0
1191
Gmina od 2014 roku realizuje tylko ze środków własnych inwestycję budowy, wyposażenia budynku przedszkola oraz zagospodarowania terenu wokół przedszola. Jej wartość przekracza 15.000 zł, oddanie do użytkowania ma nastąpić w II półroczu 2016. Dotychczas gmina nie odliczała VAT naliczonego. Zamierzamy potwierdzić to w drodze interpretacji. Gmina w budynku przedszkola będzie prowadziła działalność, którą można podzielić na:
A. czynności, które gmina traktuje jako opodatkowane VAT (odpłatne wynajmowanie sal dydaktycznych oraz sali rekreacyjnej na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie organizacji zajęć dodatkowych dla dzieci oraz odpłatny wynajem przez rodziców/opiekunów na np. organizację urodzin),
B. czynności, które traktuje jako zwolnione z VAT (zapewnienie opieki nad wychowankami w czasie przekraczającym ustawowo określony, tj. powyżej 5 godzin dziennie, zapewnienie wyżywienia wychowankom przedszkola),
C. czynności, które traktuje jako niepodlegające ustawie o VAT (nieodpłatne sprawowanie opieki nad dziećmi, realizacja zajęć dla dzieci, udostępnianie materiałów i pomocy dydaktycznych, organizowanie zajęć rekreacyjnych, udostępnianie placu zabaw dla dzieci).
W jakim zakresie Gmina może dokonywać odliczeń podatku naliczonego z faktur związanych z realizowaną inwestycją? Czy znajduje tu zastosowanie art. 86 ust 7 b ustawy o VAT?
ODPOWIEDŹ
W przypadku odliczenia podatku naliczonego przez Gminę należy stosować odpowiednio przepisy art. 86 ust. 1, art. 86 ust. 7b i art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie natomiast z nowelizacją ustawy o podatku VAT, od 2016 roku Gmina będzie mogła odliczyć podatek naliczony związany wyłącznie z działalnością gospodarczą.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art.86 ust.1 ustawy podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Tak więc prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikom VAT w sytuacji, gdy towary i usługi, przy nabyciu których został naliczony podatek, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.
Stosownie do art.15 ust.6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Zgodnie z art.90 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanego z tymi czynnościami. Przepisy ustawy o podatku VAT wykluczają zatem możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.
W świetle wielu problemów związanych z możliwością odliczania podatku VAT w gminach, 24 października 2011 roku w uchwale o sygn. I FPS 9/10, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wydatków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności) podatnik nie stosuje odliczenia częściowego według proporcji określonej na podstawie art.90 ust.3 ustawy o VAT, lecz odliczenie pełne. Od tego czasu ukształtowała się jednolita linia interpretacyjna, przyznająca pełne prawo do odliczenia podatnikom, którzy wykorzystują nabywane towary i usługi jednocześnie do celów działalności opodatkowanej VAT oraz niepodlegającej opodatkowaniu.
W dniu 24 lipca 2014 roku, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku o sygn. I SA/Wr 754/14 powołując się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-496/11 z 26 września 2012 roku) uznał, iż choć ustawodawca w ustawie o podatku od towarów i usług nie określił metod i kryteriów podziału między czynnościami podlegającymi VAT i czynnościami będącymi poza zakresem opodatkowania, to fakt ten nie może powodować, że w takiej sytuacji zostanie podatnikowi przyznane pełne prawo do odliczenia VAT również w odniesieniu do tej części, która związana jest z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu. Ponadto sąd wskazał, iż w braku ww. metod i kryteriów określonych przez ustawodawcę polskiego należy przyjąć za właściwą każdą metodę lub kryterium przedstawione przez podatnika, o ile pozwalają one w sposób dokładny na ustalenie proporcjonalnej części odliczenia naliczonego VAT podlegającego odliczeniu. Takie stanowisko popiera także Ministerstwo Finansów, które już teraz stosuje takie zasady dotyczące proporcji VAT, mimo że przepisy zmienią się dopiero od stycznia 2016 r. W najnowszych interpretacjach Minister zezwala na odliczenia wyłącznie od tych zakupów, które służą czynnościom opodatkowanym.
Od nowego roku, w wyniku nowelizacji ustawy o VAT zaczną obowiązywać nowe regulacje w zakresie sposobu określenia proporcji, czyli zakresu wykorzystania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej. Zgodnie z nowymi regulacjami sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych nabyć. Tym samym odliczenie podatku naliczonego od wydatków poniesionych przez podatnika będzie możliwe tylko w takim zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności podlegającej opodatkowaniu VAT.
Art. 86 ust. 7b ustawy o podatku VAT stanowi, że w przypadku nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, stanowiącej majątek przedsiębiorstwa danego podatnika, wykorzystywanej zarówno do celów prowadzonej przez tego podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, których nie da się w całości przypisać działalności gospodarczej, podatek naliczony oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności gospodarczej. W świetle także tego przepisu, w przypadku związku wydatków z trzema rodzajami działalności, tj. opodatkowanej, zwolnionej i nie podlegającej działalności, podatnik stosuje dodatkowo proporcję zgodnie z art. 90 ustawy o VAT.
Proporcję ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.
Należy podkreślić, że kwestie statusu gminy jako organu władzy publicznej i charakteru dokonywanych przez nią czynności były i są przedmiotem licznych interpretacji i orzeczeń sądów administracyjnych. I dopiero znowelizowana ustawa o podatku VAT zmienia zasady proporcji odliczania podatku od działalności gospodarczej oraz niemającej charakteru gospodarczego, czyli statutowej. Oczywiście, tak jak obecnie, gdy Gmina będzie wykonywać czynności opodatkowane i zwolnione może odliczyć podatek częściowo przy udziale proporcji określonej w art.90 ustawy o podatku VAT.
Jak wynika z pytania Czytelnik ma zamiar zwrócić się o pisemną interpretację, jednak patrząc na aktualne stanowisko, Minister Finansów już dzisiaj wskazuje, że w odniesieniu do wydatków mieszanych przypisanych zarówno do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, zwolnionych i niepodlegających opodatkowaniu, proporcję należy stosować wyłącznie do tej części podatku naliczonego, która będzie związana z działalnością gospodarczą tj. z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT oraz zwolnionymi od podatku. Zdaniem natomiast Wiceministra Finansów Jarosława Nenemana w odpowiedzi na interpelację poselską nr 31682, podatnicy już obecnie powinni dokonywać wydzielenia podatku naliczonego w odniesieniu do wykonywanej przez nich działalności pozostającej poza sferą VAT, według ustalonego przez siebie klucza podziału. Oczywiście zmiana przepisów oznacza, że Gminy od nowego roku odzyskają niewielką część podatku od poniesionych wydatków.
Karol Zen
