0
964
Gmina dokonuje sprzedaży zamiennej nieruchomości gruntowych niezabudowanych ze Spółdzielnią Mieszkaniową. Obie strony transakcji są czynnymi podatnikami VAT. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego grunty sprzedawane przez Gminę przeznaczone są pod zabudowę mieszkaniową, natomiast prawo własności gruntów nabywanych przez gminę przeznaczone jest pod rynek i zieleń miejską. Obydwie strony wystawiły faktury i naliczyły podatek VAT 23%. W związku z powyższym mamy pytanie. Czy Gmina może odliczyć podatek VAT zawarty w fakturze Spółdzielni i nabycie prawa własności gruntu potraktować jako nabycie towaru wykorzystanego do wykonywania czynności opodatkowanych czyli sprzedaży w/w gruntu na rzecz Spółdzielni - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
ODPOWIEDŹ
Gmina ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w takiej części, w jakiej grunt będzie służył do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z pewnymi zastrzeżeniami.
Stosownie natomiast do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Pytanie Czytelnika dotyczy możliwości odliczenia podatku naliczonego od zakupu gruntu w ramach transakcji zamiennej.
Jak wskazują przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikowi, a także musi być spełniony warunek, że towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są lub będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych.
Jak wynika z pytania, grunty sprzedawane przez Gminę przeznaczone są pod zabudowę mieszkaniową, natomiast prawo własności gruntów nabywanych przez gminę przeznaczone jest pod rynek i zieleń miejską. Czytelnik ma wątpliwość, czy Gmina może odliczyć podatek VAT zawarty w fakturze otrzymanej od Spółdzielni i nabycie prawa własności gruntu potraktować jako nabycie towaru wykorzystanego do wykonywania czynności opodatkowanych czyli sprzedaży w/w gruntu na rzecz Spółdzielni.
Przede wszystkim należy wskazać, że pomimo zawartej transakcji zamiennej, zakup prawa własności gruntów przeznaczony jest pod rynek i zieleń miejską. Tak więc, aby ocenić możliwość odliczenia podatku naliczonego od tego zakupu, należy ustalić, jakie czynności będą wykonywane na tym terenie.
Stosownie do treści art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb gminy (art. 7 ust. 1 cyt. ustawy), w tym m.in. w zakresie zieleni gminnej. Gmina w odniesieniu do tych czynności działa w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art.15 ust.6 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Należy pamiętać o tym, aby w momencie odliczania podatku naliczonego Gmina wiedziała, z jakimi czynnościami (nawet w przyszłości) będzie związany zakup gruntu.
Zgodnie z art.90 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanego z tymi czynnościami. Przepisy ustawy o podatku VAT wykluczają zatem możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.
W sytuacji gdy podatnik nie jest w stanie określić, z jakim rodzajem działalności dany zakup jest związany, podatek od tych zakupów rozlicza na zasadach określonych w art.90-91 ustawy o podatku od towarów i usług. W takiej sytuacji podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
W uchwale z 24 października 2011 roku Sygn. I FPS 9/10, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że w przypadku podatku naliczonego wynikającego z wy-datków związanych tylko z czynnościami opodatkowanymi oraz z czynnościami niepodlegającymi podatkowi (których nie da się jednoznacznie przypisać do jednej z tych kategorii czynności) podatnik nie stosuje odliczenia częściowego według proporcji określonej na podstawie art.90 ust.3 ustawy o VAT, lecz odliczenie pełne. Od tego czasu ukształtowała się jednolita linia interpretacyjna, przyznająca pełne prawo do odliczenia podatnikom, którzy wykorzystują nabywane towary i usługi jednocześnie do celów działalności opodatkowanej VAT oraz niepodlegającej opodatkowaniu.
Jednakże w dniu 24 lipca 2014 roku, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku Sygn. I SA/Wr 754/14 powołując się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-496/11 z 26 września 2012 roku) uznał, iż choć ustawodawca w ustawie o podatku od towarów i usług nie określił metod i kryteriów podziału między czynnościami podlegającymi VAT i czynnościami będącymi poza zakresem opodatkowania, to fakt ten nie może powodować, że w takiej sytuacji zostanie podatnikowi przyznane pełne prawo do odliczenia VAT również w odniesieniu do tej części, która związana jest z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu. Ponadto sąd wskazał, iż w braku ww. metod i kryteriów określonych przez ustawodawcę polskiego należy przyjąć za właściwą każdą metodę lub kryterium przedstawione przez podatnika, o ile pozwalają one w sposób dokładny na ustalenie proporcjonalnej części odliczenia naliczonego VAT podlegającego odliczeniu. Takie stanowisko popiera także Ministerstwo Finansów.
Należy również podkreślić, że z dniem 1 stycznia 2016 roku, w wyniku nowelizacji ustawy o VAT (Dz. U z 2015 r., poz. 605) zaczną obowiązywać nowe regulacje w zakresie sposobu określenia proporcji, czyli zakresu wykorzystania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej. Zgodnie z nowymi regulacjami sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej działalności i dokonywanych nabyć. Tym samym odliczenie podatku naliczonego od wydatków poniesionych przez podatnika będzie możliwe tylko w takim zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności podlegającej VAT.
Reasumując, jeżeli Gmina w momencie nabycia nieruchomości będzie wiedziała, iż w zakresie targowiska i zieleni będą wykonywane wyłącznie czynności związane z zadaniami własnymi, nie przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu. W momencie bowiem nabycia nieruchomości nie będzie działała jako podatnik podatku VAT. Jeżeli grunt będzie służył innym czynnościom wykonywanym na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (np. czynsz dzierżawny), to Gmina może odliczyć podatek naliczony z faktur wyłącznie w części jaka będzie służyć wykonywanym przez Gminę czynnościom opodatkowanym tym podatkiem.
W przypadku gdy Gmina będzie wykonywać czynności opodatkowane i zwolnione może odliczyć podatek częściowo przy udziale proporcji określonej w art.90 ustawy o podatku VAT.
Karol Zen
