Opodatkowanie palet niezwróconych zagranicznemu kontrahentowi

ODPOWIEDŹ

Niezwykle trudno jest odpowiedzieć na Państwa pytanie nie znając treści umowy pomiędzy Państwa firmą a firmą A, gdyż trudno jest określić rzeczywisty charakter opisanego w pytaniu świadczenia. Przypomnijmy, że zgodnie z art.5 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2. eksport towarów;

3. import towarów na terytorium kraju;

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z treścią cytowanej ustawy przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art.7 ust.1 i art.8 ust.1 ustawy o VAT).

Zastanawiają się Państwo, czy świadczenie pieniężne na rzecz zagranicznej firmy A potraktować jako odszkodowanie. Odszkodowania i kary umowne są czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W wyroku o sygnaturze III SA/Wa 2166/07 z 1 kwietnia 2008 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że : „Ze względu na fakt, że zarówno odszkodowania jak i kary umowne nie będą się bezpośrednio wiązać z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego do takiego zadośćuczynienia, tym samym nie jest możliwe ich opodatkowanie podatkiem VAT.” W tym samym wyroku WSA przywołał następującą definicję odszkodowania: „Odszkodowanie jest pojęciem niezdefiniowanym w ustawie. Natomiast w świetle regulacji kodeksu cywilnego jest zapłatą za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty. Z przepisów kodeksu cywilnego (art.361) wynika, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikała szkoda. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.”

Zdaniem Redakcji, w opisanej przez Państwa sytuacji płatności na rzecz firmy A nie można uznać za odszkodowanie, gdyż nie można mówić o szkodzie poniesionej przez kontrahenta. Co więcej, w opisanym zdarzeniu można mówić o ekwiwalentności, gdyż ekwiwalentem świadczenia pieniężnego są palety, których nie zwróciliście Państwo firmie A lub sytuacja tolerowania przez kontrahenta braku tych palet, która w świetle ustawy o VAT jest usługą. Jeżeli z zapisów umowy pomiędzy Państwem a firmą A nie wynika, że kontrahent ma prawo obciążyć Państwa karą w sytuacji niezwrócenia palet, zdaniem Redakcji, świadczenia nie można uznać też za karę umowną.

Z treści pytania wynika, że firma A obciążyła Państwa wartością palet – jeżeli tak było, możliwe, że kontrahent uznał świadczenie za wewnątrzwspólnotową dostawę palet. Zdaniem Redakcji, kontrahent mógł mieć przesłanki, żeby tak uczynić, jeżeli, wbrew postanowieniom umowy nie oddaliście mu palet. W myśl art.9 ust.1 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów jest nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Jeżeli firma X znajduje się w państwie członkowskim Unii Europejskiej innym niż firma A, nabycie przez Państwa własności palet spełnia definicję wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i tak powinno zostać przez Państwa potraktowane. Charakteru transakcji nie zmienia przy tym fakt, że palety nie pozostały fizycznie w Państwa firmie, gdyż fizyczne posiadanie towaru przez bezpośredniego nabywcę nie jest warunkiem koniecznym dla uznania transakcji za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Jeżeli firma X znajduje się w Polsce to wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów należałoby rozpoznać w tym kraju, jeżeli w innym kraju, to należałoby tam zarejestrować się na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych i poprosić firmę A o dokonanie korekty faktury i podanie Państwa numeru VAT nadanego w tym kraju, w którym ostatecznie znalazły się palety.

Istnieje również możliwość, że firma A uznała, iż, do momentu zwrotu palet świadczy dla Państwa usługę ich najmu. W takiej sytuacji miejscem opodatkowania usługi byłoby terytorium państwa, w którym Państwa firma posiada siedzibę, a więc Polska, a Państwo, w myśl art.2 pkt 9 w powiązaniu z art.17 ust.1 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, bylibyście zobowiązani do rozpoznania importu usług na terytorium Polski.

W opisanej przez Państwa sytuacji niezbędny jest kontakt z firmą A w celu ustalenia rzeczywistego charakteru świadczenia, gdyż od tego zależy czy powinniście Państwo w związku z tą transakcją rozpoznać wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru czy import usług. Co więcej, gdyby okazało się, że kontrahent uznał to świadczenie za najem palet, mógłby zechcieć obciążać Państwa wartością usługi do czasu ich zwrotu. Należałoby również dokładnie przeanalizować postanowienia umowy z firmą A w celu ustalenia czy kontrahent ma prawo do takiego obciążenia i czy ewentualnie umowa nie przewiduje kary umownej w sytuacji braku zwrotu palet.

Ewa Konarska