0
1239
Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 14 grudnia 2017 roku sygn. akt I FSK 2196/15 opłaty pobierane za pobyt i wyżywienie dzieci uczęszczających do żłobka gminnego należy uznać za podlegające wyłączeniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.
W sprawie rozstrzyganej przed sądem Miasto pobierało opłaty za pobyt dzieci w żłobku zgodnie z Uchwałą Rady Miasta. W opłatę za pobyt dziecka w żłobku i wyżywienie nie był wkalkulowany zysk. Opłaty, jakie wnosili rodzice, nie pokrywały kosztów związanych z pobytem, a opłaty za wyżywienie pokrywały tylko koszt produktów żywnościowych. Opłaty były pobierane z góry.
Minister Finansów w wydanej interpretacji indywidualnej uznał, że opłaty te podlegają opodatkowaniu VAT. Sprawa trafiła do sądu. Zdaniem NSA podstawową przesłanką wyłączenia organów władzy i podmiotów prawa publicznego z kręgu podatników VAT jest publicznoprawny charakter czynności. Przyjmuje się, że gminy nie są co do zasady uważane za podatników VAT w odniesieniu do działalności, którą podejmują jako władze publiczne. Nie ma przy tym znaczenia czy czynią to w ramach zadań własnych, czy też zleconych. NSA w wyroku przywołał orzeczenie TSUE z 12 maja 2016 r. w sprawie C -520/14, w którym sąd podkreślił, że „świadczenie usług jest odpłatne i podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w trakcie którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi rzeczywistą równowartość usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy. Porównanie okoliczności, w jakich zainteresowany świadczy dane usługi i tych okoliczności, w jakich tego rodzaju świadczenie jest zwykle realizowane może stanowić jedną z metod umożliwiających zbadanie, czy dana działalność jest działalnością gospodarczą. Asymetria między poniesionymi kosztami, a uzyskanymi kwotami może wskazywać również na brak rzeczywistego związku między świadczeniem, a opłatą uiszczaną w związku z tym świadczeniem”.
Z ustawy o samorządzie gminnym wynika, że do zadań własnych gminy należy wspieranie rodziny, polityka prorodzinna. Z kolei z art. 8 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 wynika, że gminy mogą tworzyć i prowadzić żłobki. Na podstawie art. 58 i 59 tej ustawy wysokość opłat za pobyt dziecka w żłobku utworzonym przez gminę oraz maksymalną wysokość opłaty za wyżywienie ustala rada gminy w drodze uchwały. Opłaty te wnoszone są na rzecz gminy. Rada gminy może określić, w drodze uchwały, warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od ponoszenia opłat. Zdaniem sądu w sprawie będącej przedmiotem sporu „wyżywienie, jak wynika z wniosku, pokrywa jedynie tzw. wsad do kotła. Trudno mówić więc w tym przypadku o ekwiwalentności świadczeń. Opłaty te rekompensują bowiem jedynie niewielki procent kosztów funkcjonowania tych placówek. Dla oceny charakteru tych świadczeń nie ma też większego znaczenia tryb pobierania tych opłat”. Organ w udzielonej Miastu interpretacji stwierdził, iż w takiej sytuacji brak opodatkowania objętych pytaniem świadczeń mógłby spowodować zakłócenia konkurencji, jednak, zdaniem sądu, to „właśnie brak wyłączenia z opodatkowania Miasta w tym przypadku doprowadziłby do zakłócenia konkurencji. Ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 24 b) u.p.t.u. przewidział bowiem zwolnienie usług w zakresie opieki nad dziećmi przez podmioty sprawujące opiekę na dziećmi w wieku do lat 3. Opodatkowanie gmin w tym przypadku stawiałoby w korzystniejszej sytuacji inne podmioty niż gminy prowadzące żłobki”.
