Opodatkowanie podatkiem VAT kwoty odstępnego

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 15 grudnia 2017 roku nr 0112-KDIL2-2.4012.486.2017.1.AKR

Sytuacja Podatnika

Wnioskodawca, jako spółka cywilna, jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. Od nowego roku planuje poszerzenie swojej działalności o handel towarami używanymi, polegający na skupowaniu od osób fizycznych niebędących podatnikami VAT towarów używanych, a następnie ich sprzedaży ostatecznym odbiorcom. Przed zawarciem właściwej umowy sprzedaży ze sprzedającym zostanie podpisana umowa przedwstępna zawierająca oznaczony termin, do którego upływu strony zobowiązują się zawrzeć umowę właściwą (przyrzeczoną). Na mocy umowy przedwstępnej Wnioskodawca planuje wypłacać sprzedającemu zaliczkę na poczet późniejszej dostawy towaru. Postanowienia umowy przedwstępnej dają stronom możliwość odstąpienia bez podania przyczyny od umowy za zapłatą odstępnego, przy spełnieniu warunku, iż odstąpienie od umowy sprzedającego następuje najpóźniej do dnia, w którym powinna zostać zawarta umowa przyrzeczona. W przypadku odstąpienia od umowy sprzedającego, Spółka otrzyma zwrot wypłaconej zaliczki oraz ustaloną umownie kwotę odstępnego. Natomiast w przypadku, gdy dojdzie do zawarcia umowy przyrzeczonej (nie będzie miało miejsca odstąpienie od umowy przedwstępnej) Spółka sprzeda nabyte towary ostatecznemu odbiorcy przy zastosowaniu szczególnej procedury VAT-marża.

Wątpliwości Wnioskodawcy w analizowanej sprawie dotyczą kwestii, w jaki sposób Spółka powinna traktować na gruncie podatku VAT otrzymane od sprzedającego kwoty odstępnego z tytułu odstąpienia od umowy przedwstępnej.

Stanowisko Dyrektora

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. (...)

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. (...)

W związku z powyższym, pod pojęciem świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy rozumieć każde zachowanie się na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do kategorii usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Przy czym, w rozumieniu ustawy, na mocy art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy – przez świadczenie usług należy rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odszkodowaniem przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Uznać należy, że świadczenie pieniężne płacone z tytułu odstąpienia od umowy stanowi w analizowanym przypadku wynagrodzenie za świadczenie usługi wynikającej z łączących strony więzów obligacyjnych oraz przewidzianej wprost w postanowieniach umowy. Zgodę na wcześniejsze odstąpienie od umowy należy traktować jako odpłatne świadczenie usług spełniające przesłanki określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, wypłacane na rzecz Spółki należności otrzymane od sprzedającego z tytułu odstąpienia od umowy stanowią wynagrodzenie za usługę i będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy, jako odpłatne świadczenie usług.

Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług.