Odliczenie VAT z faktury prognozy

ODPOWIEDŹ

Z treści pytania nie wynika wprost o jakie konkretnie czynności pyta Czytelnik. Skoro jednak pytanie dotyczy faktur prognozowych zakładam, że dotyczą one dostawy energii czy gazu.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zgodnie z ust. 2 pkt 1 tego artykułu, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

• nabycia towarów i usług,

• dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

W myśl art. 86 ust. 10 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Natomiast jak wskazuje art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a - powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Z kolei zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Natomiast zgodnie z ust. 5 pkt 4 tego artykułu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu m.in. dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej,oraz gazu przewodowego. Zapłata przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi w przypadkach wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 na mocy art. 19a ust. 8 nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli natomiast podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury tj. z chwilą upływu terminu płatności (art. 19a ust. 7). Stosownie bowiem do brzmienia art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

Na podstawie ust. 7 i 8 tego artykułu, faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi – nie dotyczy to jednak wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy. W tym zatem przypadku faktury mogą być wystawiane „z góry” bez ograniczenia czasowego.

Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy, pod pojęciem faktury rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Elementy jakie faktura winna zawierać dla m.in. dostaw energii czy gazu szczegółowo określa art. 106e ust. 1 pkt 1-15 ustawy.

Z powyższych przepisów wynika, że w przypadku dostaw m.in. energii elektrycznej czy gazu na rzecz innego podatnika podatku VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, a faktura taka powinna być wystawiona najpóźniej z chwilą upływu terminu płatności. W takim przypadku prawo do odliczenia podatku wykazanego na tej fakturze powstaje w rozliczeniu za okres w którym tę fakturę wystawiono, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres w którym ją otrzymano. Wystawienie zatem faktury przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi w przypadkach wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy i to ze znacznym wyprzedzeniem jest niekorzystne, powoduje bowiem powstanie obowiązku u wystawcy faktury często wiele miesięcy przed otrzymaniem zapłaty.

Wątpliwość Czytelnika dotyczy, kiedy z faktur VAT prognoz wystawionych 19.05.2014 roku za łączny okres od 16.05.2014 do 16.03.2015 roku może odliczyć VAT. Należy zatem ustalić, czy faktury prognozy są dokumentami powodującymi powstanie obowiązku podatkowego u ich wystawcy.

W dniu 2 kwietnia 2013 roku Ministerstwo Finansów umieściło na swojej stronie wyjaśnienie dotyczące faktur pro-forma, w związku bowiem z likwidacją z dniem 1 stycznia 2013 roku obowiązku umieszczania na fakturze wyrazów „Faktura”, czy „Faktura VAT” w publikacjach powstało wiele sprzecznych informacji nt. tych dokumentów. Zdaniem Ministerstwa dokument nazywany fakturą pro-forma nie jest dowodem księgowym. Jest dokumentem wystawianym w obrocie gospodarczym w celu np. potwierdzenia złożenia oferty, czy przyjęcia zamówienia do realizacji. Podmiot wystawiający dokument oznaczony wyrazami pro-forma jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktura. Wystawienie tego dokumentu nie powoduje więc skutków w zakresie podatku VAT, tj. powstania obowiązku podatkowego, czy obowiązku zapłaty wykazanego w niej podatku. Moim zdaniem podobna sytuacja będzie miała miejsce w przypadku wystawienia faktur prognozowych. Już samo nazwanie tych dokumentów fakturami prognozowymi wskazuje, że są one dokumentami informacyjnymi o planowanych należnościach za przyszłe okresy rozliczeniowe i terminach zapłaty i nie są one wystawiane w celu potwierdzenia transakcji handlowej. Czy tak jest w istocie, a więc czy po zakończeniu okresu rozliczeniowego wystawione będą faktury rozliczeniowe na udokumentowanie tych dostaw powinno wynikać z umowy, a jeśli nie to należy to ustalić z dostawcą. Przede wszystkim jednak, aby takie dokumenty wystawione wyłącznie w celach informacyjnych nie powodowały powstania obowiązku podatkowego (a co za tym idzie również prawa do odliczenia), muszą być one uboższe od dokumentów służących do celów rozliczeniowych, nie mogą zatem zawierać wszystkich danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 1-15, co będzie oznaczać, że nie są one fakturami.

Jeżeli jednak otrzymane faktury prognozy spełniają warunki do uznania ich za faktury na podstawie art. 2 pkt 31 ustawy, to ma Pan prawo do odliczenia podatku w rozliczeniu za miesiąc ich wystawienia tj. za maj 2014, nie wcześniej jednak, niż w rozliczeniu za miesiąc, w którym Pan je otrzymał. Stanowisko takie potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 kwietnia 2014 r., nr ITPP2/443-154/14/EK. W sprawie będącej przedmiotem interpretacji wnioskodawca otrzymywał najpierw faktury VAT z dopiskiem szacunkowa, a po zakończeniu okresu rozliczeniowego którego dotyczyła, otrzymywał fakturę za ten okres, która zawierała informację o wysokości należności za sprzedaną energię według rzeczywistego zużycia pomniejszoną o wartość prognozy zużycia energii udokumentowanej fakturą szacunkową i o pozostałej w związku z tym wartości do zapłaty. W tej sytuacji zdaniem Organu wnioskodawca pod warunkiem, że faktury szacunkowe spełniają warunki do uznania ich za faktury na podstawie art. 2 pkt 31 ustawy może odliczać VAT z nich wynikający.

Wiesława Bielecka