Odliczenie VAT przy zakupie nieruchomości przez małżonków

ODPOWIEDŹ

Opisany w pytaniu problem był już przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). W wyroku z 21 kwietnia 2005 roku w sprawie C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach przeciwko H.E. TSUE uznał, że „jeżeli dwoje małżonków pozostających we wspólnocie małżeńskiej nabywa dobro inwestycyjne, którego część jest używana w sposób wyłączny do celów zawodowych przez jedno z małżonków będących współwłaścicielami, to współmałżonek ten korzysta z prawa do odliczenia całości podatku od wartości dodanej naliczonego od części dobra, którego używa do celów swojego przedsiębiorstwa, o ile odliczona kwota nie przekracza udziału podatnika we współwłasności tego dobra;” a także, że „artykuł 18 ust.1 lit.a) oraz art.22 ust.3 szóstej dyrektywy 77/388 nie wymagają dla wykonywania prawa do odliczenia w takich okolicznościach (…), aby podatnik posiadał fakturę wystawioną na swoje nazwisko i wskazującą części ceny i podatku od wartości dodanej odpowiadające jego udziałowi we współwłasności. Faktura wystawiona bez rozróżnienia na oboje małżonków będących współwłaścicielami i bez wzmianki o takim podziale jest wystarczająca do tego celu.”

Kierując się powyższym orzeczeniem TSUE należałoby uznać, że w opisanej sytuacji każde z małżonków ma prawo do odliczenia podatku z faktury za zakup nieruchomości w takiej części, w jakiej będzie wykorzystywało nieruchomość na cele prowadzonej działalności, jednak procent odliczenia nie może być większy niż udział danego małżonka we współwłasności. Z zadanego pytania nie wynika, jaki jest ten udział. Jeżeli obowiązuje u Państwa standardowa wspólność majątkowa, to udział każdego z Państwa zapewne wynosi 50%. W takiej sytuacji, jeżeli wykorzystujecie Państwo nieruchomość na cele swoich działalności w równym stopniu, każde z Państwa może odliczyć połowę naliczonego podatku. Oczywiście, warunkiem dokonania odliczenia jest to, żeby nieruchomość była wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych VAT (art.86 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług). W sytuacji, gdy jedno z małżonków nie wykorzystuje nieruchomości w taki sposób lub wykorzystuje ją częściowo do wykonywania czynności opodatkowanych, odpowiednio traci prawo do odliczenia swojej części podatku, lub może odliczyć swoją część proporcjonalnie do udziału wykonywanych przez siebie czynności opodatkowanych do czynności ogółem.

W sytuacji, gdy któreś z małżonków wykorzystuje nieruchomość w większym stopniu niż drugie, odliczenia należy dokonać w sposób analogiczny jak zastosowany w przykładzie:

Przykład

Małżonkowie, pozostający we wspólności majątkowej, nabyli na cele prowadzonych przez siebie działalności gospodarczych nieruchomość. Każde z małżonków wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane VAT. Mąż zamierza wykorzystywać do swojej działalności 75% powierzchni nieruchomości, a żona 25%. Mąż ma prawo do odliczenia 50% podatku naliczonego wykazanego na fakturze dokumentującej zakup nieruchomości (gdyż tyle wynosi jego udział we współwłasności), a żona może odliczyć 25% (gdyż w takim stopniu będzie wykorzystywała nieruchomość do swojej działalności).

Należy jednak zaznaczyć, że polskie organa podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych prezentują w tym zakresie podejście korzystniejsze dla podatników niż TSUE. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej o sygnaturze ILPP2/443-713/09-2/MN z 31 lipca 2009 roku przyznał jednemu z małżonków prawo do obniżenia całości podatku naliczonego przy nabyciu nieruchomości wykorzystywanej w całości na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, pomimo tego, że nieruchomość została nabyta wspólnie z żoną. Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji o sygnaturze IBPP2/443-1082/10/BW z 14 marca 2011 roku. Zatem, w sytuacji, gdy nieruchomość nie będzie przez każde z Państwa wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej w równym stopniu, macie Państwo argumenty przemawiające za odliczeniem podatku w takim stopniu, w jakim nieruchomość ta będzie przez Państwa wykorzystywana (w przedstawionym przykładzie byłoby to odpowiednio 75% i 25%), jednakże, ze względu na stanowisko Trybunału, sugerowałabym wystąpienie o indywidualną interpretację przed dokonaniem takiego odliczenia.

Jak wynika z cytowanego wyroku TSUE, fakt, że dysponują Państwo jedną fakturą, nie zawierającą podziału na części wykorzystywane do każdej z działalności, nie stanowi przeszkody dla dokonania odliczenia. Powinni Państwo jednak zadbać o to, żeby sprzedawca umieścił na fakturze dane i NIP każdego z Państwa tak, aby faktura spełniała wymogi formalne wynikające z art.106e ustawy o podatku od towarów i usług.

Ewa Konarska