0
914
Gmina od kilku lat prowadzi inwestycję związaną z rozbudową kanalizacji i wodociągu. Inwestycja ta ma w przyszłości służyć uzyskiwaniu przez Gminę dochodów. Faktury zakupowe wystawiane są na Gminę lecz nie dokonuje ona odliczeń gdyż jest podatnikiem zwolnionym od VAT. W chwili obecnej oczyszczalnią i wodociągami zarządza Zakład Gospodarki Komunalnej (zakład budżetowy), który ma podpisane umowy z odbiorcami na dostarczanie wody i odbiór ścieków. Jest on czynnym podatnikiem VAT.Od 2015 roku Gmina zamierza stać się czynnym podatnikiem VAT. Czy po zarejestrowaniu Gmina ma możliwość odliczenia podatku VAT w związku z poniesionymi wydatkami na ww. inwestycję. Jeżeli tak to czy gmina może odliczyć VAT jednorazowo, czy też musi go rozliczyć w przeciągu kilku lat? Czy to jest jej prawo czy też obowiązek?
ODPOWIEDŹ
Po zarejestrowaniu się jako czynny podatnik VAT gmina będzie miała prawo do odliczania podatku VAT związanego z prowadzoną inwestycją. Gmina oczywiście może, ale nie musi skorzystać z tego prawa.
W przypadku podjęcia decyzji o odliczeniu podatku VAT, gmina może je zrealizować poprzez złożenie zaległych deklaracji zgodnie z przepisami w tym czasie obowiązującymi.
UZASADNIENIE
Zgodnie z zapisem art.86 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych czynnemu podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zatem warunkami umożliwiającymi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego są: posiadanie statusu czynnego podatnika VAT oraz związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Definicja podatnika podatku od towarów i usług została zawarta w artykule 15 ust.1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Organom władzy publicznej oraz urzędom obsługującym te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane nie można jednak przypisać statusu podatnika VAT. Organy te posiadają status podatnika VAT jedynie w zakresie czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Wynika to z treści art.15 ust.6 ustawy o VAT.
Niekwestionowany jest fakt, iż usługi w zakresie dostarczania wody oraz usuwania ścieków komunalnych są wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych i są opodatkowane podatkiem VAT.
Z kolei w myśl z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Odnosząc się do kwestii podnoszonych w zapytaniu gminy, z uwagi na to, iż istnieje związek dokonanych zakupów inwestycyjnych poniesionych na rozbudowę kanalizacji i wodociągu z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z faktur je dokumentujących.
Związek ten może mieć charakter pośredni lub bezpośredni. Jeżeli w momencie dokonywania zakupów podatnik przeznaczy nabywane usługi lub towary do wykonania czynności opodatkowanych to jednocześnie nabywa uprawnienia do odliczenia podatku VAT naliczonego przy ich nabyciu.
Ustawodawca dał podatnikowi możliwość niezwłocznego zrealizowania tego prawa i objęcia nim wszystkich kwot podatku związanych z transakcjami nabycia towarów i usług oraz określił sposób jego realizacji.
Realizacja ta może nastąpić przed faktycznym wykorzystaniem nabywanych towarów i usług. Dzieje się tak np. przy ponoszeniu nakładów inwestycyjnych na obiekt, który dopiero po ukończeniu jego budowy będzie wykorzystywany do czynności opodatkowanych. Wystarczy zatem by okoliczności nabycia towarów i usług oraz charakter prowadzonej lub planowanej przez podatnika działalności gospodarczej świadczyły o ich wykorzystaniu do czynności opodatkowanych.
Jednak z prawa do odliczenia podatku podatnik może dopiero skorzystać w momencie zarejestrowania się jako czynny podatnik VAT ( art.88 ust. 4 ustawy o VAT).
W celu zrealizowania nabytego prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z ww. zakupami inwestycyjnymi konieczne jest złożenie deklaracji dla potrzeb podatku od towarów i usług za te okresy rozliczeniowe przed datą rejestracji jako podatnika VAT czynnego, w których gmina otrzymywała faktury VAT dokumentujące poniesione wydatki, lub odpowiednio za dwa kolejne okresy rozliczeniowe - w których to deklaracjach gmina dokona odliczenia podatku naliczonego zgodnie z zasadami w tym czasie obowiązującymi. Konieczne będzie również w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R wskazanie okresu rozliczeniowego, od którego jako podatnik VAT czynny gmina chce korzystać z możliwości odliczania podatku naliczonego z tytułu wydatków poniesionych w związku z prowadzoną inwestycją. Stanowisko takie potwierdzają liczne interpretacje organów podatkowych (np. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 18.04.2013 roku nr IBPP2/443-58/13/KO, czy Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 07.01.2014 roku nr ITPP1/443-1031/13/MS).
Od 1 stycznia 2014 roku zmieniły się między innymi przepisy określające zasady odliczania podatku naliczonego od podatku należnego.
Zgodnie z art.11 ust1 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz innych ustaw do rozliczeń za okresy rozliczeniowe, które upływają w dniu 31 grudnia 2013 r., stosuje się przepisy art. 86 ustawy zmienianej w art.1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2014 r.
Z uwagi na to, iż gmina prowadziła inwestycję zarówno przed jak i po nowelizacji ustawy o VAT przy określaniu terminów i zasad realizacji korekt odliczeń VAT należy odpowiednio stosować „nowe” i „stare” przepisy .
1. Rozliczanie podatku naliczonego za okresy do 31 grudnia 2013 roku
Fakt otrzymania faktury lub dokumentu celnego uprawniał podatnika do odliczenia podatku VAT a późniejsze jego rozliczenie wynikało z realizacji tego prawa.
Mogło ono zostać zrealizowane w terminach wynikających z art. 86 ust. 10-12 ustawy. Zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.
W przypadku, gdy podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminie określonym w ust. 10, to w myśl z art. 86 ust. 11 mógł obniżyć kwotę podatku należnego o podatek naliczony w deklaracji VAT za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
2. Rozliczanie podatku naliczonego za okresy od 1 stycznia 2014 roku
Terminy, w których można zrealizować prawo do odliczenia podatku naliczonego zostały określone w art. 86 ustawy. Jak wynika z art. 86 ust. 10 i 10b pkt 1 w momencie powstania obowiązku podatkowego u kontrahenta, od którego nabyto lub zaimportowano towar lub usługę podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotowych towarów i usług jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.
Z kolei stosownie do art. 86 ust. 11, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminie określonym w ust. 10, 10d i 10e może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Reasumując należy uznać, iż w sytuacji gdy zarejestrowany podatnik VAT dokonuje nabycia towarów i usług, które w przyszłości planuje wykorzystać do wykonywania czynności opodatkowanych wówczas co do zasady ma prawo na każdym etapie realizowania inwestycji do bieżącego odliczania podatku VAT od zakupów z nią związanych. Natomiast w sytuacji gdy podatnik w momencie realizacji inwestycji nie posiada statusu czynnego zarejestrowanego podatnika VAT, takiego odliczenia może dokonać dopiero po zarejestrowaniu się składając zaległe deklaracje. Z prawa do odliczenia podatku naliczonego gmina oczywiście może, ale nie musi skorzystać.
Emilia Wach
