Opłaty z tytułu oddania nieruchomości w trwały zarząd a podatek VAT

ODPOWIEDŹ

Opłaty z tytułu oddania nieruchomości Skarbu Państwa w trwały zarząd nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

UZASADNIENIE

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie z art. 43 ust. 5 ustawy z 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nierucho-mościami, nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego Skarbu Państwa oddaje się w trwały zarząd państwowej jednostce organizacyjnej, a nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego jednostki samorządu terytorialnego - odpowiedniej samo-rządowej jednostce organizacyjnej. Trwały zarząd na rzecz jednostki organizacyjnej ustanawia właściwy organ, w drodze decyzji.

Jak wynika z pytania Starosta na podstawie decyzji administracyjnej ustanawia trwały zarząd na rzecz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na nieruchomościach Skarbu Państwa, na których realizowane są zadania należące do zakresu działania GDDKiA związane z zarządem drogami krajowymi. W związku z naliczaniem opłat z tytułu trwałego zarządu, Czytelnik ma wątpliwość, czy podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, a jeżeli tak to jaką stawką.

Oddanie nieruchomości w trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną. Przy czym ta jednostka organizacyjna ma prawo korzystania z nieruchomości oddanej w trwały zarząd, a w szczególności do korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu jej działania, do zabudowy, odbudowy, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy lub modernizacji obiektu budowlanego na nieruchomości zgodnie z przepisami prawa budowlanego, za zgodą organu nadzorującego. Może także oddać, za zgodą organu nadzorującego, nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo jej użyczenia w drodze umowy zawartej na okres nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd, z równoczesnym zawiadomieniem właściwego organu, jeżeli umowa jest zawierana na okres do 3 lat, lub za zgodą właściwego organu, jeżeli umowa jest zawierana na okres powyżej 3 lat.

Trwały zarząd jest prawem niezbywalnym. Podlega ochronie prawnej i jest instytucją prawa administracyjnego powodującą powstanie stosunku prawnego pomiędzy osobą prawną prawa publicznego a jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej. Wobec powyższego Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, przyznając trwałemu zarządcy określone uprawnienia w stosunku do nieruchomości, są zobligowane uregulować prawa i obowiązki związane z gospodarowaniem mieniem publicznym. Chodzi tu przede wszystkim o zakres odpowiedzialności jednostki organizacyjnej wobec organu wykonawczego reprezentującego właściciela oraz uprawnienia tej jednostki w stosunku do posiadanej nieruchomości. Ponieważ tych stosunków nie można regulować przepisami prawa cywilnego, ustawodawca postanowił, że ustanowienie na rzecz jednostki organizacyjnej trwałego zarządu odbywać się będzie w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez upoważnione właściwe organy, tj. w odniesieniu do nieruchomości skarbu państwa – starostę, zaś jednostek samorządu terytorialnego odpowiednio wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarząd powiatu lub zarząd województwa.

Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, generalnie przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

W związku z tym, że oddanie nieruchomości w trwały zarząd za odpłatnością jest świadczeniem na rzecz innego podmiotu i nie ma znamion dostawy towaru należy uznać, że jest ono świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 w/w ustawy. Zatem należy stwierdzić, że oddanie nieruchomości w trwały zarząd podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeśli jest wykonywane przez podmiot, który działa w charakterze podatnika.

Zgodnie z normą zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Należy pamiętać, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Tak więc, organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy na gruncie podatku od towarów i usług mogą występować w dwojaki sposób, tj. jako podmioty niebędące podatnikami, gdy realizują zadania własne, oraz jako podatnicy podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, na podstawie których następuje oddanie nieruchomości w odpłatny trwały zarząd wskazują na inny niż cywilnoprawny charakter przekazania. W związku z tym, należy traktować tę czynność jako publicznoprawną. Tym samym pobierane przez Starostę opłaty roczne z tytułu oddania nieruchomości Skarbu Państwa w trwały zarząd Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy.

Karol Zen