Opodatkowanie maszynowego wytwarzania papierosów przez klientów w punkcie sprzedaży

Pismem z dnia 22 maja 2014 roku znak SPS-023-26404/14 poseł Andrzej Dąbrowski przesłał interpelację do Ministra Finansów w sprawie akcyzy na papierosy skręcane. W złożonej interpelacji zaznaczył, że wzrost ceny paczki papierosów powoduje, że Polacy poszukują alternatywnego sposobu pozyskiwania wyrobów tytoniowych.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia Ministra – wyjaśnił, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym przedmiotem opodatkowania akcyzą jest produkcja wyrobów akcyzowych. Jednakże wyżej wymieniona ustawa nie zawiera jednolitej definicji produkcji wyrobów akcyzowych. W poszczególnych rozdziałach ustawy zawarto natomiast definicje produkcji poszczególnych rodzajów wyrobów akcyzowych, w tym definicję produkcji wyrobów tytoniowych, zgodnie z którą produkcją wyrobów tytoniowych jest ich wytwarzanie, przetwarzanie, a także pakowanie.

W związku z powyższymi uregulowaniami wytwarzanie papierosów samodzielnie, domowym sposobem i wyłącznie na własny użytek z nabytego legalnie tytoniu do palenia lub suszu tytoniowego (opodatkowanych właściwą stawką akcyzy) nie stanowi produkcji wyrobów tytoniowych, która wiąże się z koniecznością zapłaty akcyzy według stawek określonych w ustawie oraz obowiązkiem produkcji w składzie podatkowym i nie jest nielegalne.

Ministerstwo Finansów w swoim piśmie zaznaczyło ponadto, że udostępnianie przez sprzedawcę klientowi (kupującemu) w miejscu sprzedaży detalicznej maszyn do wytworzenia papierosów z zakupionego tytoniu do palenia lub suszu tytoniowego należy jednak uznać co najmniej za obejście obowiązujących przepisów poprzez fikcyjne uczynienie przedmiotem sprzedaży tytoniu do palenia lub suszu tytoniowego, w sytuacji gdy faktycznie dokonywana jest produkcja i sprzedaż papierosów. W konsekwencji powyższych nieprawidłowości podsekretarz stanu wskazał, że w Ministerstwie Finansów prowadzone są prace analityczne mające na celu wypracowanie rozwiązań prawnych, które pozwolą na wyeliminowanie z rynku tego typu praktyk. Jako że ustawa o podatku akcyzowym nie przewiduje opodatkowania akcyzą maszyn do samodzielnego wytwarzania papierosów czy gilz papierosowych, Ministerstwo Finansów pracuje nad regulacjami przewidującymi opodatkowanie wytwarzania papierosów przy użyciu maszyn do automatycznego nabijania gilz papierosowych.

W konsekwencji powyższych prac ustawą z dnia 5 grudnia 2014 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej wprowadzona została zmiana ustawy o podatku akcyzowym mająca na celu wyeliminowanie możliwości uniknięcia opodatkowania wyrobów tytoniowych właściwymi stawkami akcyzy w miejscach, gdzie udostępniane są maszyny do automatycznego nabijania gilz papierosowych (wytwarzania papierosów).

Od dnia 1 stycznia 2015 roku weszły w życie przepisy ustawy o podatku akcyzowym, zgodnie z którymi za produkcję papierosów nie uznaje się jedynie wytwarzania papierosów przez konsumenta ręcznie domowym sposobem w gospodarstwach domowych. Od dnia 1 stycznia 2015 roku produkcją papierosów jest natomiast ich wytwarzanie, także przez konsumenta, przy użyciu maszyny do wytwarzania papierosów. Ministerstwo Finansów zaznaczyło, że produkcja papierosów przy użyciu maszyny do wytwarzania papierosów powinna odbywać się w składzie podatkowym albo z zastosowaniem przedpłaty akcyzy. Skład podatkowy to miejsce prowadzone przez podmiot, który uzyskał zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego. Miejsce, w którym prowadzony jest skład podatkowy powinno zostać oznaczone poprzez umieszczenie tablicy zawierającej wyrazy „Skład podatkowy” oraz imię i nazwisko lub nazwę podmiotu prowadzącego skład podatkowy. Papierosy wyprodukowane w składzie podatkowym lub z zastosowaniem przedpłaty akcyzy powinny zostać oznaczone znakami akcyzy.

Każdy podmiot, który wytwarza papierosy przy użyciu maszyny do wytwarzania papierosów poza składem podatkowym lub instytucją przedpłaty akcyzy, w tym konsument oraz każdy podmiot, który uczestniczy w tym wytwarzaniu (np. udostępnia/wydzierżawia maszynę do nabijania gilz papierosowych) jest podatnikiem akcyzy z tytułu nielegalnej produkcji. Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podatnikach z tytułu nielegalnej produkcji papierosów, podatnicy ci ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe.

Nielegalna produkcja papierosów wiąże się z:

• sankcjami przewidzianymi w Kodeksie karnym skarbowym, w którym przewidziano możliwość nałożenia kary grzywny w wysokości od 175 zł do 35 tys. zł oraz

• koniecznością zapłaty akcyzy od wyprodukowanych nielegalnie papierosów według stawki w wysokości 812,47 zł za 1000 sztuk (akcyza od paczki zawierającej 20 sztuk papierosów wynosi około 16 zł).

W drugiej połowie stycznia 2015 funkcjonariusze służby celnej podjęli działania w zakresie wyeliminowania możliwości uniknięcia opodatkowania wyrobów tytoniowych. W całej Polsce przeprowadzone zostały kontrole punktów sprzedaży detalicznej, bazarów, targowisk i innych miejsc handlu, w których nielegalnie udostępniano klientom maszyny do produkcji papierosów (automatycznego nabijania gilz papierosowych) z zakupionego tytoniu lub cygar.

Jednocześnie Służba Celna na swojej stronie internetowej informuje, że zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, w przypadku ujawnienia produkcji papierosów na takich maszynach bez wcześniejszego dokonania przedpłaty akcyzy, urządzenia będą zajmowane, a producenci obciążani podatkiem akcyzowym.

Podsumowując, legalnie można wytwarzać papierosy przy wykorzystaniu maszyn ulokowanych w punktach handlu detalicznego pod warunkiem, że punkt taki jest oznaczony jako „skład podatkowy” i podane jest imię i nazwisko lub nazwa podmiotu prowadzącego skład. Wytwarzane w takim miejscu  papierosy są opodatkowane akcyzą i powinny zostać oznaczone znakami akcyzy. Wytwarzanie papierosów przy użyciu maszyn jest możliwe również poza składem podatkowym, pod warunkiem dokonania przedpłaty podatku akcyzowego i oznaczenia ich znakami akcyzy.

Marta Rusin