Opodatkowanie przeniesienia prawa własności nieruchomości gruntowej przez Gminę

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 3 stycznia 2013 roku nr IPTPP1/443-782/12-4/RG.  

Sytuacja podatnika

W dniu 21 września 2012 r. do Referatu Budżetu i Finansów wpłynęła decyzja wydana dnia 15 marca 2012 r. przez Starostę, w której ustalił odszkodowanie za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną położoną w Gminie, w obrębie Miasta (oznaczoną w ewidencji gruntów jako grunty orne). Nieruchomość ta została wywłaszczona na rzecz Gminy decyzją Starosty z dnia 2 września 2009 roku nr, zezwalająca na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie dróg: gminnej - włączenie, która stała się ostateczna z dniem 30 października 2009 r.

Dotychczasowym właścicielom nieruchomości tj. „……” Sp. z o.o. Starosta ustalił w ramach odszkodowania decyzją z dnia 15 marca 2012 roku działkę zamienną za dopłatą stanowiącą własność Gminy położoną w obrębie Miasta oznaczoną w ewidencji gruntów jako grunty orne i zgodnie z obowiązującym planem zagospodarowania przestrzennego leży w jednostce planistycznej „P” z przeznaczeniem podstawowym gruntów pod zabudowę przemysłową z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi o wartości 27.060,00 zł.

Na przeprowadzonej rozprawie administracyjnej przedstawiciel Gminy, oraz przedstawiciel Sp. z o.o. uzgodnili, iż za wywłaszczoną działkę na rzecz Sp. z o.o. zostanie przyznana przez Gminę działka zamienna. Jednakże biorąc pod uwagę, iż nieruchomość zamienna posiada większą powierzchnię, stąd też Sp. z o.o. zobowiązała się do dopłaty kwoty 8.580,00 zł.

W związku z powyższym zadano pytanie czy w przedstawionym stanie faktycznym przyznanie prawa własności do nieruchomości zamiennej w ramach ustalonego odszkodowania z dopłatą podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i czy Gmina za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną powinna wystawić fakturę na Sp. z o.o. na całość świadczenia od Sp. z o.o. na rzecz Gminy, tj. wartość nieruchomości 27.060,00 (świadczenie rzeczowe) plus świadczenie pieniężne w formie dopłaty 8.580,00 zł, ogółem 35.640,00 zł brutto, w tym podatek od towarów i usług ...

Odpowiedź Dyrektora Izby Skarbowej

Dyrektor zgodził się ze stanowiskiem Gminy, iż powinna wystawić fakturę na całość świadczenia od Sp. z o.o. ponieważ wartość świadczenia na rzecz Gminy stanowi dostawę towarów w części rzeczowej i w części pieniężnej, podając m.in. następującą argumentację:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W sytuacji przedstawionej we wniosku uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Z przytoczonych przepisów nie wynika jednak, że odpłatność za czynność dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową - zapłatą może być inny towar lub usługa, albo mieszaną - zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Przenosząc własność nieruchomości Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zleconych. Wykonuje zatem czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, występuje w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

W przedmiotowej sprawie mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której w zamian za przejętą działkę, Gmina wyda nieruchomość zamienną. Nieruchomość zamienna, która została przyznana w ramach odszkodowania, jest działką z zasobu nieruchomości Wnioskodawcy. Tym samym Gmina, w ramach odszkodowania, dokonała na rzecz dotychczasowego właściciela wywłaszczonej nieruchomości przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel w stosunku do innej działki zamiennej. Działka będąca przedmiotem dostawy przez Wnioskodawcę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jest przeznaczona pod zabudowę przemysłową z obiektami i urządzeniami towarzyszącymi.

Wobec powyższego, biorąc pod uwagę przywołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, iż dla czynności przeniesienia prawa własności nieruchomości zamiennej Gmina występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, natomiast powyższa czynność dostawy nieruchomości zamiennej przeznaczonej pod zabudowę jako odpłatna dostawa towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wg stawki podstawowej tj. 23%.

Należy stwierdzić, że przepisy prawa podatkowego pozostawiają stronom transakcji rozstrzygnięcie kwestii, czy wynagrodzenie (odszkodowanie) wypłacone w zamian za przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów uwzględnia podatek od towarów i usług i stanowi kwotę brutto, czy nie uwzględnia podatku od towarów i usług i stanowi kwotę netto. Strony powinny ewentualnie sięgnąć do odpowiednich przepisów innych gałęzi prawa (np. w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym do przepisów regulujących przygotowanie i realizację inwestycji w zakresie dróg gminnych).

Jeśli zatem zgodnie z odpowiednimi przepisami innych gałęzi prawa lub ustaleniami pomiędzy stronami, dotyczącymi przyznania i wypłaty odszkodowania oraz jego wysokości, Wnioskodawca za wywłaszczoną nieruchomość otrzyma inną nieruchomość oraz dopłatę, to należy uznać, że całość świadczenia stanowi kwotę należną z tytułu sprzedaży, czyli kwotę obejmującą całość świadczenia należnego od nabywcy, którą dla wyliczenia obrotu (podstawy opodatkowania) należy traktować jako kwotę brutto zawierającą podatek VAT. W przypadku, gdy kwota 35.640 zł jest kwotą należną za dostawę nieruchomości, to podstawą opodatkowania jest ta kwota pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Podstawa prawna: art. 7 ust. 1, art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.