0
1086
Syn zamierza wkrótce otworzyć działalność gospodarczą, stara się o dotacje unijne. Planuje budowę hali, na otwarcie warsztatu samochodowego. Syn ponosi różnego rodzaju koszty w tym ten największy zapłaci niedługo na zaliczkę budowy owej hali. Co z tymi wszystkimi kosztami, na kogo wystawiać faktury, czy po otwarciu firmy będzie można odliczyć VAT? Syn zamierza być vatowcem.
ODPOWIEDŹ
Syn powinien posiadać status podatnika VAT czynnego na dzień dokonania odliczenia (złożenia deklaracji VAT).
UZASADNIENIE
Podstawowe uprawnienie podatnika dotyczące obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarte zostało w art. 86 ust. 1 ustawy podatku VAT, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z powyższych przepisów wynika, że warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.
Zgodnie z treścią art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.
Stosownie do art. 86 ust. 11 ustawy, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 10d, 10e i 11, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 13a.
Zatem prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur, dokumentujących zakupy związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą opodatkowaną, wynika z samej konstrukcji podatku VAT i zapewnia neutralność tego podatku dla czynnych podatników VAT.
Zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7. W myśl art. 96 ust. 1 ustawy, co do zasady, podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne. W świetle art.96 ust. 4 ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego” i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust.2-10, art. 130c i art. 133.
Zatem należy stwierdzić, że ustawa nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile występują przesłanki, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżących (lub przyszłych) czynności opodatkowanych. Niemniej ustawodawca narzucił podatnikom obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny, a zatem podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż w momencie otrzymania faktury, jednak aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status podatnika VAT czynnego w momencie realizacji uprawnienia.
Ponadto należy rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Realizacja tego prawa następuje przez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć - najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa - wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.
Zatem syn Czytelniczki ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów dokonanych przed rejestracją jako podatnik VAT czynny pod warunkiem, że w okresie, kiedy składana będzie deklaracja VAT-7 będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, tzn. dokona zgłoszenia na druku VAT-R, a nabyte towary i usługi będą wykorzystywane do działalności opodatkowanej.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że w celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego od dokonanych zakupów syn powinien dokonać zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, w którym wskaże datę faktycznego rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz okres rozliczeniowy, za który zostanie złożona pierwsza deklaracja VAT.
EWIDENCJA W DEKLARACJACH: W deklaracji VAT-7(17) nabycie towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych należy wykazać w pozycji 43 wartość netto i w pozycji 44 podatek naliczony. Natomiast nabycie towarów i usług pozostałych w pozycji 45 wartość netto i w pozycji 46 podatek naliczony.
Marta Rusin
Podstawa prawna: art. 86 ust. 1, ust. 10, ust. 10b pkt 1 i ust. 11, art. 88 ust. 4, art. 96 ust. 1 i ust. 4, art. 99 ust. 1 ustawy o VAT.
