Opłaty za przedterminowe rozwiązanie umowy a VAT

Sprawa dotyczyła najemcy, który płacił na rzecz wynajmującego mu lokale odszkodowanie za szkody powstałe w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu z przyczyn leżących wyłącznie po jego stronie. Umowa najmu nie przewidywała możliwości jej wcześniejszego wypowiedzenia. W porozumieniu najemcy z wynajmującym ustalono wysokość odszkodowania z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy najmu oraz zrzeczenie się przez wynajmującego dochodzenia wszelkich roszczeń z tytułu przedmiotowej umowy w przyszłości, w tym czynszu najmu oraz opłat eksploatacyjnych.

Sprawa trafiła do WSA, który uznał, że odszkodowanie nie było wynagrodzeniem za usługę i nawet jeśli udokumentowano je fakturą, to najemca nie miał prawa do odliczenia wykazanego na niej podatku.

Na skutek kasacji Ministra Finansów NSA uchylił wyrok sądu pierwszej instancji, powołując się przy tym na orzeczenia TSUE. NSA podzielił zatem stanowisko wyrażone w interpretacji indywidualnej, że w przedmiotowej sytuacji ma miejsce świadczenie usług, gdyż wynajmujący otrzymuje określone kwoty pieniężne w zamian za zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu i równocześnie zrzeka się dochodzenia wszelkich roszczeń z tytułu przedmiotowej umowy w przyszłości. Można więc wskazać konkretnego beneficjenta tej usługi - jest nim najemca. Wcześniejsze rozwiązanie umowy jest zatem wynikiem zawartego przez strony porozumienia, a nie rezultatem niewywiązania się z umowy, w związku z czym nie jest odszkodowaniem w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeksu Cywilnego (Dz. U. Nr 16 poz.93 ze zmianami). Zgodę na zaniechanie określonej czynności należy traktować jako świadczenie usług. Spełniona zatem zostanie przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.