Opodatkowanie usług w zakresie przygotowania opracowań i analiz eksperckich

ODPOWIEDŹ

W pytaniu Czytelnik nie określił jakiego rodzaju usług dotyczy sporządzanie analiz eksperckich, oraz dla jakich podmiotów są one świadczone, skoro jednak czytelnik ma wątpliwość czy podlegają one opodatkowaniu zakładam, że są świadczone dla odbiorców spoza kraju.

W myśl z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z określoną w tym przepisie zasadą terytorialności opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatne świadczenia usług jedynie w sytuacji gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium Polski. Przez świadczenie usług, co do zasady, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.(art. 8 ust. 1 ustawy).

Zatem aby określić, czy konkretny rodzaj usług podlega opodatkowaniu w Polsce, należy ustalić miejsce świadczenia tych usług.

Zgodnie z art. 28a ustawy na potrzeby stosowania rozdziału zawierającego uregulowania prawne w zakresie określenia miejsca świadczenia przy świadczeniu usług:

1. Ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

• a/ podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

• b/ osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2. Podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

W związku z powyższym konieczne jest ustalenie statusu odbiorcy usługi.

Generalna zasada określająca miejsce świadczenia usług (na rzecz podatników) wynika z art. 28b ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j i art. 28n.

Od powyższej zasady ustawa przewiduje szereg wyjątków, m.in. w zakresie szczególnych zasad ustalania miejsca świadczenia usług związanych z nieruchomościami.

Stosownie do art. 28e ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.

Jednak niezbędnym warunkiem zaliczenia konkretnej usługi do ww. katalogu jest jej oczywisty, nierozerwalny związek z konkretną nieruchomością np. usługi budowlane, architektoniczne, usługi nadzoru czy ekspertyz. Powyższe regulacje dotyczą usług wykonywanych zarówno w kraju jak i poza nim.

W przypadku gdy usługa świadczona jest na rzecz podmiotów niebędących podatnikami miejscem ich świadczenia ( opodatkowania ) jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej, a gdy jej nie posiada to stałe miejsce prowadzenia działalności. Jeżeli usługodawca nie posiada siedziby bądź stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej miejscem świadczenia tych usług jest miejsce jego zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art. 28 c ustawy).

Natomiast, w przypadku świadczenia usług doradczych, inżynierskich, prawniczych, księgowych lub usług do nich podobnych -odbywa się na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu poza terytorium UE- miejscem ich świadczenia jest siedziba, miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu usługobiorcy (art.28 l ustawy o VAT).

Podsumowując, co do zasady świadczenie usług na rzecz podatników spoza kraju nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, ale w kraju siedziby (miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania) usługobiorcy. Natomiast świadczenie usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami co do zasady będzie podlegało opodatkowaniu w Polsce zgodnie z właściwą dla danej usługi stawką VAT. Wyjątek od ogólnej zasady będą stanowiły np. usługi związane z nieruchomościami, dla których bez względu na status usługobiorcy miejsce ich opodatkowania zawsze będzie wyznaczało miejsce położenia tej nieruchomości, czy też np. świadczenie usług doradczych, inżynierskich, prawniczych, księgowych lub usług do nich podobnych na rzecz podmiotów spoza UE niebędących podatnikami, które nie będą podlegały opodatkowaniu w Polsce lecz w kraju usługobiorcy.

Emilia Wach