadki, gdy Gmina jako właściciel targowiska pobiera od użytkowników targowiska opłatę targową. W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że Gmina w odniesieniu do pobieranej opłaty targowej działa w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art.15 ust.6 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Zatem opłata targowa pobierana przez Gminę nie podlega opodatkowaniu VAT. Czasami Gmina pobiera od kupców na targowisku czynsz dzierżawny i wówczas z tytułu odpłatnego udostępniania miejsc targowych Gmina będzie podatnikiem VAT, gdyż świadczenia te odbywać się będą na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych przez Gminę z poszczególnymi podmiotami handlującymi. W związku z tymi czynnościami, Gmina ponosi wydatki związane z funkcjonowaniem i utrzymaniem targowiska, m. in. koszty utrzymania czystości, dostawy wody i prądu, usługi ochrony, bieżące remonty i inne.

Jak wynika z pytania, Gmina postanowiła dokonać przebudowy miejskiego targowiska, polegającej na wybudowaniu zadaszenia. Aby Gmina mogła skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art.86 ust.1 ustawy o VAT, należy ocenić, z jakimi czynnościami będą związane wydatki na zadaszenie targowiska. W tym celu należy z całości zakupów dotyczących przebudowy targowiska miejskiego, wydzielić tę ich część, która nie jest związana z działalnością podlegającą opodatkowaniu VAT i część, która jest związana z czynnościami opodatkowanymi. W sytuacji, gdy Gmina nie jest w stanie określić, z jakim rodzajem działalności dany zakup jest związany, podatek od tych zakupów rozlicza na zasadach określonych w art. 90-91 ustawy o VAT. W takiej sytuacji Gmina może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których przysługuje jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Może się zdarzyć, że przebudowa targowiska będzie związana z czynnościami opodatkowanymi i nie podlegającymi opodatkowaniu, czyli wynikającymi z wykonywanych zadań własnych. W takim przypadku należy pamiętać o uchwale składu 7 sędziów NSA z dnia 24 października 2011 roku, sygn. akt I FPS 9/10, w której jednoznacznie wskazano, że zawarte w przepisach art.90 ust. 1-3 ustawy o VAT sformułowanie „czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia”, należy rozumieć jako odnoszące się do czynności zwolnionych od podatku. Skoro bowiem rzecz dotyczy odliczenia podatku, to pod uwagę można wziąć tylko takie transakcje, które w ogóle objęte są zakresem przedmiotowym VAT.

W tej części są to tylko czynności zwolnione od podatku, gdyż czynności niepodlegające w ogóle podatkowi nie są objęte zakresem przedmiotowym VAT. Sformułowanie „czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku”, należy zatem rozumieć jako „czynności zwolnione od podatku” oraz czynności opodatkowane na specjalnych zasadach, gdzie ustawa wprost stwierdza, że podatnik nie ma prawa do odliczenia. W związku z powyższą uchwałą, należy przyjąć, że w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności) podatnik nie stosuje odliczenia częściowego według proporcji określonej na podstawie art.90 ust.3 ustawy o VAT, lecz odliczenie pełne. Wartość czynności niepodlegających w ogóle opodatkowaniu nie wchodzi bowiem do sumy wartości obrotów ustalanych na potrzeby liczenia proporcji sprzedaży. W przypadku gdy Gmina wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane oraz czynności niepodlegające podatkowi, nie ma obowiązku stosowania odliczenia częściowego (gdyby ewentualnie Gmina chciała ustalać proporcję sprzedaży do celów odliczenia, to wyniesie ona 100%). Powyższe stanowisko zostało potwierdzone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w wyroku z 26 kwietnia 2012 roku, sygn. akt I SA/Go 143/12.

Reasumując, jeżeli Gmina pobiera od użytkowników targowiska wyłącznie opłatę targową, nie przysługuje jej prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z przebudową targowiska. Jeżeli targowisko generuje jeszcze inne przychody (np. czynsz dzierżawny), to Gmina może odliczyć podatek naliczony z faktur dokumentujących wydatki na przebudowę targowiska w całości, jeżeli będą one związane z czynnościami opodatkowanymi lub czynnościami opodatkowanymi i niepodlegającymi opodatkowaniu. W przypadku gdy Gmina wykonuje czynności opodatkowane i zwolnione może odliczyć podatek częściowo przy udziale proporcji określonej w art.90 ustawy o podatku VAT. Jeżeli wydatki będą związane z czynnościami zwolnionymi i niepodlegającymi opodatkowaniu Gminie nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Iwona Porez