Odliczenie VAT od zakupów związanych ze świadczonymi na rzecz Gminy usługami

ODPOWIEDŹ

Powstała z przekształcenia zakładu budżetowego spółka prawa handlowego (spółka z o.o.), z tytułu wykonywania za wynagrodzeniem na rzecz Gminy usług administracji i utrzymania budynku urzędu gminy, pod warunkiem, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, będzie miała prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z tymi usługami.

UZASADNIENIE

Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Jak wynika z powyższego, prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje tylko czynnym podatnikom oraz tylko w takim przypadku, gdy dokonywane zakupy mają związek z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Z Państwa pytania wynika, że zakład budżetowy podległy Gminie przekształcił się w spółkę z o.o. z większościowym udziałem Państwa Gminy. W związku z niedawnym przekształceniem zakładu budżetowego w spółkę z o.o. zastanawiają się Państwo, czy od zakupów związanych ze świadczeniem przez spółkę na rzecz Gminy usług, spółka ma prawo do odliczenia VAT (m. in. usługi administracji i utrzymania budynku urzędu gminy). Państwa wątpliwość wynika zapewne z wydanej w dniu 24 czerwca 2013 r. uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt I FPS 1/13, w której to Sąd stwierdził, że w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług. Powstaje zatem pytanie, czy powstała z przekształcenia jednostki budżetowej spółka z o.o. może być podatnikiem podatku od towarów i usług oraz czy świadczone przez nią na rzecz gminy usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stanowisko w podobnej sprawie zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku I FSK 1397/12 z dnia 30 października 2013 roku. Sprawa dotyczyła uznania czynności polegających na wykonywaniu przez spółkę komunalną (działającą w formie spółki z o.o.) zadań własnych gminy powierzonych tej spółce przez gminę na jej rzecz, za wynagrodzeniem, bez zawierania dla części z nich umów cywilnoprawnych, za usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i związany z tym obowiązek dokumentowania fakturami VAT wykonywanych czynności.

Zdaniem NSA zasadnicze znaczenie w sprawie mają przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym. Gmina, zgodnie z art. 2 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Do zakresu działania gminy, na podstawie art. 6 ust. 1 ww. ustawy, należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m. in. utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych (art. 7 ust. 1 pkt 15 cyt. ustawy).

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Na podstawie art. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej, gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Art. 9 ust. 1 tej ustawy stanowi, że jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także mogą przystępować do takich spółek.

NSA w cytowanym wyroku odniósł się także do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2013 r., sygn. akt I FPS 1/13 NSA stwierdzając, że „NSA uznał, że w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT gminne jednostki budżetowe nie są podatnikami podatku od towarów i usług. Są one jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej, zaliczanymi do jednostek sektora finansów publicznych, zaś ich cechy (m.in. brak własnego mienia i dysponowanie jedynie wyodrębnioną i przekazaną w zarząd częścią majątku gminy, nie ponoszenie odpowiedzialności za szkody wyrządzone swoją działalnością, nie ponoszenie ryzyka związanego z podejmowaniem czynności opodatkowanych) powodują, że mimo wyodrębnienia organizacyjnego, nie prowadzą działalności gospodarczej w sposób samodzielny, czy niezależny od gminy. Ich celem zresztą nie jest prowadzenie działalności gospodarczej. (…) W opinii składu orzekającego w niniejszej sprawie nie można jednak stanowiska zaprezentowanego w ww. uchwale – dotyczącego posiadania statusu podatnika podatku VAT przez gminne jednostki budżetowe - odnosić do spółek prawa handlowego wykonujących zadania własne gminy. Pozostaje poza sporem, że W. P. K. w S., jako Spółka z o.o., posiada podmiotowość podatkową w zakresie podatku od towarów i usług. Nadto trudno uznać, aby wykonywanie za wynagrodzeniem zadań własnych Gminy przez Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, a więc kapitałową spółkę handlową, nie mogło być uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT świadczenie usług.”

W świetle przytoczonego wyroku NSA oraz na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów usług należy uznać, że gmina, jak również powołana przez nią spółka z o.o., są dwoma odrębnymi od siebie podatnikami VAT, a wykonywane za wynagrodzeniem przez spółkę z o.o. na rzecz gminy czynności z katalogu zadań własnych, wymienionych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym są czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT.

Tym samym, powstała z przekształcenia zakładu budżetowego spółka prawa handlowego (spółka z o.o.), z tytułu wykonywania za wynagrodzeniem na rzecz Gminy usług administracji i utrzymania budynku urzędu gminy, pod warunkiem, że jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, będzie miała prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z tymi usługami.

Bożena Sawicka